GoldenLine
Zaloguj się
Dawid Milczarek

Dawid Milczarek AkademiaVAT.pl

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Kilka dni temu zapadł ciekawy wyrok NSA dotyczący tego, co powinno być traktowane jako moment wykonania usługi budowlanej. Sąd stwierdził, że nie ma znaczenia to, kiedy został podpisany protokół zdawczo-odbiorczy, ale liczy się chwila faktycznego wykonania prac. Akurat w tej sprawie, w której wyrok zapadł, takie stwierdzenie jest dla podatnika bardzo korzystne, gdyż pozwala mu na zastosowania stawki 22 % w odniesieniu do usług, które zostały faktycznie wykonane w 2010 r., ale zafakturowane w 2011 r. (okres zmiany stawek, por. art. 41 ust. 14a ustawy o VAT).

Zastanawiam się jednak, czy ten wyrok nie odbije się firmom budowlanym czkawką w sytuacji, gdy organy zaczną twierdzić, że wiele z tych firm źle rozpoznaje obowiązek podatkowy poprzez obliczanie 30-dniowego terminu od momentu, który nie był chwilą wykonania usługi.

W praktyce usługi budowlane najczęściej są właśnie dokumentowane protokołami zd.-odb., które w znacznej mierze przyczyniają się do uproszczenia rozliczeń z fiskusem (właściwie przyczynia się do tego niekwestionowana wcześniej praktyka, zgodnie z którą datą wykonania usługi budowlanej jest właśnie podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego).

Mogą wystąpić następujące sytuacje:
1. brak jakiegokolwiek protokołu,
2. protokół podpisany jest w dniu x, ale zawarta jest w nim wyraźna informacja, że usługa została de facto wykonana w dniu y (y miał miejsce przed x),
3. protokół podpisany jest w dniu x, ale nie zawiera informacji na temat tego, kiedy usługa została ostatecznie wykonana.

Pocieszam się tym, że być może komentowany wyrok zapadł w specyficznym stanie faktycznym. dotyczącym przypadków 1-2, a w związku z tym nie dotyczy sytuacji nr 3. Kto wie jednak, jak wyrok zinterpretują organy. Warto mieć to na uwadze. Ciekawe też, czy będzie to miało wpływ na rozliczanie usług budowlanych w przypadku, gdy zamiast protokołu jest ugoda sądowa.Dawid Milczarek edytował(a) ten post dnia 23.04.13 o godzinie 17:14
Link do wypowiedziLink
Tomasz R.

Tomasz R. Wyjątki od reguły
stanowią o uroku
życia.

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

tutaj ma zastosowanie prawo budowlane.
Kiedy usługa jest wykonana?
W momencie wykonania usługi wg naszego mniemania? czy w momencie podpisania protokołu? ( jak to dziwnie brzmi)
jest trochę na ten temat orzecznictwa, zaznaczam że nie w materii podatkowej.
konkluzja jest jedna: moment podpisania protokołu jest momentem wykonania usługi i od tej daty liczy się wszystko - gwarancja, rękojmia, sposób rozliczeń itp.
nawet jest dopuszczalne sporządzenie jednostronnego protokołu odbioru
Link do wypowiedziLink
Karol K.

Karol K. r.pr. / GAAR i
okolice

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Dawid M.:
W praktyce usługi budowlane najczęściej są właśnie dokumentowane protokołami zd.-odb., które w znacznej mierze przyczyniają się do uproszczenia rozliczeń z fiskusem (właściwie przyczynia się do tego niekwestionowana wcześniej praktyka, zgodnie z którą datą wykonania usługi budowlanej jest właśnie podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego).

Moim zdaniem przytoczona z wyroku teza jest bardzo rozsądna. Oczywiście, wiele zależy od tego jaką ścieżką pójdzie praktyka. Spotykałem się z argumentacją podatnika, że skoro nie podpisano protokołu zdawczo-odbiorczego, to nie wykonano (jeszcze?) usługi, choć rzeczywistość temu przeczyła.

Jak sam wskazujesz, protokół służy do dokumentowania wykonania usługi. Termin podpisania protokołu i termin faktycznego wykonania usługi może się znacznie różnić, a opóźnienie w sporządzeniu protokołu może być celowe także ze względów podatkowych. Niekwestionowana wcześniej praktyka byłaby dobra, gdyby nie była nadużywana.
Link do wypowiedziLink
Adam Bartosiewicz

Adam Bartosiewicz Tax Adviser ;
Solicitor

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

ale nie możecie tracić z pola widzenia okoliczności, że umowy te w większości przypadków są umowami rezultatu. Osiągnięcie rezultatu zazwyczaj stwierdzane jest - po dokonaniu stosownych "oględzin" - właśnie protokołem. Dopiero wtedy usługa jest wykonana (kiedy istnieje konsens między stronami, co do osiągnięcia umówionego rezultatu; przy czym niekiedy z jednej strony wystąpi tutaj orzeczenie sądowe)
Przy czym nie jest to wynikiem praktyki, tylko raczej uzgodnień umownych i (o ile dobrze pamiętam) również praktyką kodeksową.
Link do wypowiedziLink
Karol K.

Karol K. r.pr. / GAAR i
okolice

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Adam B.:
ale nie możecie tracić z pola widzenia okoliczności, że umowy te w większości przypadków są umowami rezultatu. Osiągnięcie rezultatu zazwyczaj stwierdzane jest - po dokonaniu stosownych "oględzin" - właśnie protokołem.

Zazwyczaj - ważne słowo. Czy protokół jest obowiązkowym elementem? Z tego co wiem, to nie.

Zwracam też uwagę, na różne ujęcie tego tematu w odpowiednio art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d) oraz art. 19 ust. 14 uVAT. Tylko drugi z wymienionych przepisów wspomina o protokole zdawczo-odbiorczym, przez co wnioskuje, że dla celów VAT protokół zdawczo-odbiorczy nie jest tak istotny, a jedynie pomocny.
Link do wypowiedziLink
Tomasz R.

Tomasz R. Wyjątki od reguły
stanowią o uroku
życia.

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

zależy co rozumiemy pod pojęciem usługi budowlanej
pomalowanie pokoju to usługa budowlana
budowa domu też usługa budowlana
proszę pójść do nadzoru budowlanego o wydanie zgody na użytkowanie bez protokołu odbioru
> Kαrol K.:
Adam B.:
ale nie możecie tracić z pola widzenia okoliczności, że umowy te w większości przypadków są umowami rezultatu. Osiągnięcie rezultatu zazwyczaj stwierdzane jest - po dokonaniu stosownych "oględzin" - właśnie protokołem.

Zazwyczaj - ważne słowo. Czy protokół jest obowiązkowym elementem? Z tego co wiem, to nie.

Zwracam też uwagę, na różne ujęcie tego tematu w odpowiednio art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d) oraz art. 19 ust. 14 uVAT. Tylko drugi z wymienionych przepisów wspomina o protokole zdawczo-odbiorczym, przez co wnioskuje, że dla celów VAT protokół zdawczo-odbiorczy nie jest tak istotny, a jedynie pomocny.
Link do wypowiedziLink
Dawid Milczarek

Dawid Milczarek AkademiaVAT.pl

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

W mojej ocenie, trochę uzupełnię co wcześniej powiedziałem, do sprawy należy podejść chyba w ten sposób, że:
1. jeżeli nie ma protokołu (z zastrz. pkt. 4) - przyjmujemy, że usługa została wykonana, gdy prace faktycznie się zakończyły,
2. jeżeli jest protokół określający datę faktycznego zakończenia prac, wcześniejszą niż data podpisania protokołu - przyjmujemy datę faktycznego zakończenia prac wskazaną w protokole,
3. jeżeli jest protokół, nie określający jednak daty faktycznego zakończenia prac, stwierdzający natomiast ich wykonanie / odbiór - przyjmujemy, że data podpisania protokołu jest datą wykonania usługi,
4. jeżeli nie ma protokołu, bo sprawa jest w sądzie - uznajemy, że datą wykonania usługi jest data zawarcia ugody sądowej / uprawomocnienia wyroku.

Mam pewne wątpliwości co do przypadku nr 3 i 4. Protokoły są często podpisywane z dużym opóźnieniem w stosunku do momentu faktycznego zakończenia prac budowlanych, często z zupełnie dziwnych powodów (np. osoba upoważniona do podpisania protokołu przez kilka tygodni jest na urlopie), jeszcze większe poślizgi zdarzają się, jeśli sprawa ląduje w sądzie. Myślę jednak, że względy praktyczne powinny w takich sytuacjach zostać uwzględnione i o tyle twierdzę, że nie są bez znaczenia. W przypadku wielu usług budowlanych niby wydaje się już, że prace zostały zakończone, ale w ostatniej chwili są zgłaszane jakieś zastrzeżenia, reklamacje, a to powoduje, że protokół w ogóle nie jest podpisywany lub jest podpisywany tylko częściowo. Oczywiście nie zawsze tak jest, ale bywa, dosyć często. Rozsądnie jest zatem przyjąć, że dopóki usługa nie została odebrana, to nie została wykonana. Uwaga o tym, że jest to usługa rezultatu, tylko wzmacnia ten pogląd. Rezultat powinien chyba jednak być postrzegany subiektywnie w tym sensie, że to strony umowy najlepiej wiedzą (względnie sąd), kiedy rezultat został osiągnięty.
Link do wypowiedziLink
Tomasz Siennicki

Tomasz Siennicki Doradca podatkowy

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Na ten temat z tego co pamietam jest orzecznictwo SN.
I z niego wynika ze protokoł jest dowodem przyjecia robot a nie ich wykonania.
To pewna subtelna roznica jezeli sa spory miedzy inwestorem a wykonawca.
Link do wypowiedziLink
Karol K.

Karol K. r.pr. / GAAR i
okolice

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Tomasz S.:
Na ten temat z tego co pamietam jest orzecznictwo SN.
I z niego wynika ze protokoł jest dowodem przyjecia robot a nie ich wykonania.
To pewna subtelna roznica jezeli sa spory miedzy inwestorem a wykonawca.

Temat trochę przybliża uzasadnienie wyroku poprzedzającego orzeczenie NSA wymienione w temacie wątku.
I SA/Kr 2056/11Kαrol K. edytował(a) ten post dnia 23.04.13 o godzinie 21:26
Link do wypowiedziLink
Sławomir Janiak

Sławomir Janiak specjalista ds
podatków KR Group

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Tomasz S.:
Na ten temat z tego co pamietam jest orzecznictwo SN.
I z niego wynika ze protokoł jest dowodem przyjecia robot a nie ich wykonania.
To pewna subtelna roznica jezeli sa spory miedzy inwestorem a wykonawca.
tylko czy wolno domagać się zapłąty i wystawiać fakturę skoro nie odebrano usług? Większość umów stwierdza, że kwota jest należna po podpisaniu protokołu i dopiero on jest podstawą do wystawienia faktury. Myślę, że twierdzenie, że wystawiona faktura za wykonywane prace a nie "wykonanane" powoduje powstanie obowiązku podatkowego w VAT jest zbyt dużym uproszczeniem
Link do wypowiedziLink
Tomasz R.

Tomasz R. Wyjątki od reguły
stanowią o uroku
życia.

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Z przepisu art. 647 Kodeksu cywilnego wynika wprost, że inwestor ma obowiązek odebrać wykonany obiekt i zapłacić umówione wynagrodzenie. Jeśli wykonawca zgłosił wykonanie robót, to obowiązek dokonania ich odbioru jest niezależny nawet w przypadku kwestionowania jakości wykonanych robót (wyrok SN z dnia 5 marca 1997 r. - II C KN 28/97)
Jednocześnie odmowa dokonania odbioru robót nie może być elementem szantażu ze strony inwestora (wyrok SN z dnia 07.04.1998 r. - II CKN 673/97)
a tutaj wręcz coś przeciwnego DIS Poznań ILPP1/443-197/11-2/BD
Link do wypowiedziLink
Dawid Milczarek

Dawid Milczarek AkademiaVAT.pl

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

No dobra, ale co z Waszych uwag i dopowiedzeń wynika? :) Jak przekładacie te różne orzeczenia, zapisy KC i prawa budowlanego na VAT? Jesteście w stanie wyprowadzić jakieś wskazówki natury ogólnej, inne niż ta, że każdą sprawę trzeba badać indywidualnie?

Nie bądźcie bezradni jak Barcelona ;).
Link do wypowiedziLink
Grzegorz Pelc

Grzegorz Pelc radca prawny

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Dawid M.:
No dobra, ale co z Waszych uwag i dopowiedzeń wynika? :) Jak przekładacie te różne orzeczenia, zapisy KC i prawa budowlanego na VAT? Jesteście w stanie wyprowadzić jakieś wskazówki natury ogólnej, inne niż ta, że każdą sprawę trzeba badać indywidualnie?

Np. takie, że protokół, owszem, jest dowodem wykonania robót, ale nie jest równoznaczny z wykonaniem. bo wykonanie jest... wtedy kiedy jest wykonanie, a nie wtedy kiedy odbiór.
Link do wypowiedziLink
Dawid Milczarek

Dawid Milczarek AkademiaVAT.pl

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Grzegorz P.:
Dawid M.:
No dobra, ale co z Waszych uwag i dopowiedzeń wynika? :) Jak przekładacie te różne orzeczenia, zapisy KC i prawa budowlanego na VAT? Jesteście w stanie wyprowadzić jakieś wskazówki natury ogólnej, inne niż ta, że każdą sprawę trzeba badać indywidualnie?

Np. takie, że protokół, owszem, jest dowodem wykonania robót, ale nie jest równoznaczny z wykonaniem. bo wykonanie jest... wtedy kiedy jest wykonanie, a nie wtedy kiedy odbiór.

To się, co do zasady, zgadza, ale nie ma chyba potrzeby odwoływania się w tej kwestii do orzecznictwa SN, bo do tego wystarczy odrobina zdrowego rozsądku.

Zdarzają się sytuacje, że:
- nie wiadomo kiedy prace się dokładnie zakończyły i nie jest to praktycznie możliwe do ustalenia,
- bez odebrania (np. w formie protokołu) usługi budowlanej nabywca jej nie ma w ogóle możliwości korzystania z tej usługi (nie staje się jeszcze jej faktycznym beneficjentem).

Uważam, że w takich przypadkach o dacie wykonania usługi (wykonania świadczenia) może decydować moment odebrania tej usługi. Inaczej mówiąc - te momenty - że tak to ujmę - pokrywają się w czasie. Choć oczywiście i tutaj nie należy twierdzić, że odebranie usługi i wykonanie usługi stają się tym samym, nic z tych rzeczy. Po prostu dwie chwile (wykonania i odebrania świadczenia) zbiegają się. Takie podejście do sprawy jest po pierwsze praktyczne, a po drugie zgodne z duchem VAT-u (świadczenie polega w końcu na wytworzeniu / przekazaniu pewnej wartości konsumpcyjnej dla nabywcy, choćby subiektywnie pojmowanej; powinien się liczyć ekonomiczny efekt, do którego nabywca zyskuje dostęp z chwilą odebrania robót, zaakceptowania wykonanych prac itd., tym bardziej, że jest to usługa rezultatu, której kształt określa umowa, konsens, a nie same "obiektywne okoliczności").

Jest to temat podobny trochę do zagadnienia, które chyba już wcześniej dyskutowaliśmy: czy można mówić o wykonaniu usługi fryzjerskiej, gdy zamawiam fryzurę "na Błaszczykowskiego" (ponoć ostatnio modna), a zostaję ogolony do zera i nie chcę za to zapłacić ani grosza?

Granica między nieprawidłowym wykonaniem usługi a niewykonaniem jej w ogóle jest bardzo płynna. Granica między wykonaniem usługi na potrzeby VAT a wykonaniem jej zgodnie z umową też może być niesamowicie trudna do uchwycenia. To, że mamy do czynienia z usługą rezultatu, a sam zakres rezultatu jest określany przez strony, nie pozostaje bez wpływu na ocenę problemu.

Przykład 1: Czy jeżeli firma budowlana oddała nabywcy do użytkowania autostradę już w czerwcu, ale jeszcze do końca roku wykańcza ją (np. montuje ekrany dźwiękowe), to usługa została wykonana w czerwcu, czy w grudniu? Odpowiemy, że to zależy od protokołów (art. 19 ust. 14).

Ale w takim razie:

Przykład 2: Czy jeżeli firma budowlana mogła teoretycznie oddać do użytku (jak wyżej) autostradę już w czerwcu, ale postanowiono, że najpierw zostaną zamontowane ekrany dźwiękowe i ukończone prace zostaną w całości oddane do odbioru w grudniu, to usługa została wykonana w czerwcu czy w grudniu? Pewnie odpowiemy, że w grudniu.

A zatem:

Przykład 3: Czy jeżeli w grudniu zostaną wstępnie zakończone i odebrane roboty, a później, np. w kwietniu, autostrada pójdzie do poprawki, to chwila wykonania usługi się zmieni? No nie, byłby to absurd, pozostaje grudzień.

Więc:

Przykład 4: Czy jeżeli w grudniu inwestor od razu oprotestowałby usterki i wstrzymał się do kwietnia z odbiorem robót, do momentu wykonania usługi zgodnie z umową, to chwilą wykonania usługi będzie grudzień czy kwiecień? No chyba kwiecień, bo zrobił się nam przykład nr 1.

Z powyższych przykładów wyraźnie zatem wynika, że o chwili wykonania usługi nie zawsze decydują obiektywne okoliczności, ale bardzo duży wpływ na to, co uznajemy za wykonanie usługi, ma subiektywna postawa kontrahentów decydująca o odbiorze / braku odbioru usługi. Zresztą zapytam retorycznie - od jakiego momentu biegnie termin przedawnienia roszczeń związanych z nieprawidłowym wykonaniem usług budowlanych? Od momentu faktycznego wykonania usługi, czy od daty oddania dzieła? Dlaczego jest tak, a nie inaczej?
Link do wypowiedziLink
Tadeusz Młochowski

Tadeusz Młochowski radca prawny, Poznań

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

No jeśli ja zamówiłem rzeźbę a rzeźbiarz przyniósł mi obraz, to sam fakt wykonania czegoś, czego nie zamawiałem lub zamawiałem, lecz zostało wykonane w sposób dla mnie niesatysfakcjonujący, nie może wywoływać OP. To jednak protokół, potwierdzenie odbioru jest tym momentem obiektywnych rzetelnego wykonania usług.
Link do wypowiedziLink
Grzegorz Pelc

Grzegorz Pelc radca prawny

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Tak, tak, tyle że w praktyce zamawiający często opóźnia jak się da dokonanie odbioru, żeby nie płacić. Stąd sie wzieło orzecznictwo SN, że odbiór nie jest koniecznym elementem wykonania. Generalnie wykonawca ma tylko przedstawić roboty do odbioru, a jego dokonanie ciąży na zamawiającym. W normalnych przypadkach powinno to się w miarę zbiegać w czasie, ale w tej branży normalność to często wyjatek od reguły.
Link do wypowiedziLink
Tomasz Nierobisz

Tomasz Nierobisz Radca prawny,
doradca podatkowy

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Grzegorz P.:
Tak, tak, tyle że w praktyce zamawiający często opóźnia jak się da dokonanie odbioru, żeby nie płacić. Stąd sie wzieło orzecznictwo SN, że odbiór nie jest koniecznym elementem wykonania. Generalnie wykonawca ma tylko przedstawić roboty do odbioru, a jego dokonanie ciąży na zamawiającym. W normalnych przypadkach powinno to się w miarę zbiegać w czasie, ale w tej branży normalność to często wyjatek od reguły.

I to jest zasada ogólna. Jest protokół potwierdzajacy oddanie prac - on decycuje. Nie ma protokołu, należałoby ustalić, czy roboty oddano do odbioru tj. czy te roboty są zgodne z zaciągnietym zobowiązniem i nie zawierają wad istotnych. Stany pośrednie tez pewnie będą np. oddano roboty do odbioru, a protokoł faktycznie podpisano 15 miesięcy później - ustalenie czy fakt dokonania póniejszego odbioru był spowodowany np. tym, ze wydano do odbioru z wadą istoną czy nieistotną. W pierwszym przypadku decyduje protokół, w drugim oddanie robót do odbioru.Tomasz Nierobisz edytował(a) ten post dnia 24.04.13 o godzinie 12:30
Link do wypowiedziLink
Tadeusz Młochowski

Tadeusz Młochowski radca prawny, Poznań

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

W umowach też się można zabezpieczyć poprzez tzw. odbiór jednostronny.
Link do wypowiedziLink
Sławomir Janiak

Sławomir Janiak specjalista ds
podatków KR Group

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Tadeusz M.:
W umowach też się można zabezpieczyć poprzez tzw. odbiór jednostronny.
ale jak patrzymy z punktu widzenia wykonawcy, który zakładamy, że jak inwestor mu nie odbierze prac i nie zapłaci to podatkowo wykonawcy się to nie opłąca, bardziej tak trzeba ustawić "stosunki" wzajemne aby zbliżyć się tu do rozliczenia kasowego co do VAT
Link do wypowiedziLink
Paweł Ziółkowski

Paweł Ziółkowski Wykładowca,
Publicysta,
Właściciel Biura
Doradztwa Gospod...

Temat: Wyrok NSA I FSK 943/12 - moment wykonania usługi budowlanej

Dawid M.:

Z powyższych przykładów wyraźnie zatem wynika, że o chwili wykonania usługi nie zawsze decydują obiektywne okoliczności, ale bardzo duży wpływ na to, co uznajemy za wykonanie usługi, ma subiektywna postawa kontrahentów decydująca o odbiorze / braku odbioru usługi. Zresztą zapytam retorycznie - od jakiego momentu biegnie termin przedawnienia roszczeń związanych z nieprawidłowym wykonaniem usług budowlanych? Od momentu faktycznego wykonania usługi, czy od daty oddania dzieła? Dlaczego jest tak, a nie inaczej?

No i docieramy do pradawnego dylematu, co to jest wykonanie usługi (trudniejsze jest jedynie zdefiniowanie co to jest częściowe wykonanie usługi). Przy towarze jest sporo łatwiej (chociaż w niektórych przypadkach też można mieć wątpliwości).
Strony mają tu sporą dowolność mogą uznać, że obowiązkiem wykonawcy jest wykonanie samej usługi głównej (prac budowlanych), usług pobocznych koniecznych (stosownych dokumentacji), ale także usług dodatkowych (niekoniecznie koniecznych). Pojawia się też idea usługi kompleksowej - skoro odbiór jest elementem procesu budowy, to bez odbioru zasadniczo usługa (ta kompleksowa) nie została wykonana.
Pięknie to wygląda w dochodowych. Przychód powstaje w chwilą wykonania usługi lub częściowego wykonania usługi. Murarz buduje mur - co jest częściowym wykonaniem usługi? Ułożenie cegły... ?
Link do wypowiedziLink
« Wróć do tematów
Odpowiedz

Podobne tematy





Wyślij zaproszenie do
Anuluj