пропозиції роботи
Wypowiedzi
-
Gastón Baquero (1918-1997) – poeta kubański, od 1959 r. przebywał na emigracji
w Hiszpanii. Autor wielu tomów poezji, m. in.: „Poemas” (1942, Wiersze), „Saúl sobre
la espada (1942, Saul na ostrzu miecza), „Poemas escritos en España” (1960, Wiersze napisane w Hiszpanii), „Memorial de un testigo” (1966, Zapiski świadka), „Poemas africanos” (1974, Wiersze afrykańskie), „Magias e invenciones” (1984, Magie i pomysły), „Poemas invisibles” (1991, Wiersze niewidoczne). Pomimo, że z powodów politycznych
był i nadal pozostaje przemilczany przez krytykę kubańską, uważany jest za jednego
z najwybitniejszych poetów piszących po hiszpańsku. W swojej poezji łączył inspiracje
nie tylko z kultury latynoamerykańskiej, ale też północnoamerykańskiej (zwłaszcza
z Walta Whitmana), a także z kultury europejskiej i afrykańskiej.
Wiersze Gastóna Baquery tłumaczyła na polski Krystyna Rodowska. Opublikowano je
w "Literaturze na Świecie" nr 3/1999 i antologii autorskiej tłumaczki: Umocz wargi
w kamieniu. Przekłady z poetów latynoamerykańskich. Biuro Literackie, Wrocław 2011.
Memorial de un testigo
I
Cuando Juan Sebastián comenzó a escribir la Cantata del café,
yo estaba allí:
llevaba sobre sus hombros, con la punta de los dedos,
el compás de la zarabanda.
Un poco antes,
cuando el siñorino Rafael subió a pintar las cameratas vaticanas
alguien que era yo le alcanzaba un poquito de blanco sonoro bermejo,
y otras gotas de azul virginal, mezclando y atenuando,
hasta poner entre ambos en la pared el sol parido otra vez,
como el huevo de una gallina alimentada con azul de Metilene.
¿Y quién le sostenía el candelabro a Mozart,
cuando simboliteaba (con la lengua entre los dientecillos de ratón)
los misterios de la Flauta y el dale que dale al Pajarero y a la Papagina?
¿Quién, con la otra mano, le tendía un alón de pollo y un vasito de vino?
Pero si también yo estaba allí, en el Allí de un Espacio escribible con mayúsculas,
en el instante en que el Señor Consejero mojaba la pluma de ganso egandino,
y tras, tras, ponía en la hojita blanda (que yo iba secando con acedera meticulosamente)
Elegía de Marienbad, amén de sus lágrimas.
Y también allí, haciendo el palafrenero,
cuando hubo que tomar de las bridas al caballo del Corso
y echar a correr Waterloo abajo. Y allí de prisa, un tantito más lejos, yo estaba
junto a un hombre pomuloso y triste, feo más bien y no demasiado claro,
quien se levantó como un espantapájaros en medio de un cementerio, y se arrancó diciendo:
Four score and seven years ago.
Y era yo además quien, jadeante, venía (un tierno gamo de ébano corre por las orillas de Manajata)
de haber dejado en la puerta de un hombre castamente erótico como el agua,
llamado Walterio, Walterio Whitman, si no olvido,
una cesta de naranjas y unos repollos morados para su caldo,
envío secretísimo de una tía suya, cuyo rígido esposo no consentía tratos
con el poco decente gigantón oloroso a colonia.
II
Ya antes en todo tiempo yo había participado mucho. Estuve presente
(sirviendo copazas de licor, moviendo cortinajes, entregando almohadones, cierto, pero estuve presente),
en la conversación primera de Cayo Julio con la Reina del Nilo:
una obra de arte, os lo digo, una deliciosa anticipación del psicoanálisis y de la radioactividad.
La reina llevaba cubierta de velos rojos su túnica amarilla,
y el romano exhibía en cada uno de sus dedos un topacio descomunal, homenaje frustrado
a los ojos de la Asombrosa Señora. ¿Quién, quién pudo engañarle
a él, tan sagaz, mintiéndole el color de aquellos ojos?
Nosotros en la intimidad la decíamos Ojito de Perdiz y Carita de Tucán,
pero en público la mencionábamos reverentemente como Hija del Sol y Señora del Nilo,
y conocíamos el secreto de aquellos ojos, que se abrían grises con el albor de la mañana,
y verdecían lentamente con el atardecer.
III
Luego bajé a saltos las escaleras del tiempo, o las subí, ¡quién sabe!
para ayudar un día a ponerse los rojos calzones al Rey Sol en persona,
(la música de Lalande nos permitía bailar mientras trabajábamos):
y fui yo quien en Yuste sirvió su primera sopita de ajos al Rey,
ya tenía la boca sumida, y le daba cierto trabajo masticar el pan,
y entré luego al cementerio para acompañar los restos de Monsieur Blas Pascal,
que se iba solo, efectivamente solo, pues nadie murió con él ni muere con nadie.
¡Ay las cosas que he visto sirviendo de distracción al hombre y engañándole sobre su destino!
Un día, dejadme recordar, vi a Fra Angélico descubrir la luz de cien mil watios,
y escuché a Schubert en persona, canturreando en su cuarto la Bella Molinera.
No sé si antes o después o siempre o nunca, pero yo estaba allí, asomado a todo
y todo se me confunde en la memoria, todo ha sido lo mismo:
un muerto al final, un adiós, unas cenizas revoladas, ¡pero no un olvido!
porque hubo testigos, y habrá testigos, y si no es el hombre será el cielo quien recuerde siempre
que ha pasado un rumoroso cortejo, lleno de vestimentas y sonatas, lleno de esperanzas
y rehuyendo el temor: siempre habrá un testigo que verá convertirse en columnilla de humo
lo que fue una meditación o una sinfonía, y siempre renaciendo.
IV
Yo estuve allí,
alcanzándole su roja peluca a Antonio Vivaldi cuando se disponía a cantar el Dixit,
yo estuve allí, afilando los lápices de Mister Isaac Newton, el de los números como patitas de mosca,
y unos días después fui el atribulado espectador de aquel médico candoroso
que intentaba levantar una muralla entre el ceñudo portaestandarte Cristóbal Rilke
y la muerte que él, dignamente, se había celosamente preparado.
Sobre los hombros de Juan Sebastián,
con la punta de los dedos, yo llevaba el compás de la zarabanda. Y no olvido nada,
guardo memoria de cada uno de los trajes de fiesta del Duque de Gandía, pero de éstos,
de estos rojos tulipanes punteaditos de oro, de estos tulipanes que adornan mi ventana,
Ya no sé si me fueron regalados por Cristina de Suecia, o por Eleonora Duse.
z tomu "Memorial de un destigo", 1966
przekład Krystyny Rodowskiej pt. "Zapiski świadka" w temacie Być poetą...
El hombre habla de sus vidas anteriores
Cuando yo era un pequeńo pez,
cuando sólo conocía las aguas del hermoso mar,
y recordaba muy vagamente haber sido
un árbol de alcanfor en las riberas del Caroní,
yo era feliz.
Después, cuando mi destino me hizo
reaparecer encarnada en la lentitud de un leopardo,
viví unos claros ańos de vigor y de júbilo,
conocí los paisajes perfumados por la flor del abedul,
y era feliz.
Y todo el tiempo que fui
cabalgadura de un guerrero en Etiopía,
luego de haber sido el tierno bisabuelo de un albatros,
y de venir de muy lejos diciendo adiós a mi envoltura
de sierpe de cascabel,
yo era feliz.
Mas sólo cuando un día
desperté gimoteando bajo la piel de un nińo,
comencé a recordar con dolor los perdidos paisajes,
lloraba por algunos perfumes de mi selva, y por el humo
de las maderas balsámicas del Indostán.
Y bajo la piel de humano
ya llevo tanto sufrido, y tanto y tanto,
que sólo espero pasar, y disolverme de nuevo,
para reaparecer como un pequeńo pez,
como un árbol en las riberas del Caroní,
como un leopardo que sube al abedul,
o como el antepasado de una arrogante ave,
o como el apacible dormitar de la serpiente junto al río,
o como esto o como lo otro żo por qué no?,
como una cuerda de la guitarra donde alguien,
sea quien sea,
toca interminablemente una danza que alegra de
igual modo a la luna y al sol.
1969
z tomu „Magias e invenciones”, 1984
przekład Krystyny Rodowskiej pt. "Człowiek rozpamiętuje swe przeszłe żywoty"
w temacie Metamorfozy
Inne wiersze Gastóna Baquero w tematach: W głąb siebie..., s. 3, s. 4,
Theatrum mundi..., Owady są wszędzie..., Raj, wyspy szczęśliwe, arkadia/
W świecie wróżb, zaklęć i sił tajemnych, Czas, zegary...Ryszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 11.06.11 o godzinie 15:40 -
Owady są wszędzie, wszak jest to najliczniejsza grupa wśród zwierząt, oceniania obecnie
na ok. 1 milion gatunków. Pszczoły, muchy, mrówki, pająki, ćmy i motyle, to tylko niektóre
z najczęściej spotykanych w naszym życiu. Czy mogły więc nie trafić do poezji, skoro są tak popularne? A czy zasługują na poetyckie opisy? Dla jednych są piękne, powabne i tajemnicze,
dla innych – wstrętne i obrzydliwe, a między tymi biegunami - cała gama najróżniejszych postrzegań, wrażeń i odczuć. A zatem i w poezji żyją wśród nas różne owady.
Gastón Baquero*
Motyl-żałobnik
Gdzieś daleko jest kraj, gdzie żyją czarne motyle,
ogromne jak tajemnica, niestrudzone w bezszelestnym trwaniu,
w swym dziwnym krążeniu nad kołyską dziecka .
tam daleko, w krainie leżącej wśród skał,
motyle te noszą nazwę żałobną: tataguas.
Widać, że przylatują znad grobów,
że chcą coś przekazać w języku zakazanym dla ludzkich uszu.
Fruwają nad obrazami świętych, przysiadają
na lampce oliwnej walczącej z ciemnością
i tworzącej ciemność. Motyle
o przerażającej nazwie, o wielkich żałobnych skrzydłach.
Miły jest im zapewne dźwięk słowa tataguas, osobliwa muzyka tych głosek;
ważą się wtedy w locie, ekstatycznie znieruchomiałe w powietrzu,
jakby uczestniczyły w dobrze sobie znanej reinkarnacji zmarłych.
z tomu „Magias e invenciones”, 1984
tłum. z hiszpańskiego Krystyna Rodowska
*notka o autorze, inne jego wiersze w oryginale i linki do polskich
przekładów w temacie Poezja iberyjska i iberoamerykańskaTen post został edytowany przez Autora dnia 23.03.14 o godzinie 07:06 -
Gastón Baquero*
Przetłumaczone z nocy
Jean-Joseph Rabéarivelo, Madagaskar
Co to za szczur niewidzialny
wychodzi ze ścian nocy,
żeby ukraść mleczną tartę księżyca?
Nazajutrz rano,
kiedy szczur już zniknie,
ukażą się na brzegach księżyca
krwawe ślady zębów.
Nazajutrz rano ci,
co pili przez cała noc,
i ci, co odeszli od gry w karty,
zaskoczeni spojrzą na księżyc
i uderzą w krzyk:
„Do kogo należy ta licha moneta
na zielonym suknie?”
„Ach! odpowie na to jeden z nich,
nasz przyjaciel przegrał cały swój majątek,
i pobiegł się zabić!”
gracze będą silić, się na uśmiech
po czym z chwiejnych nóg runą na ziemię.
A księżyc nie będzie na to patrzył,
Bo szczur zawlókł go do swojej nory.
z tomu „Poemas africanos”, 1974
tłum. Krystyna Rodowska
*notka o autorze, inne jego wiersze w oryginale i linki do polskich
przekładów w temacie Poezja iberyjska i iberoamerykańskaRyszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 11.06.11 o godzinie 15:19 -
Gastón Baquero*
Adhiambo**
Gabriel Okara, Nigeria
Słyszę głosy,
jak mówią, że słyszy je szaleniec.
Słyszę jak rozmawiają drzewa,
jak mówią, że słyszy je czarownik.
Może jestem szaleńcem,
a może czarownikiem.
Może jestem szaleńcem,
lecz te głosy wzywają,
wzywają mnie z głębi nocy,
z księżyca, z głębi ciszy w mym pokoju,
abym ruszył i przemierzył suchą stopą może świata.
Może jestem czarownikiem,
który słyszy jak mówią soki drzew
i widzi poprzez drzewa,
czarownikiem który stracił
władzę zaklinania.
Ale głosy i drzewa
nawołują kogoś po imieniu,
milcząca postać kobieca
wyprostowana chodzi po księżycu,
przemierzając kontynenty i morza.
Podnoszę ku niej dłoń,
wyjmuję serce jak chusteczkę,
i macham nim, macham, macham,
ale ona nie chce na mnie patrzeć,
odwraca ode mnie oczy,
nie patrzy na mnie.
z tomu „Poemas africanos”, 1974
tłum. z hiszpańskiego Krystyna Rodowska
*notka o autorze, inne jego wiersze w oryginale i linki do polskich
przekładów w temacie Poezja iberyjska i iberoamerykańska
**Adhiambo - w języku plemienia Luo z zachodniej Kenii,
znaczy "ten, który urodził się wieczorem" – przyp. R M.Ten post został edytowany przez Autora dnia 20.02.14 o godzinie 06:59 -
Trudno nie wierzyć w nic
zapyta Bóg
w swym niebie
co dałem mu
od siebie
wierzyłem i
kochałem
i byłem tym kim chciał bym był
i żyłem jak chciał bym żył
i byłem kim miałem być
odpowiem mu
od siebie
że spłacę dług
tym lepiej
tym bardziej bo
wiedziałem
co znaczy że nadziei brakowało mi
i kilku chwil
kilku dobrych chwil
może powie
to niepotrzebne słowa
trudno nie wierzyć w nic / x 4
zapyta Bóg
w swym niebie
jak spłacę dług
ja nie wiem
wierzyłem i
kochałem
i byłem tym kim chciał bym był
trudno nie wierzyć w nic / x 2
Trudno nie wierzyć w nic – słowa: Adam Nowak,
muzyka: Jarek Treliński,
śpiewa: Adam Nowak z zespołem „Raz Dwa Trzy”
Mam imię, nazwisko i pracę
mam imię nazwisko i pracę
wiem że to wszystko stracę
pewnego dnia
zostanie szuflada i klisza
i cisza na pewno cisz
zamiast ja
odmieni ktoś przez przypadki
pamięci może notatki
pomogą im
ze wzoru na moje życie
wyliczę sobie w niebycie
nowy los
niezmiennie będę pisał
cokolwiek bym nie myślał
jako duch
i zwolnię trochę przestrzeni
i nic się naprawdę nie zmieni
naprawdę nic
Mam imię, nazwisko i pracę – słowa: Justyna Korn,
muzyka: Adam Nowak,
śpiewa: Adam Nowak z zespołem „Raz Dwa Trzy”
Jutro możemy być szczęśliwi
Nadzieja to plan
on ziści się nam
przydarzy się na pewno się zdarzy
więc uwierz za dwóch
ty i twój duch
z nadzieją wam będzie do twarzy
więc uwierz za dwóch
ty i twój duch
z nadzieją jest bardziej do twarzy
jutro możemy być szczęśliwi
jutro możemy tacy być
jutro by mogło być w tej chwili
gdyby w ogóle mogło być
oto jest czas
on zmienić ma nas
to czas który ma nas zmienić
nim zgadniesz jak
przeoczysz znak
ten znak co jest źródłem nadziei
nim zgadniesz jak
przeoczysz znak
ten znak co jest źródłem nadziei
jutro możemy być. . . itd.
niech wiara się tli
dodając ci sił
by na nic nie było za późno
lecz traci swój sens
gdy głupi masz cel
i góry przenosisz na próżno
lecz traci swój sens
gdy głupi masz cel
i góry przenosisz na próżno
jutro możemy być. . . itd.
Jutro możemy być szczęśliwi – słowa: Adam Nowk,
muzyka: Grzegorz Szwałek i Adam Nowak,
śpiewa: Adam Nowak z zespołem „Raz Dwa Trzy”
Zespół „Raz Dwa Trzy”Ryszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 03.03.09 o godzinie 10:21 -
Kiedy ujrzycie światło
Do was to piszę
wy wszyscy nazwani i wy bezimienni
wy przy świątecznych drzewkach
i wy zabłąkani w ciemności obok
nagich konarów
wy rozepchani doczesną obfitością
uśmiechnięci szeroko i ślepi
i wy widzący w swojej nędzy i bólu
więcej i lepiej
Do was to piszę kwiaty
góry ptaki obłoki moja miniona
młodości okaleczone dni i noce
zagubieni w tłumie beztroskim
głuchym i oniemiałym
w samotności
odnajdziecie siebie kiedy ujrzycie
światło
gwiazdę która was dotknie
niepostrzeżenie będąc już
tak blisko
Wiersz ten, napisany w wieczór wigilijny 24 grudnia 2008 r.,
jest też w temacie Wiersz na taki dzień, jak dzisiaj – R. M.Ryszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 31.07.10 o godzinie 06:57 -
Jerzy Nita:
autor na diecie
czuł się bardzo źle
od dawna
nic nie napisał
spojrzał gdzie powinien
być błękit
i ujrzał parę tysięcy
pomysłów na wiersz
jaśniały pełną mocą
zrywał każdej nocy
po jednym tylko
z owoców nieba
Jerzy Nita
Ładne: "spojrzał.../ i ujrzał parę tysięcy/ pomysłów na wiersz".
U mnie to jest tak, że jak myślę, że powinienem napisać jakiś wiersz, to nic nie umiem napisać. Pomysły przychodzą w najmniej spodziewanych okolicznościach, kiedy robię coś bardzo odległego od zajmowania się poezją, dlatego też nigdy nie szukam inspiracji do swoich wierszy w wierszach innych. Myślę, Jurku, że i Ty nie masz zamiaru pisać wierszy, ale wyrażać siebie za ich pomocą. I to właśnie najbardziej cenię
w Twojej twórczości. Pozdrawiam - RyszardRyszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 03.03.09 o godzinie 09:39 -
Bułat Okudżawa (Булат Шалвович Окуджава, 1924-1997) – rosyjski poeta,
autor tekstów ballad, pieśni lirycznych i satyrycznych, kompozytor i wykonawca, pisał też prozę i sztuki teatralne, występował jako aktor teatralny i filmowy. Ojciec poety, zagorzały komunista i sekretarz partii bolszewickiej w jednym z lokalnych komitetów, w czasie czystek stalinowskich w 1937 roku został przykładnie rozstrzelany jako jeden z setek tysięcy tzw. wrogów klasowych, a matka – również sekretarz partii rajkomu - zesłana do łagrów, gdzie spędziła 18 lat. Bułat wychowywany był przez babkę,
w wieku 18 lat wstąpił na ochotnika do Armii Czerwonej, brał udział w II wojnie światowej i był kilka razy ranny, po wojnie pracował fizycznie i eksternistycznie kończył szkołę średnią i studia filologiczne. Największą sławę zdobył jako poeta i bard. Przez wiele lat jego utwory były zakazane w Związku Radzieckim i dostępne tylko w drugim obiegu. W jego poezji i pieśniach dominuje niepowtarzalny klimat zadumy, melancholii
i refleksji nad ludzkim życiem. Często powracają obrazy z przeżyć wojennych, a także
z dzieciństwa spędzonego na moskiewskiej dzielnicy Arbat.
* * * [Былое нельзя воротить...]
Былое нельзя воротить, и печалиться не о чем,
у каждой эпохи свои подрастают леса...
А все-таки жаль, что нельзя с Александром Сергеичем
поужинать в «Яр» заскочить хоть на четверть часа.
Теперь нам не надо по улицам мыкаться ощупью.
Машины нас ждут, и ракеты уносят нас вдаль...
А все-таки жаль, что в Москве больше нету извозчиков,
хотя б одного, и не будет отныне... А жаль.
Я кланяюсь низко познания морю безбрежному,
разумный свой век, многоопытный век свой любя...
А все-таки жаль, что кумиры нам снятся по-прежнему
и мы до сих пор все холопами числим себя.
Победы свои мы ковали не зря и вынашивали,
мы все обрели: и надежную пристань, и свет...
А все-таки жаль — иногда над победами нашими
встают пьедесталы, которые выше побед.
Москва, ты не веришь слезам — это время проверило.
Железное мужество, сила и стойкость во всем...
Но если бы ты в наши слезы однажды поверила,
ни нам, ни тебе не пришлось бы грустить о былом.
Былое нельзя воротить... Выхожу я на улицу.
И вдруг замечаю: у самых Арбатских ворот
извозчик стоит, Александр Сергеич прогуливается...
Ах, нынче, наверное, что-нибудь произойдет.
Былое нельзя воротить... – słowa, muzyka i wykonanie: Bułat Okudżawa
* * *[Co było - nie wróci...]
Co było - nie wróci, i szaty rozdzierać by próżno.
Cóż, każda epoka ma własny obyczaj i ład...
A przecież mi żal, że tu w drzwiach nie pojawi się Puszkin -
tak chętnie bym dziś choć na kwadrans na koniak z nim wpadł.
Dziś już nie musimy piechotą się wlec na spotkanie,
i tyle jest aut, i rakiety unoszą nas w dal...
A przecież mi żal, że po Moskwie nie suną już sanie,
i nie ma już sań, i nie będzie już nigdy, a żal!
Pozdrawiam pojętny mój wiek, mego stwórcę i mistrza,
ten trzeźwy mój wiek, doświadczony mój wiek pragnę czcić...
A przecież mi żal, że jak dawniej śnią nam się bożyszcza
i tak to już jest, żeśmy czołem gotowi im bić.
No cóż, nie na darmo zwycięstwem nasz szlak się uświetnił
i wszystko już jest - cicha przystań, non-iron i wikt...
A przecież mi żal, że nad naszym zwycięstwem niejednym
górują cokoły, na których nie został już nikt.
Co było - nie wróci... Wychodzę wieczorem na spacer
i nagle spojrzałem na Arbat i - ach, co za gość! -
rżą konie u sań, Aleksander Siergiejewicz przechadza się,
ach, głowę bym dał, że już jutro wydarzy się coś!
tłum. Witold Dąbrowski
Песенка о пехоте
Простите пехоте,
что так неразумна бывает она:
всегда мы уходим,
когда над Землею бушует весна.
И шагом неверным
по лестничке шаткой
спасения нет.
Лишь белые вербы,
как белые сестры глядят тебе вслед.
Не верьте погоде,
когда затяжные дожди она льет.
Не верьте пехоте,
когда она бравые песни поет.
Не верьте, не верьте,
когда по садам закричат соловьи:
у жизни и смерти
еще не окончены счеты свои.
Нас время учило:
живи по-походному, дверь отворя..
Товарищ мужчина,
а все же заманчива доля твоя:
весь век ты в походе,
и только одно отрывает от сна:
куда ж мы уходим,
когда за спиною бушует весна?
Песенга о пехоте – słowa, muzyka i wykonanie: Bułat Okudżawa
Piosenka o piechocie...
Wybaczcie piechocie,
że tak nierozumna, że braknie jej tchu.
My zawsze w pochodzie
gdy wiosna nad ziemią szaleje od bzu.
Jak długo tak można?
Bezdroża, mokradła i błoto, i piach,
i wierzba przydrożna
jak siostra pobladła zostaje we łzach.
Nie wierzcie pogodzie,
gdy deszcze trzydniowe zaciągnie wśród drzew.
Nie wierzcie piechocie,
gdy w pieśni bojowej odwaga i gniew.
Nie wierzcie, nie wierzcie,
gdy w sadach słowiki zakrzyczą co sił -
wy jeszcze nie wiecie,
co komu pisane i kto będzie żył.
Uczyłaś ojczyzno,
że żyć trzeba umieć i słyszeć twój głos...
Kolego mężczyzno,
a jednak niezgorszy przypada ci los.
My zawsze w pochodzie
i tylko to jedno nas zrywa ze snu:
dlaczego w pochodzie,
gdy wiosna nas ziemią szaleje od bzu?
Dlaczego w odwrocie,
gdy wiosna nad ziemią szaleje od bzu?
tłum. Witold Dąbrowski
Молитва Франсуа Вийона
Пока Земля еще вертится,
пока еще ярок свет,
Господи, дай же ты каждому,
чего у него нет:
мудрому дай голову,
трусливому дай коня,
дай счастливому денег...
И не забудь про меня.
Пока Земля еще вертится —
Господи, твоя власть!—
дай рвущемуся к власти
навластвоваться всласть,
дай передышку щедрому,
хоть до исхода дня.
Каину дай раскаяние...
И не забудь про меня.
Я знаю: ты все умеешь,
я верую в мудрость твою,
как верит солдат убитый,
что он проживает в раю,
как верит каждое ухо
тихим речам твоим,
как веруем и мы сами,
не ведая, что творим!
Господи мой Боже,
зеленоглазый мой!
Пока Земля еще вертится,
и это ей странно самой,
пока ей еще хватает
времени и огня,
дай же ты всем понемногу...
И не забудь про меня.
Молитва Франсуа Вийона – słowa, muzyka i wykonanie: Bułat Okudżawa
François Villon (Modlitwa)
Dopóki nam Ziemia kręci się, dopóki jest tak czy siak
Panie, ofiaruj każdemu z nas, czego mu w życiu brak:
mędrca obdaruj głową, tchórzowi dać konia chciej,
sypnij grosza szczęściarzom... I mnie w opiece swej miej.
Dopóki Ziemia obraca się, o Panie nasz, na Twój znak
tym, którzy pragną władzy, niech władza ta pójdzie w smak,
daj szczodrobliwym odetchnąć, raz niech zapłacą mniej,
daj Kainowi skruchę... I mnie w opiece swej miej.
Ja wiem, że Ty wszystko możesz, ja wierzę w Twą moc i gest,
jak wierzy zabity żołnierz, że w siódmym niebie jest,
jak zmysł każdy chłonie z wiarą, Twój ledwie słyszalny głos,
jak wszyscy wierzymy w Ciebie, nie wiedząc, co niesie los.
Panie zielonooki, mój Boże jedyny, spraw
- dopóki nam Ziemia toczy się, zdumiona obrotem spraw,
dopóki czasu i prochu wciąż jeszcze wystarcza jej
- daj każdemu po trochu... I mnie w opiece swej miej.
tłum. Andrzej Mandalian
Utwór ten jest też, wraz z linkiem dźwiękowym do wykonania
po polsku przez Edytę Gepert, w temacie Modlitwa
Полночный троллейбус
Когда мне невмочь пересилить беду,
когда подступает отчаянье,
я в синий троллейбус сажусь на ходу,
в последний,
в случайный.
Я в синий троллейбус сажусь на ходу,
в последний,
в случайный.
Последний троллейбус, по улице мчи,
верши по бульварам круженье,
чтоб всех подобрать потерпевших в ночикрушенье, крушенье. Последний троллейбус, мне дверь отвори!
Я знаю, как в зябкую полночь
твои пассажиры, матросы твои приходят на помощь. Я с ними не раз уходил от беды,
я к ним прикасался плечами...
Как много, представьте себе, добротыв молчанье, в молчанье. Последний троллейбус плывет по Москве,
Москва, как река, затухает,
и боль, что скворчонком стучала в виске,
стихает, стихает.
http://www.youtube.com/watch?v=tGuUpkBRz-M
Полночный (последний) троллейбус – słowa, muzyka i wykonanie: Bułat Okudżawa
Ostatni Trolejbus
A kiedy nie sposób już płynąć pod prąd,
nie sposób już wyrwać się z matni,
niebieski trolejbus zabiera mnie stad,
trolejbus
ostatni.
Mój promie północny, żeglujesz przez noc
i nie dbasz: głęboka czy płytka,
gdy zbierasz nas wszystkich - idących na dno
z bulwarów
rozbitków.
Ach, otwórz podwoje: przechodzień czy gość.
Ja wiem, że tonącym śród nocy
ktoś z twych pasażerów, z załogi twej ktoś
udzieli
pomocy.
Jam z nimi już nieraz uchodził od klęsk
jam ramię ich czuł przy ramieniu...
A jednak naprawdę w milczeniu jest sens,
jest dobroć
w milczeniu.
Ucieczko przegranych, gościnny twój próg,
a Moskwa jak rzeka wezbrana,
i ból, co od rana pod skronią się tłukł -
ustaje
do rana.
tłum. Andrzej Mandalian
Inne wiersze i teksty piosenek Bułata Okudżawy w tematach:
O przemijaniu..., O pisaniu i różnych pismach, Narzędzia – przedłużenie człowieka, Drzwi, Trochę o duszy, Cyrk: tu wzlatuje się i spada..., Łzy, płacz, rozpacz.../W świecie dziecięcych zabaw i zabawek, Kalendarz poetycki na cały rok, s. 2, s. 19, Powozy, bryczki, dorożki...Ryszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 02.04.12 o godzinie 21:41 -
Mówiła o seksie
Mówiła o seksie i tylko o seksie
o seksie mówiło całe jej ciało
gdy patrzyła na mężczyznę jej oczy
nie mówiły przystojny jesteś
podobasz mi się ale weź mnie
zedrzyj ze mnie ciuchy wejdź we mnie
brutalnie od razu bez gry wstępnej
na stojąco od tyłu piłuj mnie jak dechę
Usta jej nie mówiły cześć dzień dobry
ale chcę cię całować lizać pot i brud
z twego ciała czuć cię całego w ustach
jak rośniesz pęczniejesz jak stajesz się
coraz twardszy chcę pić gorącą słoną
spermę i rozlewać ją po moim nagim ciele
O seksie mówiły jej duże krągłe piersi
uciekające z każdego stanika sukienki
nawet z zapiętego wysoko pod szyją
płaszczyka dwie dryfujące w kosmosie
przepiękne kule ziemskie
jej biodra ponętne długie proste nogi
dźwigające z wdziękiem cały korpus
jak w Wieży Eiffla szeroko rozstawione
wszystko w niej każda część i szczegół
jej ciała mówiły tylko o seksie i chyba
rzeczywiście tylko temu służyły
Siedziała kiedyś w kawiarni w towarzystwie
dwóch młodych byczków buhajów z których
postury i zachowania można było łatwo
wywnioskować że żyją tylko dla jednego celu
trajlowała bez sensu przez kilka godzin a kiedy
wreszcie za pomocą swoich wielkich cycków
i podobnie dorodnego dupska powiedziała wprost
o co jej naprawdę chodzi pojechali do niej aby ją
zerżnąć naraz we dwóch spełnić jej kolejną
seksualną zachciankę
W drzwiach była kartka na niej koślawo nabazgrane
byłem czekałem cztery godziny nie będę już więcej
żegnaj
osunęła się ciężko po ścianie usiadła na twardej
zimnej posadzce ukryła twarz w dłoniach
straciłam chłopaka jęknęła szkoda dobry był
w łóżku
wiersz jest też w temacie Nierząd i prostytucjaRyszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 06.06.10 o godzinie 07:31 -
Andrzej Sikorowski
A kiedy mi się znudzi
A kiedy mi się znudzi
Wzniosę się wysoko
Popatrzę w dół na ludzi
Rozparty na obłoku
Rozejrzę się po świecie
Co cztery strony ma
I kopę lat na grzbiecie
I oceany dwa
Istnienia sens odgadnę
I sprawdzę wreszcie sam
Kto winien jest naprawdę
Czy święty czy też drań
Wyjaśnię wszystkie tajemnice
I będę drwił z uczonych głów
Wszystko wymierzę wszystko zliczę
I drogi zbadam mlecznych dróg
Wieczorem miasto pooglądam
Po którym zszedłem ulic szmat
I zajrzę do twojego okna
Czy kogoś już przy sobie masz
A potem nagle wrócę
Jak gdyby nigdy nic
Niebiańskie szaty zrzucę
I wejdę w szary świt
I pewnie będą pytać
Czy dobrze mi czy źle
I co tam w górze słychać
I wtedy powiem że...
Że kiedy mi się znudzi....
A kiedy mi się znudzi - słowa i muzyka: Andrzej Sikorowski,
śpiewa Andrzej Sikorowski z zepołem Pod BudąRyszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 01.03.09 o godzinie 22:56 -
Andrzej Sikorowski
Mglista piosenka o moim Krakowie
Tu się nic nowego nie zdarzy
tu cię nic nowego nie spotka
dookoła znajome twarze
raz do roku najnowsza plotka
tynk się tylko na głowy sypie
czyli mówiąc banalnie dno
wciąż te same panienki w Spatifie
wciąż ci sami faceci w Rio
Tu przez serca krew płynie pomału
niby Wista za mostem kawałek
wczoraj nagle zachodem powiało
wrócił koleś z krainy truskawek
tynk mu nową kurtkę obsypie
kosztowała dolarów ze sto
będzie o czym pogadać w Spatifie
będzie o czym pogadać w Rio
Moje miasto dymami owiane
dzisiaj mocno trzymam w ramionach
zanim zabrzmi gwiezdny testament
zapisany w kominach i dzwonach
na ramiona tynk mi się sypie
ale na to nie zważam bo
zostawiłem dwa słowa w Spatifie
zostawiłem dwa słowa w Rio
Mglista piosenka o moim Krakowie - słowa i muzyka: Andrzej Sikorowski,
śpiewa Andrzej Sikorowski z zespołem Pod BudąRyszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 01.03.09 o godzinie 22:18 -
Andrzej Sikorowski
Żal za Piotrem S.
Spotkałem wczoraj Piotra we śnie w Rynku po kabarecie
miał obok siebie gwiazdy dwie: Ankę Szałapak i Becię*
Gdy zapytałem dokąd w noc idzie kompania cała
odpowiedzieli jeden krok na Bracką do Turnaua
Ledwie minęło parę chwil i już stukamy w bramę
Grzesiek szykuje wódkę i siada za fortepianem
Piotr opowiadać zaczął tak że migotały słowa
Po brodzie mu płynęła łza czterdziestoprocentowa
Zegar zadzwonił jak to w snach zachłysnął się kurantem
i wtem Wójcicki stanął w drzwiach z fasonem i belcantem
Wręczył Piotrowi bukiet róż zaśpiewał: czas się zbierać
taksówki podstawione już do Maszyc do Preisnera
A u Zbyszka jak zawsze u Zbyszka jego żona cichutka jak myszka psów
czereda i pełno w kieliszkach i nijaki nie grozi nam głód
tu muzyka się snuje po kątach i Terenia po gościach posprząta
i za oknem zieleni się łąka i nie jeden wydarzy się cud
Piotr z powagą obejrzał obrazy chyba przy tym się trochę rozmarzył
Bo miał uśmiech anielski na twarzy bez obrazów wszak trudno jest żyć
Potem jakby się na nas pogniewał nagle stwierdził że żegnać się trzeba
Że ma drogi kawałek do nieba a przed świtem powinien tam być
Spotkałem wczoraj Piotra we śnie w Rynku po kabarecie
Bo najważniejsze prawdy dwie zaśnijcie a znajdziecie.
* Becia - Beata Rybotycka - przyp. autora
http://www.youtube.com/watch?v=sbhnXnqHQIg"Żal za Piotrem S." - słowa i muzyka Andrzej Sikorowski, śpiewają Andrzej Sikorowski
i Grzegorz Turnau z zespołem Pod Budą, z albumu "Pasjans na Dwóch", 2007Ten post został edytowany przez Autora dnia 25.04.14 o godzinie 10:43 -
Jolanta Chrostowska-Sufa:
Cykl filmowych wierszy Ryszarda jet wyrazem autentycznej fascynacji sztuką filmową. Ja odczytuję je jako osobistą kronikę filmową Ryszarda odwołującą się do Jego kinowych fascynacji. I zawsze czytam każdą jej część z ogromnym zaciekawieniem, tym bardziej że w dużym stopniu te fascynacje pokrywają się z moimi filmowymi urzeczeniami. :-) Pozdrawiam. J. Ch-S
Jolu, dziękuję za prawdziwie empatyczne czytanie moich impresji o ukochanych przeze mnie filmach. Miło wiedzieć, że ukochanych nie tylko przeze mnie. Pozdrawiam - Ryszard -
Całkowite zaćmienie*
O Arturze obłąkany chyba jestem
nie wiem nie rozumiem
i chyba chcę aby tak zostało
czy bardziej podziwiam i pragnę
chłonąć
twoje piękne dojrzałe wiersze
czy młodzieńcze niedojrzałe
jeszcze miłością i pożądaniem ciało.
Cha-cha-cha cha-cha-cha guzik mnie
obchodzą twoich zmagań żale
nalej wina jeszcze
więcej jeszcze ja poeta i dziewczyna
i samiec w jednej osobie
w śpiewie tańcu szale
chcę się tylko bawić kochać
i obojętne mi
czy z tobą czy z tą rozwiązłą dziewką
przy szynkwasie co każdemu
ssie kutasa za jedną szklankę wina
porzuć smutki c’est la vie
potem napiszemy o tym długi sprośny poemat.
Arturze jesteś młody piękny zdolny
jesteś wielki jesteś bogiem niestworzony
dla brudnej dziewki
kocham cię jak syna brata Boga
bardziej niż
wszystkie kobiety na świecie i chyba
bardziej nawet niż sztukę
to jest mój dramat poety mężczyzny
człowieka
nie oddam cię w niczyje ramiona
prędzej strzelę ci z pistoletu
w serce a potem zabiję siebie
obronię naszą miłość
zachowam.
Zaśpiewam ci pieśń najszczerszą
jaką kiedykolwiek ułożę
takie jest życie zbyt krótkie
by je rozmieniać na drobne
miłość twoja czysta moja okrutna
i tak przejdziemy przez lata
nie widząc się miniemy
na antypodach obcego nam świata
otuleni w piękno poezji snów
i naszych oddechów gasnących
c’est la vie c’est la poésie perdu
je t’aime mon ami je t'aime.
*Wiersz nawiązuje do głośnego filmu "Całkowite zaćmienie" (1995) w reżyserii Agnieszki Holland, który opowiada o burzliwym, homoseksualnym związku dwóch wielkich poetów francuskich: Arthura Rimbauda i Paula Verlaine'a, dlatego - wraz z linkiem filmowym - jest też na wątku Magia kina - R. M.Ten post został edytowany przez Autora dnia 23.06.13 o godzinie 01:34 -
Całkowite zaćmienie
O Arturze obłąkany chyba jestem
nie wiem nie rozumiem
i chyba chcę aby tak zostało
czy bardziej podziwiam i pragnę
chłonąć
twoje piękne dojrzałe wiersze
czy młodzieńcze niedojrzałe
jeszcze miłością i pożądaniem ciało.
Cha-cha-cha cha-cha-cha guzik mnie
obchodzą twoich zmagań żale
nalej wina jeszcze
więcej jeszcze ja poeta i dziewczyna
i samiec w jednej osobie
w śpiewie tańcu szale
chcę się tylko bawić kochać
i obojętne mi
czy z tobą czy z tą rozwiązłą dziewką
przy szynkwasie co każdemu
ssie kutasa za jedną szklankę wina
porzuć smutki c’est la vie
potem napiszemy o tym długi sprośny poemat.
Arturze jesteś młody piękny zdolny
jesteś wielki jesteś bogiem niestworzony
dla brudnej dziewki
kocham cię jak syna brata Boga
bardziej niż
wszystkie kobiety na świecie i chyba
bardziej nawet niż sztukę
to jest mój dramat poety mężczyzny
człowieka
nie oddam cię w niczyje ramiona
prędzej strzelę ci z pistoletu
w serce a potem zabiję siebie
obronię naszą miłość
zachowam.
Zaśpiewam ci pieśń najszczerszą
jaką kiedykolwiek ułożę
takie jest życie zbyt krótkie
by je rozmieniać na drobne
miłość twoja czysta moja okrutna
i tak przejdziemy przez lata
nie widząc się miniemy
na antypodach obcego nam świata
otuleni w piękno poezji snów
i naszych oddechów gasnących
c’est la vie c’est la poésie perdu
je t’aime mon ami je t'aime.
Wiersz jest też w temacie Z wyspy Lesbos i nie tylko...
”Całkowite zaćmienie” – reż. Agnieszka Holland, scen. Christopher Hampton,
w rolach głównych: Leonardo DiCaprio jako Atrhur Rimbaud i David Thewlis
(Wheeler) jako Paul Verlaine, prod. belgijsko-francusko-brytyjsko-włoska, 1995.
http://www.youtube.com/watch?v=033nIvfmlS8Ten post został edytowany przez Autora dnia 15.10.13 o godzinie 02:18 -
Georges Moustaki (właśc. Yussef Mustacchi, ur. 1934) - francuski poeta, autor
tekstów piosenek, kompozytor i piosenkarz, greckiego pochodzenia. Uważany jest
za jednego z najwybitniejszych współczesnych artystów muzyki rozrywkowej.
Oprócz własnej twórczości autorskiej, znany jest ze współpracy z wieloma wybitnymi wykonawcami, pisał teksty piosenek m. in. dla Édith Piaf ("Milord") i Delidy („Gigi l'amoroso”).
Le métèque
Avec ma gueule de métèque
De Juif errant, de pâtre grec
Et mes cheveux aux quatre vents
Avec mes yeux tout délavés
Qui me donnent l'air de rêver
Moi qui ne rêve plus souvent
Avec mes mains de maraudeur
De musicien et de rôdeur
Qui ont pillé tant de jardins
Avec ma bouche qui a bu
Qui a embrassé et mordu
Sans jamais assouvir sa faim
Avec ma gueule de métèque
De Juif errant, de pâtre grec
De voleur et de vagabond
Avec ma peau qui s'est frottée
Au soleil de tous les étés
Et tout ce qui portait jupon
Avec mon cœur qui a su faire
Souffrir autant qu'il a souffert
Sans pour cela faire d'histoires
Avec mon âme qui n'a plus
La moindre chance de salut
Pour éviter le purgatoire
Avec ma gueule de métèque
De Juif errant, de pâtre grec
Et mes cheveux aux quatre vents
Je viendrai, ma douce captive
Mon âme sœur, ma source vive
Je viendrai boire tes vingt ans
Et je serai prince de sang
Rêveur ou bien adolescent
Comme il te plaira de choisir
Et nous ferons de chaque jour
Toute une éternité d'amour
Que nous vivrons à en mourir
Et nous ferons de chaque jour
Toute une éternité d'amour
Que nous vivrons à en mourir
http://www.youtube.com/watch?v=841TUAhwJ7s
Le métèque – słowa, muzyka i wykonanie Georges Moustaki
Le temps de vivre
Nous prendrons le temps de vivre
D'être libres, mon amour
Sans projets et sans habitudes
Nous pourrons rêver notre vie
Viens, je suis là, je n'attends que toi
Tout est possible, tout est permis
Viens, écoute ces mots qui vibrent
Sur les murs du mois de mai
Ils nous disent la certitude
Que tout peut changer un jour
Viens, je suis là, je n'attends que toi
Tout est possible, tout est permis
Nous prendrons le temps de vivre
D'être libres, mon amour
Sans projets et sans habitudes
Nous pourrons rêver notre vie
http://www.youtube.com/watch?v=SKr57h39LOs
Le temps de vivre – słowa, muzyka i wykonanie Georges Moustaki
La ligne droite
Je ne t'attends pas au bout d'une ligne droite
Je ne t'attends pas au bout d'une ligne droite
Je sais qu'il faudra faire encore des détours
Et voir passer encore des jours et des jours
Mais sans que rien ne vienne éteindre notre hâte
Il pleut chez moi chez toi le soleil est de plomb
Quand pourrons nous enfin marier nos saisons
Quand pourrons nous rentrer ensemble à la maison
Nous avons le temps mais pourquoi est-ce si long
Mes habits ont parfois des traces de poussière
Et le parfum fané des amours passagères
Qui m'ont rendu la solitude plus légère
A l'aube de mes nuits blanches et solitaires
Et toi mon bel amour dis moi s'il y a des hommes
Qui t'ont rendu la vie un peu moins monotone
Qui t'aident à supporter l'hiver après l'automne
Et les silences obstinés du téléphone
Nous nous raconterons nos triomphes nos fêtes
Mais comment s'avouer toutes nos défaites
L'angoisse qui nous tient l'angoisse qui nous guette
Et s'accroche à chaque pensée à chaque geste
Je sais que tu seras au bout de mes voyages
Je sais que tu viendras malgré tous les détours
Nous dormirons ensemble et nous ferons l'amour
Dans un monde réinventé à notre image
Je sais qu'il faudra faire encore des détours
Et voir passer encore des jours et des jours
Mais sans que rien ne vienne éteindre notre hâte
Il pleut chez moi chez toi le soleil est de plomb
Quand pourrons nous enfin marier nos saisons
Quand pourrons nous rentrer ensemble à la maison
Nous avons le temps mais pourquoi est-ce si long
Mes habits ont parfois des traces de poussière
Et le parfum fané des amours passagères
Qui m'ont rendu la solitude plus légère
A l'aube de mes nuits blanches et solitaires
Et toi mon bel amour dis moi s'il y a des hommes
Qui t'ont rendu la vie un peu moins monotone
Qui t'aident à supporter l'hiver après l'automne
Et les silences obstinés du téléphone
Nous nous raconterons nos triomphes nos fêtes
Mais comment s'avouer toutes nos défaites
L'angoisse qui nous tient l'angoisse qui nous guette
Et s'accroche à chaque pensée à chaque geste
Je sais que tu seras au bout de mes voyages
Je sais que tu viendras malgré tous les détours
Nous dormirons ensemble et nous ferons l'amour
Dans un monde réinventé à notre image
http://www.youtube.com/watch?v=5XM7tg9Il2w
La ligne droite – słowa i muzyka Gerges Moustaki,
śpiewają Georges Moustaki i Barbara (Monique Andrée Serf)
Nous sommes deux
Nous sommes deux nous sommes deux
Huit heures vont bientôt sonner
Éteins la lampe le gardien frappe
Ce soir ils reviendront nous voir
L'un va devant l'un va devant
Et les autres suivent derrière
Puis le silence et puis voici
La même chanson qui revient
L'un va devant l'un va devant
Et les autres suivent derrière
Puis le silence et puis voici
La même chanson qui revient
Ils frappent deux ils frappent trois
Ils frappent mille vingt et trois
Tu as mal toi et j'ai mal moi
Qui de nous deux a le plus mal
C'est l'avenir qui le dira
Nous sommes deux nous sommes trois
Nous sommes mille vingt et trois
Avec le temps avec la pluie
Avec le sang qui a séché
Et la douleur qui vit en nous
Qui nous transperce et qui nous cloue
Nous sommes deux nous sommes trois
Nous sommes mille vingt et trois
Avec le temps avec la pluie
Avec le sang qui a séché
Et la douleur qui vit en nous
Qui nous transperce et qui nous cloue
Notre douleur nous guidera
Nous sommes deux nous sommes trois
Nous sommes mille vingt et trois
http://www.youtube.com/watch?v=J9azQjExaGo
Nous sommes deux – słowa, muzyka i wykonanie Georges Moustaki
Inne piosenki Georgesa Moustaki’ego w tematach: Wolność, Ogród przedziwny, Samotność, Starość Ryszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 08.04.13 o godzinie 19:10 -
Thomas Stearns Eliot
ZIEMIA JAłOWA
"Nam Sibyllam quidem Cumis ego ipse oculis meis vidi
in ampulla pendere, et cum illi pueri dicerent: Sibylla ti
theleis; respondebat illa: apothanein theló"
Dla Ezry Pounda
il miglior fabbro
I. Grzebanie zmarłych
Najokrutniejszy miesiąc to kwiecień - spod ziemi
Martwej - wyciąga gałęzie bzu, miesza
Wspomnienie z pożądaniem, niepokoi
Wiosennym deszczem zdrętwiałe korzenie.
Zima nas ochraniała, otulała 5
Ziemię w śnieg zapomnienia, karmiąc
Tę resztkę życia suchymi bulwami.
Lato nas zaskoczyło, idąc nad Starnbergersee
Ulewnym deszczem; stanęliśmy pod kolumnadą,
A potem szliśmy w blasku słońca, do Hofgarten; 10
I pijąc kawę rozmawialiśmy godzinę.
Bin gar keine Russin, stamm' aus Litauen, echt deutsch.
A gdyśmy byli dziećmi, gośćmi arcyksięcia
Mego kuzyna, brał mnie na saneczki,
A ja się bałam. Mówił Marie, 15
Marie, trzymaj się mocno. Pędziliśmy w dół.
W górach, tam jest się wolnym.
Czytam do późna w nocy, zimy spędzam na południu.
Jakie korzenie oplątują głazy, jakie konary
Rosną nad tym rumowiskiem kamieni? Synu człowieczy, 20
Nie potrafisz powiedzieć ani zgadnąć - bo znasz tylko
Stos rozbitych obrazów, pod strzałami słońca,
Gdzie martwe drzewo nie daje chłodu, ulgi świerszcz,
A suchy kamień dźwięku wody. Cień
Leży jedynie pod czerwoną skałą, 25
(Wejdź w ten cień pod czerwoną skałą),
A pokażę ci coś, co różni się zarówno
Od cienia który rankiem kroczy poza tobą
Jak i od cienia co o zmierzchu wstaje by cię spotkać:
Strach ci pokażę w garstce prochu. 30
Frisch weht der Wind
Der Heimat zu
Mein Irisch Kind,
Wo weilest du?
"Rok temu po raz pierwszy dałeś mi hiacynt; 35
Nazywano mnie hiacyntową dziewczyną."
Jednak gdy wracaliśmy, późno, z hiacyntowego ogrodu,
Wilgotne włosy twoje i naręcza kwiatów, nie mogłem
Mówić, w oczach mi ciemniało, nie byłem ani
Żywy, ani martwy i nic nie wiedziałem, 40
Wpatrzony w serce światła, w ciszę.
Oed' und leer das Meer.
Madame Sosostris, słynna wróżka,
Miała silny katar, mimo to uchodzi
Za najmądrzejszą kobietę w Europie, 45
Z przebiegłą talią kart. Oto, mówi,
Pana karta, Żeglarz Fenicki - topielec
(Perły lśnią - kiedyś to były oczy. Patrz!)
Oto jest Belladonna, Pani Skał.
Pani losu. 50
Tutaj mężczyzna z trzema pałkami, a tam Koło,
A to jednooki kupiec, a ta karta
Ślepa, oznacza coś co niesie na swych plecach,
Czego nie wolno mi zobaczyć. Nie dostrzegam
Wisielca. - Grozi Panu śmierć w wodzie. 55
Widzę tłum ludzi wciąż chodzących wkoło.
Dziękuję. Gdyby Pan widział drogą panią Equitone,
Proszę powiedzieć, że przyniosę jej horoskop osobiście:
Trzeba być tak ostrożnym w takich czasach.
Nierzeczywiste Miasto, 60
Pod mgłą brunatną zimowego świtu,
Tłum płynął Mostem Londyńskim, tak wielu -
Nie przypuszczałem, śmierć wzięła tak wielu.
Westchnienia - krótkie, rzadkie - z płuc się dobywały,
A każdy patrzył w dół pod nogi. 65
Płynęli wzgórzem, potem w dół, w King William Street,
Gdzie Matka Boska Woolnoth wydzwania godziny,
Dziewiąty dźwięk, ostatni, wybijając martwo.
Tam widząc kogoś, kogo znałem, zawołałem: "Stetson!
Na jednym statku byliśmy pod Mylae! 70
Ten trup, którego posadziłeś rok temu w ogrodzie,
Czy zaczął już kiełkować? Będzie kwitł w tym roku?
Czy mróz śmiertelnym szronem okrył jego łoże?
Och, trzymaj psa z daleka, on kocha człowieka -
W ziemi pazurem grzebiąc, na wierzch go wywleka! 75
Ty! hypocrite lecteur! - mon semblable, - mon frére!"
II. Partia szachów
Krzesło w którym siedziała, jako lśniący tron
Łuną płonęło na marmurze, gdzie zwierciadło -
Wsparte słupami rzeźbionymi w kiście winnych gron
Z których złocisty wyglądał Kupido 80
(A drugi oczy ukrył za skrzydłami)
- Siedmioramiennych kandelabrów zdwajało płomienie,
By odbić światło w inkrustacjach stołu, skąd
Blask jej klejnotów szedł im na spotkanie
Z puzder z atłasu - w rozrzutnym nadmiarze. 85
W otwartych fiolkach z szkieł barwionych i słoniowej kości
Czaił się dziwny zapach syntetycznych perfum,
Maście, pudry i płyny - w niespokojnych i zwodzących
Woniach topiły zmysły; gdy wzbijał je wiew
Niosąc chłód od okna - wznosząc się - 90
Tuczyły złoty długi płomień świec,
I kładąc dym ich na plafonie
Mąciły deseń liści w kasetonach.
Sczerniałe w morzu drzewo, nabijane miedzią,
Zielenią i oranżem płonąc wśród barwnych kamieni 95
Rzucało blask posępny - w nim rzeźbiony delfin płynął.
Ponad antycznym kominkiem, jak gdyby
W otwartym oknie widok, a w nim leśna scena:
Przemiana Filomeli, przez barbarzyńskiego króla
Tak okrutnie zgwałconej; i dotąd tam słowik 100
Dziewiczo czystym głosem napełnia pustkowie,
I ciągle płacze, ciągle ściga świat:
"Dżag Dżag" dla brudnych uszu.
I inne wyschłe pniaki i strumienie czasu
Były opowiedziane w krąg na ścianach; twarze 105
Wychylone i pochylone, uciszały pokój.
Szelest stóp wchodził po kamiennych schodach.
W świetle kominka, pod szczotką jej włosy
Rozsypywały się w iskrzące punkty
Jarzyły w słowach, potem milkły zagniewane. 110
"Źle z moimi nerwami tej nocy. Źle. Ach, zostań ze mną.
Mów do mnie. Czemu nigdy nic nie mówisz. Mów.
0 czym ty myślisz? Co ty myślisz? Co?
Ja nigdy nie wiem, o czym myślisz. Pomyśl."
Myślę - jesteśmy w szczurzym zaułku 115
Gdzie zmarli ludzie pogubili kości.
"Co to za hałas?"
Wiatr pod drzwiami.
"Co to za hałas znowu? Co ten wiatr wyrabia?"
Nic, znowu nic.120
"Czy
Ty nic nie wiesz? Nic nie widzisz? Nie pamiętasz
Nic?"
Pamiętam
Perły lśnią - kiedyś to były oczy. 125
"Czy jesteś żywy, czy umarły? Nic nie ma w twej głowie?"
Tylko
0 0 0 ten szekspirowski szlagier
Taki elegancki
Tak inteligencki 130
"I co mam teraz robić? Co mam robić? Co?
Wyjść tak jak stoję i iść po ulicy
Z włosami rozwianymi, tak. A co zrobimy jutro?
I co w ogóle mamy robić?"
Gorąca woda o dziesiątej, 135
Zakryty wóz o czwartej, gdy ulica deszczem lśni,
I rozegramy partię szachów, oczy bez powiek zaciskając
I oczekując na stukanie w drzwi.
Kiedy mąż Lilki wracał do cywila. To powiedziałam -
Nie owijałam w bawełę, powiedziałam jej prosto z mostu, 140
PROSZĘ SZYBCIEJ JUŻ CZAS
Teraz gdy Albert wraca, oporządź się trochę.
Będzie chciał wiedzieć, co zrobiłaś z forsą, którą ci dał
Abyś wstawiła zęby. Dał ci, sama to widziałam.
Wszystkie jej wyrwij Lilka i wpraw sobie nowe, 145
Tak powiedział - przysięgam, już nie mogę patrzeć
Na ciebie - i ja również, powiadam, i pomyśl o biednym Albercie,
Cztery lata był w woju, teraz chce mieć frajdę,
A jeśli ty nie zechcesz, to znajdą się inne.
0 czyżby, odpowiedziała. Coś w tym rodzaju, mówię. 150
To choć wiem komu dziękować, i łypnęła na mnie okiem.
PROSZĘ SZYBCIEJ JUŻ CZAS
Jak ci się nie podoba, to się wypchaj, mówię.
Inne tylko czekają na taką okazję.
Lecz jak Albert da nogę, wspomnisz moje słowa. 155
Jak ci nie wstyd, powiadam, wyglądać jak antyk
(A ma tylko trzydzieści jeden lat).
Nic na to nie poradzę, mówi, twarz jej się wyciąga,
To przez proszki, powiada, co brałam na spędzenie.
(Ma już piątkę, przy Jurku omal nie umarła) 160
Aptekarz mówił - będzie dobrze, ale nie jestem ta sama.
Jesteś lepsza idiotka, powiadam,
Jeśli ci Albert nie da spokoju, tak już będzie,
Po coś ty wyszła za mąż, jak nie chcesz mieć dzieci?
PROSZĘ SZYBCIEJ JUŻ CZAS 165
Dobra, w niedzielę Albert był już w domu - ugotowała golonkę,
Mnie zaprosili na obiad, bym skosztowała pyszności...
PROSZĘ SZYBCIEJ JUŻ CZAS
PROSZĘ SZYBCIEJ ZAMYKAMY
Dobranoc Bill. Dobranoc Lu. Dobranoc May. Dobranoc. 170
Pa pa. Dobranoc. Dobranoc.
Dobranoc paniom, dobranoc wdzięcznym paniom, dobranoc, dobra noc.
III. Kazanie ognia
Namiot rzeki już pękł; ostatnie palce liści
Chwytając się kurczowo, toną w rozmokłym brzegu. Wiatr
Przebiega brunatną ziemię, bezgłośnie. Nimfy odpłynęły. 175
Słodka Tamizo, płyń łagodnie nim skończę mą pieśń.
Rzeka nie niesie już pustych butelek, śniadaniowych papierów,
Jedwabnych chustek, niedopałków, pudełek,
I innych świadectw letnich nocy. Nimfy odpłynęły.
I ich przyjaciele, obiboki - synowie dyrektorów, 180
Spłynęli, nie zostawiając adresów.
Nad wodami Lemanu siedziałem płaczący...
Słodka Tamizo, płyń łagodnie nim skończę mą pieśń,
Słodka Tamizo, płyń łagodnie, bo cichy i krótki mój śpiew.
Lecz za plecami, skąd wiatr zimny dmucha 185
Klekot kości, i chichot od ucha do ucha.
Szczur pełznął miękko pomiędzy chwastami
Wlokąc swój śliski brzuch po brzegu,
Gdym łowił ryby w zatęchłym kanale
W zimowy wieczór w pobliżu gazowni 190
Dumając o tym jak utonął mój brat, król
I o wcześniejszej śmierci króla - mego ojca.
Na mokrym brzegu nagie białe ciała
Kości rzucone na ciemne poddasze,
Chrobocą tylko pod nogami szczurów, rok po roku. 195
Lecz za plecami słyszę od czasu do czasu
Dźwięki klaksonów i motorów - które wiozą
Sweeneya wiosną do pani Porter.
Nad panią Porter księżyc wschodzi
Usiadła z córką w światła powodzi 200
I myją nogi w sodowej wodzie
Et O ces voix d'enfants, chantant dans la coupole!
Tłit tłit tłit
Dżag Dżag Dżag Dżag Dżag
Tak okrutnie zgwałconej 205
Tereu
Nierzeczywiste Miasto
Pod mgłą brunatną w zimowe południe
Pan Eugenides, handlowiec ze Smyrny
Nie ogolony, w kieszeniach rodzynki, 210
Dokumenty: C.i.f. Londyn, płatne przy odbiorze,
Zaprosił mnie w ludowej francuszczyźnie
Na lancz w Hotelu Cannon Street
A następnie na weekend w Metropolu.
0 fioletowej godzinie, gdy oczy i plecy 215
Podniosą się znad biurka, gdy ludzka maszyna
-Jak taksówka drżąc, czeka,
Ja Tejrezjasz, choć ślepy, drżący między dwoma żywotami,
Starzec o piersiach sflaczałych, kobiecych, widzę
0 fioletowej godzinie, wieczór, który dąży 220
Do przystani: wiedzie marynarza z okrętu do domu;
I maszynistkę - sprząta resztki po śniadaniu,
Zapala piecyk, z puszek wyjmuje jedzenie,
Jej niebezpiecznie w oknie wiszącą bieliznę
Grzeją ostatnie słoneczne promienie, 225
Na tapczanie (co w nocy jest łóżkiem) - niedbała
Sterta - gorset, stanik, pończochy, pantofle.
Ja Tejrezjasz, o zwiędłych kobiecych wymionach,
Pojąłem scenę, dalszy ciąg przepowiedziałem
- Ja też na gościa o zmierzchu czekałem. 230
Wchodzi - w krzykliwym stroju i pryszczaty
Chudy pisarczyk - zuchwale spoziera,
Jeden z maluczkich, których pewność lśni
Jak jedwabny cylinder bradfordzkiego milionera.
Skończyła jeść, siedzi zmęczona i znudzona, 235
Chwila jest teraz pomyślna - zgaduje,
Pieszczotą pragnie skłonić ją do pieszczot,
Ona nie broni się, ale i nic nie czuje.
Gwałtowny, szybki, szturmuje od razu,
Rękę przesuwa wciąż w nowe regiony 240
- Nie oczekuję żadnej odpowiedzi,
Wystarczy mu, że nie jest odtrącony.
(I ja Tejrezjasz przeżyłem to wszystko
Co się odbyło tu, na tym tapczanie;
Ja który zszedłem w świat umarłych nisko 245
I stałem w kurzu przy tebańskiej bramie)
W drzwiach jeszcze całus protekcyjny dodał
I po omacku schodzi po nie oświetlonych schodach...
Ona odwraca się i chwilę patrzy w lustro,
Wie że był tutaj, lecz o nim nie myśli; 250
I czuje tylko w głowie wielką pustkę:
"Poszedł, jak dobrze, że już jest po wszystkim".
Gdy z drogi cnoty schodzi śliczna pani -
Przed lustrem staje z pochyloną głową,
Włosy upina drżącymi rękami 255
I na gramofon kładzie płytę nową.
"Muzyka ta, obok mnie pełzła nad grzbietami fal"
Wzdłuż Strandu szła, do Queen Victoria Street.
O Miasto miasto, czasem jednak słyszę
Stojąc przed barem na Lower Thames Street, 260
jak mandolina delikatnie łka
I gwar i brzęk który dobiega z wnętrza
Gdzie ryb handlarze schodzą się w południe: gdzie ścian
Magnusa Męczennika przepych i prostota
Jest niepojętym pięknem jońskiej bieli oraz złota. 265
Rzeka wypaca
Ropę i smar
Fala zawraca
Odpływa w dal,
Żagle czerwone 270
Szerokie
W stronę wiatrów zwrócone
Na ciężkich rejach.
Za galarami kłody na fali
Płyną ku Greenwich 275
Psia wyspa w dali.
Wajalala laja
Wallala lajalala
Elżbieta i Leicester
Rytmiczne wiosła 280
Rufę jak złotą
Muszlę
Uniosły,
Wiatr rześki marszczy
Fale na brzegu 285
Wiatr południowy
Niesie w dół biegu
Dzwonów dzwonienie
W śród białych wież
Wajalala laja 290
Wallala lajalala
"Tramwaje oraz drzewa w kurzu.
Zrodziło mnie Highbury. Richmond i Kew
Zgubiły mnie. - Pod Richmond nogi rozłożyłam
Leżąc na wznak, na czółna wąskim dnie." 295
"Moje stopy na Moorgate, serce
Rzuciłam pod stopy. Po wszystkim
Płakał, szeptał >>zaczniemy od nowa
"W Margate, na piaskach 300
Nie potrafię powiązać
Z niczym - niczego.
Połamane paznokcie brudnych rąk.
Moi starzy, ludzie skromni, nie oczekują
Niczego." 305
la la
Do Kartaginy przybyłem wówczas
Płonąc płonąc płonąc płonąc
0 Panie Ty wyrywasz mnie
0 Panie Ty wyrywasz 310
płonąc
IV. Śmierć w wodzie
Fenicjanin Flebas, martwy od dwu niedziel,
Zapomniał krzyku mew, i morza przypływów
Zysków i strat.
Głębinowy prąd 315
Obgryzał jego kości szepcąc. Wznosił się i spadł -
Płynąc pośród dojrzałych oraz młodych lat
Aż wchłonął go wir.
Niewierny czy Żyd
0 ty - który obracasz kołem i spoglądasz w wiatr, 320
Wspomnij Flebasa, co był piękny i smukły - jak ty.
V. Co powiedział grom
Po krwawym blasku żagwi na spoconych twarzach
Po mroźnej ciszy w ogrodach
Po męce i agonii na kamiennych wzgórzach
Po krzyku i płaczu 325
Więzieniu pałacu i łoskocie
Wiosennych grzmotów wśród dalekich gór
Ten co był żywy teraz jest umarły
My co byliśmy żywi umieramy teraz
Z resztką cierpliwości 330
Tu nie ma wody tu jest tylko skała
Skała bez wody i piaszczysta droga
Droga wijąca się wśród gór nad nami
Między skałami głazami bez wody
Gdyby tu była woda stanąłbym i pił 335
Lecz pośród skał nie można myśleć ani stać
Suchy jest pot a stopy grzęzną w piachu
Gdyby tu woda spływała ze skał
Martwa jest paszcza gór spróchniałe zęby pluć nie mogą
Tutaj nie można usiąść leżeć ani stać 340
I ciszy nawet nie ma w górach
Tylko bezpłodny suchy grzmot bez deszczu
I samotności nawet nie ma w górach
Tylko posępne czerwone twarze - drwią i szydzą
W drzwiach lepianek z popękanej gliny 345
Gdyby tu była woda
A nie skała
Gdyby tu była skała
Ale i woda
I woda 350
Źródło
Sadzawka wśród skał
Gdyby tu był chociażby wody dźwięk
A nie cykada
I śpiew suchych traw 355
Ale na skale wody dźwięk
Gdzie drozd-pustelnik śpiewa pośród sosen
Krop kap krop kap kap kap kap
Ale tu nie ma wody
Kim jest ten trzeci, który zawsze idzie obok ciebie? 360
Gdy liczę nas, jesteśmy tylko ty i ja
Lecz gdy spoglądam przed siebie w biel drogi
Zawsze ktoś jeszcze idzie obok ciebie,
Stąpa spowity płaszczem brunatnym, w kapturze
Nie wiem czy jest to kobieta czy mąż 365
- Kim jest ten, który idzie po twej drugiej stronie?
Co to za dźwięki wysoko w powietrzu
Pomruk matczynych lamentów
Co to za hordy w kapturach, jak roje
Na bezkresnych równinach, utykają na spękanej ziemi 370
Otoczonej jedynie płaskim horyzontem
Co to za miasto nad łańcuchem gór
Pęka i zrasta się i rozpryskuje - w fioletowym wietrze
Walące się wieże
Jeruzalem Ateny Aleksandria 375
Wiedeń Londyn
Nierzeczywiste
Kobieta długie czarne naciągnęła włosy
Muzykę szeptów grała na tych strunach
A nietoperze z twarzą dziecka, w fioletowym świetle 380
Gwizdały i biły skrzydłami
I pełzły w dół głowami po sczerniałym murze
I odwrócone w dół w powietrzu trwały wieże
Dzwoniąc podzwonne dzwonów, co czas wyznaczały
I głosy śpiewające z pustych cystern i wyschniętych źródeł 385
W zapadłej dziurze pomiędzy górami
W nikłym świetle księżyca śpiewa trawa
Na rozwalonych grobach, wokoło kaplicy.
Jest tu pusta kaplica, dom tylko dla wichrów
Bez okien, drzwi tańczące na zawiasach, 390
Wyschłe kości nikomu nie wyrządzą krzywdy.
Jedynie kogut stanął na wierzchołku dachu
Ku-ku-ryku ku-ku-ryku
W świetle błyskawic. Potem wilgotny powiew
Niosący deszcz 395
Ganges wysechł do mułu, a liście omdlałe
Czekały deszczu, kiedy czarne chmury
Zebrały się daleko, hen, nad Himawantem.
Dżungla przysiadła, skuliła się w milczeniu.
Wówczas przemówił grom 400
DA
Datta: cośmy dali?
Mój przyjacielu, krew wstrząsa mym sercem,
Okropną śmiałość chwili wyrzeczenia
Lata rozwagi nie są cofnąć w stanie, 405
Przez to, i tylko przez to, trwaliśmy wśród żywych
Czego nie znajdą w naszych nekrologach
Ani w pamiątkach które zasnuł dobroczynny pająk
Lub pod pieczęcią którą chudy rejent złamie
W naszych pustych pokojach 410
DA
Dajadwám: klucz słyszałem
Raz obrócony w drzwiach i tylko jeden raz
Każdy w więzieniu swym - myśli o kluczu
Myśląc o kluczu, potwierdza więzienie 415
Tylko o zmierzchu eteryczna wieść
Wskrzesza na chwilę złamanego Koriolana
DA
Damjata: Łódź odpowiadała
Radośnie, dłoni nawykłej do źagla i wiosła 420
Morze było spokojne, twoje serce by odpowiedziało
Radośnie - tętnem posłusznym
Wiodącej dłoni
Siedziałem na brzegu
Łowiąc ryby, wyschnięta równina poza mną, 425
Czy w końcu na mych ziemiach zaprowadzę ład?
Most Londyński wali się wali się wali się
Poi s'ascose nel foco che gli affina
Quando fiam uti chelidon - 0 jaskółko jaskółko
Le Prince d'Aquitaine á la tour abolie 430
Te fragmenty oparłem o moje ruiny
Wtedy dogodzę tobie. Hieronimo znowu szalony.
Datta. Dajadwám. Damjata.
Śanti śanti śanti
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
PRZYPISY
Nie tylko tytuł, lecz również plan i znaczna część symboliki poematu zostały zasugerowane przez książkę panny Jessie L. Weston o legendzie Graala: "Od rytuału do romansu średniowiecznego (Cambridge)". W istocie tak wielki jest mój dług, że książka panny Weston wyjaśni lepiej trudności poematu, niż mogą to uczynić moje przypisy; polecam ją (niezależnie od tego, że jest to książka sama w sobie bardzo interesująca) każdemu, kto sądzi, że takie wyjaśnienie poematu warte jest trudu. Zawdzięczam wiele również innemu dziełu z zakresu antropologii, które wywarło głęboki wpływ na moje pokolenie: mam na myśli "Złotą gałąź"; posłużyłem się szczególnie jego dwutomową częścią "Adonis, Attis, Ozyrys". Każdy, kto zna te dzieła, rozpozna natychmiast w poemacie pewne odwołania do obrzędów związanych z wegetacją.
I. Grzebanie zmarłych
20. Porównaj Ezechiel II, i.
23. Por. Eklezjastes XII, v.
31. Patrz "Tristan und Isolde", I, wersy 5-8.
42. Tamże, III, wers 24.
46. Nie wiem dokładnie, z czego składa się talia kart Tarota, którą posłużyłem się dowolnie, tak jak było mi wygodnie. Wisielec-karta z tradycyjnej talii - odpowiadał moim celom w dwojaki sposób: ponieważ kojarzy mi się on w myśli z Powieszonym Bogiem Frazera, oraz ponieważ kojarzę go z postacią w kapturze z podróży uczniów do Emaus w części V. Żeglarz Fenicki oraz Kupiec pojawiają się później, "tłum ludzi" również, a "śmierć w wodzie" ma miejsce w części IV. Mężczyznę z Trzema Pałkami (autentyczną kartę talii Tarota) kojarzę, całkowicie dowolnie, z samym Królem Rybakiem.
60. Por. Baudelaire:
"Fourmillante cité, cité pleine de réves
Ou le spectre en plein jour racoroche le passant ".
63. Por "Inferno", III, 55-57:
"si lunga tratta
di gente, ch'io non avrei mai creduto
che morte tanta n'avesse disfatta".
64. Por. "Inferno", IV, 25-27:
"Quivi, secondo che per ascoltare,
non avea pianto, mache di sospiri,
che l'aura eterna facevan tremare".
68. Zjawisko, które często obserwowałem.
74. Por. pieśń żałobną w "Białej diablicy" Webstera.
76. Patrz Baudelaire, Przedmowa do "Kwiatów zła".
II. Partia szachów
77. Por. "Antoniusz i Kleopatra", II, ii, w.190.
92. Laquearia. Patrz "Eneida", I, 726:
"dependent lychni laquearibus aureis incensi, et
noctem flammis funalia vincunt".
98. Leśna scena. Patrz Milton, "Raj utracony", IV,140.
99. Patrz Owidiusz, "Przemiany", VI, Philomela.
100. Por, część III, w. 205.
115. Por, część III, w.195.
118. Por. Webster: "Is the wind in that door still?"
126. Por. część I, 37, 48.
138. Por. partię szachów w "Women Beware Women" Middletona.
III. Kazanie ognia
174. Patrz Spenser, "Prothalamion".
i91. Por. "Burza", I, ii.
196. Por. Marvell, "To His Coy Mistress".
197. Por.Day, "Parliament of Bees":
"When of the sudden, listening, you shall hear,
A noise of horns and hunting, which shall bring
Actaeon to Diana in the spring,
Where all shall see her naked skin.., "
199. Nie znam pochodzenia ballady, z której te wiersze zostały zaczerpnięte; przesłano mi ją z Sydney z Australii.
203. Patrz Verlaine, "Parsifal".
210. Rodzynki były notowane po cenie "przewóz i ubezpieczenie gratis aż do Londynu". List przewozowy i inne dokumenty miały być wręczone nabywcy po zapłaceniu rachunku.
218. Tejrezjasz, chociaż jedynie widz, a nie "postać", jest jednak najważniejszą osobą poematu, łączącą w sobie wszystkie pozostałe. Podobnie jak jednooki handlarz, sprzedawca rodzynek, przechodzi w Żeglarza Fenickiego, a ten nie jest całkowicie różny od Ferdynanda, księcia Neapolu, tak wszystkie kobiety są jedną kobietą, a obie płcie łączą się w Tejrezjaszu, To, co widzi Tejrezjasz, jest w istocie substancją poematu. Cały ustęp z Owidiusza ma duże znaczenie antropologiczne:
.. <
Quam, quae contingit maribus>>, dixisse, ,
Illa negat: placuit quae sit sententia docti
Duaerere Tiresiae: venus huic Brat utraque nota.
Nam duo magnorum viridi coeuntia silva
Corpora sepentum baculi violaverat ictu
Deque viro factus, mirabile, femina sepiem
Egeratautumnos; octavo rursus eosdem
Vidit et ,
Dixit <
Nunc quoque vos feriam!>> pecussis anguibus isdem
Forma prior rediitgenetivaque venit imago,
Arbiterhic igitursumptus de lite iocosa
Dicta lovis firmat; gravius Saturnia iusto
Nec pro materia fertur doluisse suique
ludicis aeterna damnavit lumfna nocce,
At pateromnipotens (neque enim licet inrita cuiquam
Facta dei fecisse deo) pro lumine adempto
Scire fatura dedit poenamque levavit honore".
221. Może to się wydać mniej dokładne niż wersy Safony, lecz miałem na myśli rybaka łowiącego "przybrzeżnie", który powraca z zapadnięciem nocy,
253. Patrz Goldsmith, pieśń w "Plebanie z Wakefieldu".
257. Patrz "Burza", jak wyżej,
264. Wnętrze kościoła Św. Magnusa Męczennika jest moim zdaniem jednym z najbardziej udanych wnętrz Wrena. Patrz: "The Proposed Demolition of Nineteen City Churches"(P.S. King and Son, Ltd.).
266. Śpiew (trzech) Cór Tamizy tu się rozpoczyna. Od wersu 292 do 306 włącznie, wypowiadają się one kolejno. Patrz Götterdammerung, III,
i: "Córy Renu".
279. Patrz Froude, "Elisabeth", tom I, rozdz. IV, list De Quadra do Filipa Hiszpańskiego: "Po południu byliśmy na łodzi, przyglądając się zabawom na rzece. (Królowa) była sama z Lordem Robertem i ze mną na rufie, gdy zaczęli mówić o niedorzeczności, i zaszli tak daleko, te Lord Robert powiedział w końcu, że skoro jestem na miejscu, nie ma powodu, aby nie
mogli być poślubieni, jeśli tak się królowe] spodoba".
293. Por. "Purgatorio", V,133:
"Ricorditi di me, che Bon la Pia;
Siena mi fe', disfecemi Maremma ".
307. Patrz "Wyznania" Św. Augustyna: "do Kartaginy przybyłem wówczas
gdzie kocioł bezbożnych miłości śpiewał mi stale wokół uszu".
308. Pełny tekst "Kazania o Ogniu" Buddy (które pod względem ważności
odpowiada "Kazaniu na Górze"), skąd wzięte zostały te słowa, można znaleźć w ksiąźce Henry'ego Clarke'a Warrena "Buddhism in Translation (Harvard Oriental Series). Warren był jednym z wielkich pionierów
studiów buddystycznych na Zachodzie.
309. Znów z "Wyznań" Św. Augustyna. Zestawienie tych dwóch przedstawicieli
wschodniego i zachodniego ascetyzmu, jako kulminacja tej części poematu, nie jest przypadkowe.
V. Co powiedział grom
Pierwsza połowa części V jest osnuta wokół trzech tematów: podróży do Emaus, zbliżenia się do Niebezpiecznej Kaplicy (patrz książka panny Weston), oraz obecnego rozpadu Europy Wschodniej.
357. Jest to Turdus aonalaschkae pallasii,drozd-pustelnik, którego słyszałem w prowincji Quebec. Chapman powiada ("Handbook of Birds of Eastern North America"), że "przebywa najchętniej w ustronnych lasach i gęstych zaroślach.... Jego śpiew nie wyróżnia się bogactwem ani siłą, ale nie ma sobie równego w czystości i słodyczy tonów oraz w znakomitej
modulacji". Słusznie sławi się jego "pieśń spadających kropli wody".
360. Poniższe wiersze powstały pod wpływem sprawozdania jednej z
polarnych ekspedycji (zapomniałem której, ale sądzę, że jednej z wypraw Shackletona): wspomniano tam, że grupa podróżników, będąc u kresu sił, miała ciągłe złudzenie, iż jest o jednego członka wyprawy więcej, niź w rzeczywistości można było się doliczyć.
367-77. Por. Herman Hesse, "Blick ins Chaos": "Schon ist halb
Europa, schon ist zumindest der halbe Osten Europas auf dem Wege zum Chaos, fahrt betrunken im heiligen Wahn am Abgrund entlang und singt dazu, singt betrunken und hymnisch wie Dmitri Karamosoff song. Ueber diese Lieder tacht der Biirger beleidigt, der Heilige und Seher hort sie mit Tranen".
402. "Datta, dajadwám, damjata"(Dawaj, współczuj, panuj nad sobą).
Opowieść o znaczeniu Gromu można znaleźć w "Brihadaranyaka-Upanishad", 5,1; a przekład u Deussena, "Sechzig Upanishads des Veda", s. 489.
408. Por. Webster, "Biała diablica", V, vi:
.,. they'll remarry
Ere the worm pierce your winding-sheet, ere the spider
I Make a thin curtain for your epitaphs ".
412. Por. "Inferno", XXXIII, 46:
"ed io senni chiavar l'uscio di sotto
alf' orrible torre".
Również F.H. Bradley, "Appearence and Reality", s. 346. "Moje zewnętrzne wrażenia są dla mnie nie mniej osobiste niż moje myśli lub uczucia. W obu wypadkach moje doznania zamykają się w swym własnym kręgu, kręgu zamkniętym na zewnątrz; i, mając wszystkie elementy podobne, każda sfera jest jednak nieprzezroczysta dla innych, które ją otaczają. (...) Krótko mówiąc, rozpatrywany jako egzystencja, która pojawia się w duszy - cały świat, jest dla każdego odrębny i osobisty dla
jego duszy".
425. Patrz Weston, "Od rytuału do romansu średniowiecznego": rozdział o
Królu Rybaku.
428. Patrz "Purgatorio", XXVI,148:
"ŤAra vos precaquella valor
que vos gnida al som de I'escalina,
so vegna vos a temps de ma dolor. ť
Poi s'ascose ne/ foco chegli affina".
429. Patrz "Pervigilium Veneris". Por. Philomela-wcz.ll i III,
430. Patrz Gerard de Nerval, sonet "EI Desdichado".
432. Patrz Kyd, "Tragedia hiszpańska".
434. Śanti. Powtórzone jak tutaj, jest rytualnym zakończeniem
"Upaniszad". Naszym odpowiednikiem tego słowa jest "Pokój ponad wszelkie pojęcie".
tłum. Krzysztof BoczkowskiRyszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 28.02.09 o godzinie 17:50 -
Georges Moustaki
Il y avait un jardin
C'est une chanson pour les enfants
Qui naissent et qui vivent entre l'acier
Et le bitume, entre le béton et l'asphalte
Et qui ne sauront peut-être jamais
Que la terre était un jardin
Il y avait un jardin qu'on appelait la terre
Il brillait au soleil comme un fruit défendu
Non ce n'était pas le paradis ni l'enfer
Ni rien de déjà vu ou déjà entendu
Il y avait un jardin, une maison, des arbres
Avec un lit de mousse pour y faire l'amour
Et un petit ruisseau roulant sans une vague
Venait le rafraîchir et poursuivait son cours
Il y avait un jardin grand comme une vallée
On pouvait s'y nourrir à toutes les saisons
Sur la terre brûlante ou sur l'herbe gelée
Et découvrir des fleurs qui n'avaient pas de nom
Il y avait un jardin qu'on appelait la terre
Il était assez grand pour des milliers d'enfants
Il était habité jadis par nos grands-pères
Qui le tenaient eux-mêmes de leur grands-parents
Où est-il ce jardin où nous aurions pu naître
Où nous aurions pu vivre insouciants et nus
Où est cette maison toutes portes ouvertes
Que je cherche encore et que je ne trouve plus
http://www.youtube.com/watch?v=1Xw4fZMurEg
Il y avait un jardin - słowa, muzyka i wykonanie: Georges MoustakiRyszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 28.02.09 o godzinie 18:04 -
Słowa
Żyjemy z nimi, obcujemy na co dzień
i w święta. Doklejają nam je, kiedy
wchodzimy do naszej społeczności.
Imię, nazwisko, imiona rodziców,
miejsce urodzenia i zamieszkania.
Słowa niezbędne do tego, aby istnieć.
Słowa klucze, które otwierają zamki
na straży egzystencji.
Słowa śmieszne, poważne, nijakie,
głębokie i podłe. Kim bylibyśmy
bez nich? To one określają ramy
naszego trwania tu i teraz,
a także potem, kiedy zostają już
tylko one.
Słowa, słowa, słowa, które kochasz
i celebrujesz najbardziej, a których
używasz też, niestety, jak ścierki
do usuwania brudów z życia swego
i innych, naleciałości z budowanego
mozolnie przez lata wizerunku.
26. 08. 2007Ten post został edytowany przez Autora dnia 15.03.14 o godzinie 10:46 -
Thomas Stearns Eliot
THE WASTE LAND
"Nam Sibyllam quidem Cumis ego ipse oculis meis vidi
in ampulla pendere, et cum illi pueri dicerent: Sibylla ti
theleis; respondebat illa: apothanein theló"
For Ezra Pound
il miglior fabbro
I. The Burial of the Dead
APRIL is the cruellest month, breeding
Lilacs out of the dead land, mixing
Memory and desire, stirring
Dull roots with spring rain.
Winter kept us warm, covering 5
Earth in forgetful snow, feeding
A little life with dried tubers.
Summer surprised us, coming over the Starnbergersee
With a shower of rain; we stopped in the colonnade,
And went on in sunlight, into the Hofgarten, 10
And drank coffee, and talked for an hour.
Bin gar keine Russin, stamm' aus Litauen, echt deutsch.
And when we were children, staying at the archduke's,
My cousin's, he took me out on a sled,
And I was frightened. He said, Marie, 15
Marie, hold on tight. And down we went.
In the mountains, there you feel free.
I read, much of the night, and go south in the winter.
What are the roots that clutch, what branches grow
Out of this stony rubbish? Son of man, 20
You cannot say, or guess, for you know only
A heap of broken images, where the sun beats,
And the dead tree gives no shelter, the cricket no relief,
And the dry stone no sound of water. Only
There is shadow under this red rock, 25
(Come in under the shadow of this red rock),
And I will show you something different from either
Your shadow at morning striding behind you
Or your shadow at evening rising to meet you;
I will show you fear in a handful of dust. 30
Frisch weht der Wind
Der Heimat zu.
Mein Irisch Kind,
Wo weilest du?
'You gave me hyacinths first a year ago; 35
'They called me the hyacinth girl.'
—Yet when we came back, late, from the Hyacinth garden,
Your arms full, and your hair wet, I could not
Speak, and my eyes failed, I was neither
Living nor dead, and I knew nothing, 40
Looking into the heart of light, the silence.
Od' und leer das Meer.
Madame Sosostris, famous clairvoyante,
Had a bad cold, nevertheless
Is known to be the wisest woman in Europe, 45
With a wicked pack of cards. Here, said she,
Is your card, the drowned Phoenician Sailor,
(Those are pearls that were his eyes. Look!)
Here is Belladonna, the Lady of the Rocks,
The lady of situations. 50
Here is the man with three staves, and here the Wheel,
And here is the one-eyed merchant, and this card,
Which is blank, is something he carries on his back,
Which I am forbidden to see. I do not find
The Hanged Man. Fear death by water. 55
I see crowds of people, walking round in a ring.
Thank you. If you see dear Mrs. Equitone,
Tell her I bring the horoscope myself:
One must be so careful these days.
Unreal City, 60
Under the brown fog of a winter dawn,
A crowd flowed over London Bridge, so many,
I had not thought death had undone so many.
Sighs, short and infrequent, were exhaled,
And each man fixed his eyes before his feet. 65
Flowed up the hill and down King William Street,
To where Saint Mary Woolnoth kept the hours
With a dead sound on the final stroke of nine.
There I saw one I knew, and stopped him, crying 'Stetson!
'You who were with me in the ships at Mylae! 70
'That corpse you planted last year in your garden,
'Has it begun to sprout? Will it bloom this year?
'Or has the sudden frost disturbed its bed?
'Oh keep the Dog far hence, that's friend to men,
'Or with his nails he'll dig it up again! 75
'You! hypocrite lecteur!—mon semblable,—mon frère!'
II. A Game of Chess
THE Chair she sat in, like a burnished throne,
Glowed on the marble, where the glass
Held up by standards wrought with fruited vines
From which a golden Cupidon peeped out 80
(Another hid his eyes behind his wing)
Doubled the flames of sevenbranched candelabra
Reflecting light upon the table as
The glitter of her jewels rose to meet it,
From satin cases poured in rich profusion; 85
In vials of ivory and coloured glass
Unstoppered, lurked her strange synthetic perfumes,
Unguent, powdered, or liquid—troubled, confused
And drowned the sense in odours; stirred by the air
That freshened from the window, these ascended 90
In fattening the prolonged candle-flames,
Flung their smoke into the laquearia,
Stirring the pattern on the coffered ceiling.
Huge sea-wood fed with copper
Burned green and orange, framed by the coloured stone, 95
In which sad light a carvèd dolphin swam.
Above the antique mantel was displayed
As though a window gave upon the sylvan scene
The change of Philomel, by the barbarous king
So rudely forced; yet there the nightingale 100
Filled all the desert with inviolable voice
And still she cried, and still the world pursues,
'Jug Jug' to dirty ears.
And other withered stumps of time
Were told upon the walls; staring forms 105
Leaned out, leaning, hushing the room enclosed.
Footsteps shuffled on the stair.
Under the firelight, under the brush, her hair
Spread out in fiery points
Glowed into words, then would be savagely still. 110
'My nerves are bad to-night. Yes, bad. Stay with me.
'Speak to me. Why do you never speak? Speak.
'What are you thinking of? What thinking? What?
'I never know what you are thinking. Think.'
I think we are in rats' alley 115
Where the dead men lost their bones.
'What is that noise?'
The wind under the door.
'What is that noise now? What is the wind doing?'
Nothing again nothing. 120
'Do
'You know nothing? Do you see nothing? Do you remember
'Nothing?'
I remember
Those are pearls that were his eyes. 125
'Are you alive, or not? Is there nothing in your head?'
But
O O O O that Shakespeherian Rag—
It's so elegant
So intelligent 130
'What shall I do now? What shall I do?'
'I shall rush out as I am, and walk the street
'With my hair down, so. What shall we do to-morrow?
'What shall we ever do?'
The hot water at ten. 135
And if it rains, a closed car at four.
And we shall play a game of chess,
Pressing lidless eyes and waiting for a knock upon the door.
When Lil's husband got demobbed, I said—
I didn't mince my words, I said to her myself, 140
HURRY UP PLEASE IT'S TIME
Now Albert's coming back, make yourself a bit smart.
He'll want to know what you done with that money he gave you
To get yourself some teeth. He did, I was there.
You have them all out, Lil, and get a nice set, 145
He said, I swear, I can't bear to look at you.
And no more can't I, I said, and think of poor Albert,
He's been in the army four years, he wants a good time,
And if you don't give it him, there's others will, I said.
Oh is there, she said. Something o' that, I said. 150
Then I'll know who to thank, she said, and give me a straight look.
HURRY UP PLEASE IT'S TIME
If you don't like it you can get on with it, I said.
Others can pick and choose if you can't.
But if Albert makes off, it won't be for lack of telling. 155
You ought to be ashamed, I said, to look so antique.
(And her only thirty-one.)
I can't help it, she said, pulling a long face,
It's them pills I took, to bring it off, she said.
(She's had five already, and nearly died of young George.) 160
The chemist said it would be alright, but I've never been the same.
You are a proper fool, I said.
Well, if Albert won't leave you alone, there it is, I said,
What you get married for if you don't want children?
HURRY UP PLEASE IT'S TIME 165
Well, that Sunday Albert was home, they had a hot gammon,
And they asked me in to dinner, to get the beauty of it hot—
HURRY UP PLEASE IT'S TIME
HURRY UP PLEASE IT'S TIME
Goonight Bill. Goonight Lou. Goonight May. Goonight. 170
Ta ta. Goonight. Goonight.
Good night, ladies, good night, sweet ladies, good night, good night.
III. The Fire Sermon
THE river's tent is broken: the last fingers of leaf
Clutch and sink into the wet bank. The wind
Crosses the brown land, unheard. The nymphs are departed. 175
Sweet Thames, run softly, till I end my song.
The river bears no empty bottles, sandwich papers,
Silk handkerchiefs, cardboard boxes, cigarette ends
Or other testimony of summer nights. The nymphs are departed.
And their friends, the loitering heirs of city directors; 180
Departed, have left no addresses.
By the waters of Leman I sat down and wept...
Sweet Thames, run softly till I end my song,
Sweet Thames, run softly, for I speak not loud or long.
But at my back in a cold blast I hear 185
The rattle of the bones, and chuckle spread from ear to ear.
A rat crept softly through the vegetation
Dragging its slimy belly on the bank
While I was fishing in the dull canal
On a winter evening round behind the gashouse 190
Musing upon the king my brother's wreck
And on the king my father's death before him.
White bodies naked on the low damp ground
And bones cast in a little low dry garret,
Rattled by the rat's foot only, year to year. 195
But at my back from time to time I hear
The sound of horns and motors, which shall bring
Sweeney to Mrs. Porter in the spring.
O the moon shone bright on Mrs. Porter
And on her daughter 200
They wash their feet in soda water
Et, O ces voix d'enfants, chantant dans la coupole!
Twit twit twit
Jug jug jug jug jug jug
So rudely forc'd. 205
Tereu
Unreal City
Under the brown fog of a winter noon
Mr. Eugenides, the Smyrna merchant
Unshaven, with a pocket full of currants 210
C.i.f. London: documents at sight,
Asked me in demotic French
To luncheon at the Cannon Street Hotel
Followed by a weekend at the Metropole.
At the violet hour, when the eyes and back 215
Turn upward from the desk, when the human engine waits
Like a taxi throbbing waiting,
I Tiresias, though blind, throbbing between two lives,
Old man with wrinkled female breasts, can see
At the violet hour, the evening hour that strives 220
Homeward, and brings the sailor home from sea,
The typist home at teatime, clears her breakfast, lights
Her stove, and lays out food in tins.
Out of the window perilously spread
Her drying combinations touched by the sun's last rays, 225
On the divan are piled (at night her bed)
Stockings, slippers, camisoles, and stays.
I Tiresias, old man with wrinkled dugs
Perceived the scene, and foretold the rest—
I too awaited the expected guest. 230
He, the young man carbuncular, arrives,
A small house agent's clerk, with one bold stare,
One of the low on whom assurance sits
As a silk hat on a Bradford millionaire.
The time is now propitious, as he guesses, 235
The meal is ended, she is bored and tired,
Endeavours to engage her in caresses
Which still are unreproved, if undesired.
Flushed and decided, he assaults at once;
Exploring hands encounter no defence; 240
His vanity requires no response,
And makes a welcome of indifference.
(And I Tiresias have foresuffered all
Enacted on this same divan or bed;
I who have sat by Thebes below the wall 245
And walked among the lowest of the dead.)
Bestows on final patronising kiss,
And gropes his way, finding the stairs unlit...
She turns and looks a moment in the glass,
Hardly aware of her departed lover; 250
Her brain allows one half-formed thought to pass:
'Well now that's done: and I'm glad it's over.'
When lovely woman stoops to folly and
Paces about her room again, alone,
She smoothes her hair with automatic hand, 255
And puts a record on the gramophone.
'This music crept by me upon the waters'
And along the Strand, up Queen Victoria Street.
O City city, I can sometimes hear
Beside a public bar in Lower Thames Street, 260
The pleasant whining of a mandoline
And a clatter and a chatter from within
Where fishmen lounge at noon: where the walls
Of Magnus Martyr hold
Inexplicable splendour of Ionian white and gold. 265
The river sweats
Oil and tar
The barges drift
With the turning tide
Red sails 270
Wide
To leeward, swing on the heavy spar.
The barges wash
Drifting logs
Down Greenwich reach 275
Past the Isle of Dogs.
Weialala leia
Wallala leialala
Elizabeth and Leicester
Beating oars 280
The stern was formed
A gilded shell
Red and gold
The brisk swell
Rippled both shores 285
Southwest wind
Carried down stream
The peal of bells
White towers
Weialala leia 290
Wallala leialala
'Trams and dusty trees.
Highbury bore me. Richmond and Kew
Undid me. By Richmond I raised my knees
Supine on the floor of a narrow canoe.' 295
'My feet are at Moorgate, and my heart
Under my feet. After the event
He wept. He promised "a new start".
I made no comment. What should I resent?'
'On Margate Sands. 300
I can connect
Nothing with nothing.
The broken fingernails of dirty hands.
My people humble people who expect
Nothing.' 305
la la
To Carthage then I came
Burning burning burning burning
O Lord Thou pluckest me out
O Lord Thou pluckest 310
burning
IV. Death by Water
PHLEBAS the Phoenician, a fortnight dead,
Forgot the cry of gulls, and the deep seas swell
And the profit and loss.
A current under sea 315
Picked his bones in whispers. As he rose and fell
He passed the stages of his age and youth
Entering the whirlpool.
Gentile or Jew
O you who turn the wheel and look to windward, 320
Consider Phlebas, who was once handsome and tall as you.
V. What the Thunder said
AFTER the torchlight red on sweaty faces
After the frosty silence in the gardens
After the agony in stony places
The shouting and the crying 325
Prison and place and reverberation
Of thunder of spring over distant mountains
He who was living is now dead
We who were living are now dying
With a little patience 330
Here is no water but only rock
Rock and no water and the sandy road
The road winding above among the mountains
Which are mountains of rock without water
If there were water we should stop and drink 335
Amongst the rock one cannot stop or think
Sweat is dry and feet are in the sand
If there were only water amongst the rock
Dead mountain mouth of carious teeth that cannot spit
Here one can neither stand nor lie nor sit 340
There is not even silence in the mountains
But dry sterile thunder without rain
There is not even solitude in the mountains
But red sullen faces sneer and snarl
From doors of mudcracked houses
If there were water 345
And no rock
If there were rock
And also water
And water
A spring 350
A pool among the rock
If there were the sound of water only
Not the cicada
And dry grass singing
But sound of water over a rock 355
Where the hermit-thrush sings in the pine trees
Drip drop drip drop drop drop drop
But there is no water
Who is the third who walks always beside you?
When I count, there are only you and I together 360
But when I look ahead up the white road
There is always another one walking beside you
Gliding wrapt in a brown mantle, hooded
I do not know whether a man or a woman
—But who is that on the other side of you? 365
What is that sound high in the air
Murmur of maternal lamentation
Who are those hooded hordes swarming
Over endless plains, stumbling in cracked earth
Ringed by the flat horizon only 370
What is the city over the mountains
Cracks and reforms and bursts in the violet air
Falling towers
Jerusalem Athens Alexandria
Vienna London 375
Unreal
A woman drew her long black hair out tight
And fiddled whisper music on those strings
And bats with baby faces in the violet light
Whistled, and beat their wings 380
And crawled head downward down a blackened wall
And upside down in air were towers
Tolling reminiscent bells, that kept the hours
And voices singing out of empty cisterns and exhausted wells.
In this decayed hole among the mountains 385
In the faint moonlight, the grass is singing
Over the tumbled graves, about the chapel
There is the empty chapel, only the wind's home.
It has no windows, and the door swings,
Dry bones can harm no one. 390
Only a cock stood on the rooftree
Co co rico co co rico
In a flash of lightning. Then a damp gust
Bringing rain
Ganga was sunken, and the limp leaves 395
Waited for rain, while the black clouds
Gathered far distant, over Himavant.
The jungle crouched, humped in silence.
Then spoke the thunder
D A 400
Datta: what have we given?
My friend, blood shaking my heart
The awful daring of a moment's surrender
Which an age of prudence can never retract
By this, and this only, we have existed 405
Which is not to be found in our obituaries
Or in memories draped by the beneficent spider
Or under seals broken by the lean solicitor
In our empty rooms
D A 410
Dayadhvam: I have heard the key
Turn in the door once and turn once only
We think of the key, each in his prison
Thinking of the key, each confirms a prison
Only at nightfall, aetherial rumours 415
Revive for a moment a broken Coriolanus
D A
Damyata: The boat responded
Gaily, to the hand expert with sail and oar
The sea was calm, your heart would have responded 420
Gaily, when invited, beating obedient
To controlling hands
I sat upon the shore
Fishing, with the arid plain behind me
Shall I at least set my lands in order? 425
London Bridge is falling down falling down falling down
Poi s'ascose nel foco che gli affina
Quando fiam ceu chelidon—O swallow swallow
Le Prince d'Aquitaine à la tour abolie
These fragments I have shored against my ruins 430
Why then Ile fit you. Hieronymo's mad againe.
Datta. Dayadhvam. Damyata.
Shantih shantih shantih
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
NOTES
Not only the title, but the plan and a good deal of the incidental symbolism of the poem were suggested by Miss Jessie L. Weston's book on the Grail legend: From Ritual to Romance (Macmillan). Indeed, so deeply am I indebted, Miss Weston's book will elucidate the difficulties of the poem much better than my notes can do; and I recommend it (apart from the great interest of the book itself) to any who think such elucidation of the poem worth the trouble. To another work of anthropology I am indebted in general, one which has influenced our generation profoundly; I mean The Golden Bough; I have used especially the two volumes Adonis, Attis, Osiris. Anyone who is acquainted with these works will immediately recognize in the poem certain references to vegetation ceremonies.
I. The Burial of the Dead
Line 20 Cf. Ezekiel 2:7.
23. Cf. Ecclesiastes 12:5.
31. V. Tristan und Isolde, i, verses 5–8.
42. Id. iii, verse 24.
46. I am not familiar with the exact constitution of the Tarot pack of cards, from which I have obviously departed to suit my own convenience. The Hanged Man, a member of the traditional pack, fits my purpose in two ways: because he is associated in my mind with the Hanged God of Frazer, and because I associate him with the hooded figure in the passage of the disciples to Emmaus in Part V. The Phoenician Sailor and the Merchant appear later; also the 'crowds of people', and Death by Water is executed in Part IV. The Man with Three Staves (an authentic member of the Tarot pack) I associate, quite arbitrarily, with the Fisher King himself.
60. Cf. Baudelaire:
Fourmillante cité, cité pleine de rêves,
Où le spectre en plein jour raccroche le passant.
63. Cf. Inferno, iii. 55–7:
si lunga tratta
di gente, ch'io non avrei mai creduto
che morte tanta n'avesse disfatta.
64. Cf. Inferno, iv. 25–27:
Quivi, secondo che per ascoltare,
non avea pianto, ma' che di sospiri,
che l'aura eterna facevan tremare.
68. A phenomenon which I have often noticed.
74. Cf. the Dirge in Webster's White Devil.
76. V. Baudelaire, Preface to Fleurs du Mal.
II. A Game of Chess
77. Cf. Antony and Cleopatra, II. ii. 190.
92. Laquearia. V. Aeneid, I. 726:
dependent lychni laquearibus aureis incensi, et noctem flammis funalia vincunt.
98. Sylvan scene. V. Milton, Paradise Lost, iv. 140.
99. V. Ovid, Metamorphoses, vi, Philomela.
100. Cf. Part III, l. 204.
115. Cf. Part III, l. 195.
118. Cf. Webster: 'Is the wind in that door still?'
126. Cf. Part I, l. 37, 48.
138. Cf. the game of chess in Middleton's Women beware Women.
III. The Fire Sermon
176. V. Spenser, Prothalamion.
192. Cf. The Tempest, I. ii.
196. Cf. Marvell, To His Coy Mistress.
197. Cf. Day, Parliament of Bees:
When of the sudden, listening, you shall hear,
A noise of horns and hunting, which shall bring
Actaeon to Diana in the spring,
Where all shall see her naked skin...
199. I do not know the origin of the ballad from which these lines are taken: it was reported to me from Sydney, Australia.
202. V. Verlaine, Parsifal.
210. The currants were quoted at a price 'carriage and insurance free to London'; and the Bill of Lading, etc., were to be handed to the buyer upon payment of the sight draft.
218. Tiresias, although a mere spectator and not indeed a 'character', is yet the most important personage in the poem, uniting all the rest. Just as the one-eyed merchant, seller of currants, melts into the Phoenician Sailor, and the latter is not wholly distinct from Ferdinand Prince of Naples, so all the women are one woman, and the two sexes meet in Tiresias. What Tiresias sees, in fact, is the substance of the poem. The whole passage from Ovid is of great anthropological interest:
...Cum Iunone iocos et 'maior vestra profecto est
Quam, quae contingit maribus', dixisse, 'voluptas.'
Illa negat; placuit quae sit sententia docti
Quaerere Tiresiae: venus huic erat utraque nota.
Nam duo magnorum viridi coeuntia silva
Corpora serpentum baculi violaverat ictu
Deque viro factus, mirabile, femina septem
Egerat autumnos; octavo rursus eosdem
Vidit et 'est vestrae si tanta potentia plagae',
Dixit 'ut auctoris sortem in contraria mutet,
Nunc quoque vos feriam!' percussis anguibus isdem
Forma prior rediit genetivaque venit imago.
Arbiter hic igitur sumptus de lite iocosa
Dicta Iovis firmat; gravius Saturnia iusto
Nec pro materia fertur doluisse suique
Iudicis aeterna damnavit lumina nocte,
At pater omnipotens (neque enim licet inrita cuiquam
Facta dei fecisse deo) pro lumine adempto
Scire futura dedit poenamque levavit honore.
221. This may not appear as exact as Sappho's lines, but I had in mind the 'longshore' or 'dory' fisherman, who returns at nightfall.
253. V. Goldsmith, the song in The Vicar of Wakefield.
257. V. The Tempest, as above.
264. The interior of St. Magnus Martyr is to my mind one of the finest among Wren's interiors. See The Proposed Demolition of Nineteen City Churches (P. S. King & Son, Ltd.).
266. The Song of the (three) Thames-daughters begins here. From line 292 to 306 inclusive they speak in turn. V. Götterdammerung, III. i: The Rhine-daughters.
279. V. Froude, Elizabeth, vol. I, ch. iv, letter of De Quadra to Philip of Spain:
In the afternoon we were in a barge, watching the games on the river. (The queen) was alone with Lord Robert and myself on the poop, when they began to talk nonsense, and went so far that Lord Robert at last said, as I was on the spot there was no reason why they should not be married if the queen pleased.
293. Cf. Purgatorio, V. 133:
'Ricorditi di me, che son la Pia;
Siena mi fe', disfecemi Maremma.'
307. V. St. Augustine's Confessions: 'to Carthage then I came, where a cauldron of unholy loves sang all about mine ears'.
308. The complete text of the Buddha's Fire Sermon (which corresponds in importance to the Sermon on the Mount) from which these words are taken, will be found translated in the late Henry Clarke Warren's Buddhism in Translation (Harvard Oriental Series). Mr. Warren was one of the great pioneers of Buddhist studies in the Occident.
309. From St. Augustine's Confessions again. The collocation of these two representatives of eastern and western asceticism, as the culmination of this part of the poem, is not an accident.
V. What the Thunder said
In the first part of Part V three themes are employed: the journey to Emmaus, the approach to the Chapel Perilous (see Miss Weston's book), and the present decay of eastern Europe.
357. This is Turdus aonalaschkae pallasii, the hermit-thrush which I have heard in Quebec County. Chapman says (Handbook of Birds in Eastern North America) 'it is most at home in secluded woodland and thickety retreats.... Its notes are not remarkable for variety or volume, but in purity and sweetness of tone and exquisite modulation they are unequalled.' Its 'water-dripping song' is justly celebrated.
360. The following lines were stimulated by the account of one of the Antarctic expeditions (I forget which, but I think one of Shackleton's): it was related that the party of explorers, at the extremity of their strength, had the constant delusion that there was one more member than could actually be counted.
367–77. Cf. Hermann Hesse, Blick ins Chaos:
Schon ist halb Europa, schon ist zumindest der halbe Osten Europas auf dem Wege zum Chaos, fährt betrunken im heiligen Wahn am Abgrund entlang und singt dazu, singt betrunken und hymnisch wie Dmitri Karamasoff sang. Ueber diese Lieder lacht der Bürger beleidigt, der Heilige und Seher hört sie mit Tränen.
401. 'Datta, dayadhvam, damyata' (Give, sympathize, control). The fable of the meaning of the Thunder is found in the Brihadaranyaka--Upanishad, 5, 1. A translation is found in Deussen's Sechzig Upanishads des Veda, p. 489.
407. Cf. Webster, The White Devil, V, vi:
...they'll remarry
Ere the worm pierce your winding-sheet, ere the spider
Make a thin curtain for your epitaphs.
411. Cf. Inferno, xxxiii. 46:
ed io sentii chiavar l'uscio di sotto
all'orribile torre.
Also F. H. Bradley, Appearance and Reality, p. 346:
My external sensations are no less private to myself than are my thoughts or my feelings. In either case my experience falls within my own circle, a circle closed on the outside; and, with all its elements alike, every sphere is opaque to the others which surround it.... In brief, regarded as an existence which appears in a soul, the whole world for each is peculiar and private to that soul.
424. V. Weston, From Ritual to Romance; chapter on the Fisher King.
427. V. Purgatorio, xxvi. 148.
'Ara vos prec per aquella valor
'que vos guida al som de l'escalina,
'sovegna vos a temps de ma dolor.'
Poi s'ascose nel foco che gli affina.
428. V. Pervigilium Veneris. Cf. Philomela in Parts II and III.
429. V. Gerard de Nerval, Sonnet El Desdichado.
431. V. Kyd's Spanish Tragedy.
433. Shantih. Repeated as here, a formal ending to an
Upanishad. 'The Peace which passeth understanding' is a feeble translation of the conduct of this word.Ryszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 28.02.09 o godzinie 17:54
Dołącz do GoldenLine
Oferty pracy
Sprawdź aktualne oferty pracy
Aplikuj w łatwy sposób
Aplikuj jednym kliknięciem
