Tomasz Nierobisz

Tomasz Nierobisz Radca prawny,
doradca podatkowy

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

W przepisach dotyczących zwolnień jest kategoria dostaw towarów i usług ściśle związanych z usługami podstawowymi (zwolnionymi). Jednocześnie w orzecznictwie TSUE wypracowano koncepcję świadczenia (usługi kompleksowej). Gdzie przebiega granica między tymi dwoma pojęciami (instytucjami)?

Np. mamy firmę szkoleniową, która co niewątpliwe świadczy usługi szkoleniowe zwolnione z VAT, ale jednocześnie:

1. udostępnia uczestnikom w formie elektronicznej za dodatkową odpłatnością materiały ze szkolenia (całą prezentację ppt) lub
2. udostępnia uczestnikom w formie elektronicznej za dodatkową odpłatnością materiały związane z tematem szkolenia, z których część omówiono na szkoleniu (były bazą wykładu), a reszta to materiały uzupełniające, z którymi szkolony musi się zapoznać by zdać egzamin lub
3. udostępnia uczestnikom w formie elektronicznej za dodatkową odpłatnością materiały związane z tematem szkolenia, ale nie wymagane na egzaminie ( jak się uczestniku zapoznasz to będziesz np. lepszym spawaczem itp., nikt Cię z tego nie będzie jednak pytał).

Czy ma znaczenie obligatoryjność/fakultatywność nabycia materiałów? Czy ma znaczenie czy tworzone materiały były tworzone specjalnie dla uczestników szkolenia czy też przyjmijmy, ze jest to kopia innych materiałów dostępnych na rynku?

W przepisach dotyczących towarów/usług ściśle związanych jest mowa o "niezbędności", w przypadku świadczeń kompleksowych w tej części, która dotyczy usług pomocniczych o "lepszym skorzystaniu ze świadczenia głównego". Cos co służy "lepszemu skorzystaniu" nie zawsze jest "niezbędne"

A może jest tak, ze w przypadku zwolnień koncepcja świadczeń kompleksowych nie działa?

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Ściśle związane działają dla podmiotów świadczących usługę inną niż usługę "podstawową". Podmiot świadczący usługę podstawową odwołuje się do instytucji świadczenia złożonego, podmioty inne niż świadczące usługę podstawową, do usług ściśle związanych.
Tomasz Nierobisz

Tomasz Nierobisz Radca prawny,
doradca podatkowy

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Jan L.:
Ściśle związane działają dla podmiotów świadczących usługę inną niż usługę "podstawową". Podmiot świadczący usługę podstawową odwołuje się do instytucji świadczenia złożonego, podmioty inne niż świadczące usługę podstawową, do usług ściśle związanych.

Ale jak to się ma do art. 43 ust.17a?
Marek Gorzycki

Marek Gorzycki przedsiębiorca

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Tomasz N.:
A może jest tak, ze w przypadku zwolnień koncepcja świadczeń kompleksowych nie działa?

Moim zdaniem koncepcja świadczeń kompleksowych to nie jest koncepcja koniunkturalna, przed zastosowaniem której bada się wpierw potencjalne miejsce świadczenia i ewentualne zwolnienie w miejscu świadczenia (przynajmniej oficjalnie nie powinna być koniunkturalna). :-)
Zastosowanie tej koncepcji umożliwia - z grubsza - traktowanie do celów podatkowych kilku świadczeń (głównego i pomocniczych) jako świadczenia jednolitego. Dopiero po rozpoznaniu świadczenia jednolitego określa się miejsce świadczenia, stawkę podatkową lub zwolnienie.
W przepisach dotyczących zwolnień jest kategoria dostaw towarów i usług ściśle związanych z usługami podstawowymi (zwolnionymi). Jednocześnie w orzecznictwie TSUE wypracowano koncepcję świadczenia (usługi kompleksowej). Gdzie przebiega granica między tymi dwoma pojęciami (instytucjami)?

Uważam, że nie ma granicy pomiędzy pojęciami, które wymieniłeś wyżej (są to pojęcia rozłączne).
Świadczenie podstawowe i świadczenia ściśle związane z podstawowymi należy - moim zdaniem - rozumieć (mimo ścisłego powiązania) jako świadczenia odrębne. W skrajnym wypadku jedne i drugie mogą być świadczeniami kompleksowymi.
Karol K.

Karol K. r.pr. / GAAR i
okolice

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Tomasz N.:
W przepisach dotyczących zwolnień jest kategoria dostaw towarów i usług ściśle związanych z usługami podstawowymi (zwolnionymi). Jednocześnie w orzecznictwie TSUE wypracowano koncepcję świadczenia (usługi kompleksowej). Gdzie przebiega granica między tymi dwoma pojęciami (instytucjami)?

Zaryzykowałbym stwierdzenie, że usługi ściśle związane (np. art. 43 ust. 17a uVAT) zawierają się w usługach kompleksowych. Oczywiście, usługi kompleksowe będą pojęciem nieco szerszym. W obu przypadkach mamy jednak do czynienia z nierozerwalnym świadczeniem, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, tyle że jedna koncepcja wynika w określonych sytuacjach z ustawy, a druga z orzecznictwa TS UE.

W podanych przez Ciebie przykładach IMO:
1/ - to usługa ściśle związana i wchodząca w skład usług kompleksowej,
2/ - zakładając, że celem szkolenia było przygotowanie słuchaczy do zdania egzaminu, to część drugą (po przecinku: materiały niezwiązane ze szkoleniem) uznałbym za usługę niezwiązaną ściśle ze szkoleniem, lecz wchodząca w skład usługi kompleksowej (bo chodzi o przygotowanie do egzaminu),
3/ - zakładając, że celem szkolenia było przygotowanie słuchaczy do zdania egzaminu, to ten punkt uznałbym za odrębne świadczenie.

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Tomasz N.:
Ale jak to się ma do art. 43 ust.17a?

Faktycznie, zapomniałem o tym przepisie.
Daniel Więckowski

Daniel Więckowski doradca podatkowy nr
11861

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Кarol К.:
Zaryzykowałbym stwierdzenie, że usługi ściśle związane (np. art. 43 ust. 17a uVAT) zawierają się w usługach kompleksowych. Oczywiście, usługi kompleksowe będą pojęciem nieco szerszym.
Nie koniecznie. Wkrótce będziemy aplikowali o interpretację w sprawie zwolnienia dla usługi związanej z jedną składową usługi kompleksowej. Tak więc, raczej oba rodzaje usług mają "część wspólną" :)
Marek Gorzycki

Marek Gorzycki przedsiębiorca

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Кarol К.:
Zaryzykowałbym stwierdzenie, że usługi ściśle związane (np. art. 43 ust. 17a uVAT) zawierają się w usługach kompleksowych. Oczywiście, usługi kompleksowe będą pojęciem nieco szerszym. W obu przypadkach mamy jednak do czynienia z nierozerwalnym świadczeniem, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, tyle że jedna koncepcja wynika w określonych sytuacjach z ustawy, a druga z orzecznictwa TS UE.

Świadczenia podlegające opodatkowaniu dzielą się na jednorodne i złożone (kompleksowe). Wydaje mi się też (tak na marginesie), że w praktyce życia gospodarczego tych drugich jest znacznie więcej. Nie ma żadnych przesłanek, aby wnosić, ze niektóre przepisy ustawy dedykowane są dla świadczeń jednorodnych, a niektóre przepisy dla świadczeń złożonych. Przyjmijmy terminologię, że przepisom ustawy podlegają świadczenia jednolite, którymi mogą być świadczenia jednorodne lub ujednolicone - do celów podatkowych - świadczenia złożone.
Art 43 ustawy vat nie jest - moim zdaniem - wyjątkiem, nie odnosi się tylko i wyłącznie do świadczeń jednorodnych - odnosi się do świadczeń jednolitych (ujednoliconych).
Stąd wnioski, że:
1/ zarówno świadczenia "podstawowe", jak również świadczenia "ściśle związane" mogą być świadczeniami złożonymi,
2/ nie ma potrzeby zwalniania od podatku świadczeń "ściśle związanych" rozumianych jako element świadczenia złożonego, ponieważ zwolnienie to załatwia koncepcja świadczenia kompleksowego zastosowana do świadczenia "podstawowego" (racjonalny ustawodawca powinien uwzględniać dorobek interpretacyjny ETS/TSUE).
Karol K.

Karol K. r.pr. / GAAR i
okolice

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Świadczenia podlegające opodatkowaniu dzielą się na jednorodne i złożone (kompleksowe). Wydaje mi się też (tak na marginesie), że w praktyce życia gospodarczego tych drugich jest znacznie więcej. Nie ma żadnych przesłanek, aby wnosić, ze niektóre przepisy ustawy dedykowane są dla świadczeń jednorodnych, a niektóre przepisy dla świadczeń złożonych.

Ale co z takim art. 43 ust. 17a? Taką usługę "ściśle związaną" dziś podciągniemy pod zwolnienie, a jutro zastosujemy przepisy podstawowe, bo nie będzie z niczym związana.
Stąd wnioski, że:
1/ zarówno świadczenia "podstawowe", jak również świadczenia "ściśle związane" mogą być świadczeniami złożonymi,

Zgoda.
2/ nie ma potrzeby zwalniania od podatku świadczeń "ściśle związanych" rozumianych jako element świadczenia złożonego, ponieważ zwolnienie to załatwia koncepcja świadczenia kompleksowego zastosowana do świadczenia "podstawowego" (racjonalny ustawodawca powinien uwzględniać dorobek interpretacyjny ETS/TSUE).

Nie jest chyba rzeczą właściwą, jeśli za tworzenie prawa odpowiada TS UE. Także w UE obowiązuje (trój)podział ról. Orzecznictwo TS UE, IMO, nie zawsze jest wysokich lotów i bywa chwiejne. Wydaję mi się też, że TS UE rakiem wycofuje się z koncepcji "usługi kompleksowej". Dobrym przykładem jest tutaj orzeczenie w sprawie leasingu (C-224/11), gdzie TS UE wyciągnął trochę jak z kapelusza kwestię zwolnienia usługi ubezpieczeniowej. Mamy więc regułę i mamy też wyjątki, których lista nie jest [jeszcze] ujawniona.

Podmioty opierające swoje działania na podstawie np. art. 43 ust. 17a uVAT czy np. art. 132 Dyrektywy są w o wiele lepszej sytuacji - zakres zwolnienia jest w miarę klarowny i nie zależy od wykładni TS UE.
Tomasz Nierobisz

Tomasz Nierobisz Radca prawny,
doradca podatkowy

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Кarol К.:

Podmioty opierające swoje działania na podstawie np. art. 43 ust. 17a uVAT czy np. art. 132 Dyrektywy są w o wiele lepszej sytuacji - zakres zwolnienia jest w miarę klarowny i nie zależy od wykładni TS UE.

Tylko, że w art. 43 ust.17 pkt 2 - jest mowa o braku osiągnięcia dodatkowego dochodu .... (jakkolwiek to ustalać). Przy świadczeniach kompleksowych, kwestia "dochodowości" jakiejkolwiek części kompleksowego świadczenia nie ma znaczenia
Tadeusz Młochowski

Tadeusz Młochowski radca prawny, Poznań

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Wyrok

Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi

z dnia 29 maja 2012 r.

I SA/Łd 432/12

Tytuł: Zwolnienie od VAT usługi przygotowywania uczniów liceów (innych niż liceum prowadzone przez wnioskodawcę) do egzaminów maturalnych.

1. Prawidłowa interpretacja art. 43 ust. 17 i ust. 17a jest taka, z której wynika, że warunkami zwolnienia od podatku usługi ściśle związanej z usługą podstawową jest niezbędność usługi dodatkowej do wykonania usługi podstawowej, oraz konieczność świadczenia usługi dodatkowej przez ten podmiot, który świadczy usługę podstawową.
2. Skoro organ uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe, to wskazując prawidłowe stanowisko, powinien jednocześnie dokładnie je uzasadnić, odwołując się do stosownych przepisów prawa. Interpretacja organu powinna zawierać nie tylko wskazanie przepisów prawa, które powinny mieć zastosowanie, ale także logiczne argumenty przekonujące do tego stanowiska.
3. Skoro jednak w przepisie odrębnie zostały wymienione usługi w zakresie kształcenia (usługi podstawowe) i usługi ściśle z tymi usługami związane (tzw. usługi pomocnicze, dodatkowe), to należy przyjąć, że usługi ściśle związane z usługami kształcenia, różnią się istotnie treściowo od usług podstawowych. Innymi słowy, treść usług pomocniczych nie polega na kształceniu. Przyjęcie odmiennego poglądu, czyli dopuszczenia, że usługa pomocnicza może także polegać na kształceniu, wymagałoby innej redakcji przepisu i wyraźnego wskazania różnic pomiędzy usługą zasadniczą polegającą na kształceniu i usługą ściśle z nią związaną także polegającą na kształceniu.
4. Nie jest wykluczone, aby różne podmioty mogły świadczyć różniące się od siebie usługi, chociaż polegające na kształceniu. Ustawodawca nie zawęził pojęcia "usługi w zakresie kształcenia" jedynie do kształcenia polegającego na odbywaniu nauki w szkole realizującej program nauczania uwzględniający podstawę programową dla danego typu szkoły. Oznacza to, że fakt świadczenia przez dany podmiot usługi w zakresie kształcenia wobec grupy uczniów polegającej na realizacji podstawy programowej, nie wyklucza świadczenia wobec tej samej grupy uczniów przez inny podmiot innej usługi, także polegającej na kształceniu, chociaż różnej treściowo.
Tadeusz Młochowski

Tadeusz Młochowski radca prawny, Poznań

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Wyrok

Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie

z dnia 25 maja 2012 r.

III SA/Wa 2461/11

Tytuł: Świadczenie główne i pomocnicze w usłudze najmu nieruchomości na cele mieszkaniowe.

1. Konstrukcja świadczenia głównego i pomocniczego znajduje zastosowanie wtedy, gdy bez popadania w sztuczność nie można rozdzielać tych świadczeń, gdyż ze względów funkcjonalnych, gospodarczych i ekonomicznych wszystkie one stanowią nierozerwalną całość.
2. Stosując miarę "przeciętnego konsumenta", usługa wynajmu nieruchomości na cele mieszkaniowe jest funkcjonalnie powiązana z usługą dostawy energii i wody i innych wymienionych mediów. Nieruchomość mieszkaniowa musi być wyposażona w te właśnie media, gdyż ich istnienie warunkuje mieszkaniowe wykorzystanie samej nieruchomości. Rozdzielenie tego świadczenia od tych usług miałoby dla wspomnianego "przeciętnego konsumenta" charakter sztuczny, niezrozumiały z punktu widzenia celów, dla jakich nabywca usługi zdecydował się na zawarcie umowy najmu.
LEX nr 1296330
1296330
Dz.U.2011.177.1054: art. 43 ust. 1 pkt 36
Tadeusz Młochowski

Tadeusz Młochowski radca prawny, Poznań

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu
z dnia 24 kwietnia 2013 r.
I SA/Wr 18/13
Tytuł: Pojęcie usług "bezpośredni niezbędnych" na gruncie u.p.t.u.

Zestawiając ze sobą znaczenia obu pojęć (bezpośredni i niezbędny) stwierdzić należy, że cechą usług "bezpośrednio niezbędnych" jest ich zasadnicza rola dla działalności członka niezależnej grupy, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 21 u.p.t.u. Brak tego rodzaju usług może uniemożliwiać wykonywanie działalności zwolnionej. Żadne z definiowanych pojęć nie uprawnia do stwierdzenia, że usługi bezpośrednio niezbędne do wykonywania działalności zwolnionej muszą być także właściwe dla danego rodzaju działalności.
LEX nr 1341979
1341979
Dz.U.2011.177.1054: art. 43 ust. 1 pkt 21
Marek Gorzycki

Marek Gorzycki przedsiębiorca

Temat: swiadczenia kompleksowe, a zwolnienia

Кarol К.:
Wydaję mi się też, że TS UE rakiem wycofuje się z koncepcji "usługi kompleksowej". Dobrym przykładem jest tutaj orzeczenie w sprawie leasingu (C-224/11), gdzie TS UE wyciągnął trochę jak z kapelusza kwestię zwolnienia usługi ubezpieczeniowej. Mamy więc regułę i mamy też wyjątki, których lista nie jest [jeszcze] ujawniona.

A jaka byłaby alternatywa dla koncepcji "usługi kompleksowej"?
Koncepcja "usługi jednorodnej"?
Rozkładalibyśmy każde świadczenie na czynniki (świadczenia i czynności pierwsze)?
Wielofazowe usługi materialne, z wykorzystaniem materiałów wykonawcy, dałoby się dość długo rozbierać. Wynagrodzenie za transport, załadunek i rozładunek zawarty jest często (zgodnie z umówionymi warunkami dostawy) w wynagrodzeniu za dostawę. Koncepcja "usługi jednorodnej" miałaby więc zastosowanie nawet do prostych dostaw towarów.
Też konieczne byłoby stawianie granic i budowanie filozofii...

Następna dyskusja:

Wyrok ETS w sprawie C-392/1...




Wyślij zaproszenie do