Temat: Oświadczenie o stanie majątkowym - obowiązek czy prawo?

Art. 285a par. 3 Ordynacji:
Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że kontrolowany będący osobą fizyczną nie ujawnił wszystkich obrotów lub przychodów mających znaczenie dla określenia lub ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, kontrolujący może zwrócić się do kontrolowanego o złożenie oświadczenia o stanie majątkowym na określony dzień. Oświadczenie to składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Kontrolujący, zwracając się o złożenie oświadczenia, uprzedza kontrolowanego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

Do tej pory stałem na stanowisku, że kontrolowany nie ma obowiązku składania tego oświadczenia i z reguły odmawiałem jego złożenia uzasadniając swoje stanowisko tym, że kontrolowany nie jest obecnie zobligowany do zadośćuczynienia wezwaniu kontrolującego o złożenie oświadczenia o stanie majątkowym i może nie wyrazić zgody na złożenie takiego oświadczenia, gdyż jego sytuacja nie może być w tym przypadku gorsza od pozycji strony postępowania podatkowego, której przesłuchanie (również na okoliczności jej stanu majątkowego) uzależnione jest od jej zgody. (za: Ordynacja podatkowa. Komentarz 2008, red. B. Adamiak, J. Borkowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki, Oficyna Wydawnicza „UNIMEX” Wrocław 2008).
Ponadto orzecznictwo też raczej zrównywało instytucję oświadczenia o stanie majątkowym z przesłuchaniem strony:
Wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27.05.2009 r., sygn. II FSK 221/08: „Sąd odwoławczy podziela pogląd, że, jeśli organ podatkowy, zamiast przesłuchać stronę z uwzględnieniem treści art. 199 Ordynacji, wzywa ją, pod rygorem odpowiedzialności porządkowej i bez pouczenia, co do prawa wyrażenia zgody na przesłuchanie, do przekazywania oświadczeń wiedzy, danych i informacji, które mogą zostać uznane za pozytywnie porównywalne do przesłuchania strony, to postępowanie takie narusza art. 199 Ordynacji, w szczególności zagwarantowane w nim prawa strony.”

Pojawił się jednak Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 stycznia 2011 r. II FSK 1578/2009:
Przewidziane w art. 258 a § 3 Ord. pod oświadczenie o stanie majątkowym zostało wprowadzone jako szczególny środek dowodowy w postępowaniu kontrolnym, niewystępujący w postępowaniu podatkowym. Stosownie do tego przepisu jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że kontrolowany będący osobą fizyczną, nie ujawnił wszystkich obrotów lub przychodów mających znaczenie dla określenia lub ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, na żądanie kontrolującego składa on oświadczenie o stanie majątkowym na określony dzień. Oświadczenie to składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, o czym należy go uprzedzić. Osoba taka ma obowiązek złożenia takiego oświadczenia nawet, gdyby związane było to z samooskarżeniem i narażało ją lub jej bliskich na odpowiedzialność karną. Nie przewidziano bowiem w tym wypadku wyłączenia, jakie ma zastosowanie do świadka, któremu przyznano prawo do odmowy odpowiedzi na pytanie (por. zdanie drugie art. 199 w zw. z art. 196 § 2). Przepis ten nie wymaga również, w przeciwieństwie do przesłuchania strony w trybie art. 199 Ord. pod., potrzeby wyrażenia przez nią zgody na przeprowadzenie dowodu (por. M. Niezgódka Medek w S. Babiarz i inni. Ordynacja podatkowa. Komentarz. LexisNexis. Wydanie 5. Warszawa 2009 r., str. 952). Brak odesłania do przepisów normujących kwestię przesłuchania strony przesądza o odmiennym charakterze tego środka dowodowego. Różni się on również od, składanego także pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, oświadczenia strony w trybie art. 180 § 2 Ord. pod., które może nastąpić jedynie na jej wniosek.

Żeby było śmieszniej, ostatnio kontrolujący moją odmowę złożenia oświadczenia potraktowali jako utrudnianie kontroli i chcieli klientce dać mandat. Oczywiście się nie zgodziliśmy.
Moim zdaniem o tym, że podatnik nie ma obowiązku złożenia oświadczenia przesądza też zmiana treści tego przepisu. Art. 285a § 3 Ordynacji podatkowej nakładał na kontrolowanego obowiązek złożenia oświadczenia o stanie majątkowym w stanie prawnym obowiązującym do 31 sierpnia 2005 r.:
"Na żądanie kontrolującego kontrolowany będący osobą fizyczną jest obowiązany złożyć oświadczenie o stanie majątkowym na określony dzień, jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że nie ujawnił wszystkich obrotów lub przychodów mających znaczenie dla określenia lub ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego; oświadczenie składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Kontrolujący, żądając złożenia oświadczenia, uprzedza kontrolowanego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania."

Jak uważacie: oświadczenie jest obowiązkiem podatnika czy też ma prawo odmówić złożenia oświadczenia?

Temat: Oświadczenie o stanie majątkowym - obowiązek czy prawo?

Mariusz, oczywiście literalne brzmienie przepisu jest jasne, ale.... Pragmatyzm nakazuje postawić pytanie: czy lepiej złożyć "odpowiednie" oświadczenie, czy też liczyć na domiar na podstawie roczników GUS?
D.

Temat: Oświadczenie o stanie majątkowym - obowiązek czy prawo?

Ba, ale właśnie często jest tak, że dla kontrolujących roczniki GUS są dowodem na nierzetelność oświadczenia o stanie majątkowym. Spotykałem się już z takim argumentem: "roczniki GUS obrazują przeciętne wydatki polskiej rodziny a kontrolowany, który kupił sobie domek nad jeziorem z pewnością żyje powyżej przeciętnej tym samym kwoty wykazane w oświadczeniu nie odpowiadają prawdzie a jako że oświadczenie było składane pod groźbą odpowiedzialności karnej to wiadomo co..."

Temat: Oświadczenie o stanie majątkowym - obowiązek czy prawo?

Dokładnie o to mi chodziło. Nie warto być ponadprzeciętnym... bez dobrego doradcy :)

Temat: Oświadczenie o stanie majątkowym - obowiązek czy prawo?

A tak na marginesie do kogo powinno waszym zdaniem być skierowane wezwanie do złożenia tego oświadczenia? Moim zdaniem bezpośrednio do kontrolowanego, a nie np. do jego pełnomocnika.