Temat: Nauka i technika w poezji

Wisława Szymborska


Mikrokosmos

Kiedy zaczęto patrzeć przez mikroskop,
powiało grozą i do dzisiaj wieje.
Życie było dotychczas wystarczająco szalone
w swoich rozmiarach i kształtach.
Wytwarzało więc takie istoty maleńkie,
jakieś muszki, robaczki,
ale przynajmniej gołym ludzkim okiem
dające się zobaczyć.

A tu nagle, pod szkiełkiem,
inne aż do przesady
i taj już znikome,
że to, co sobą zajmują w przestrzeni,
tylko przez litość można nazwać miejscem.

Szkiełko ich nawet wcale nie uciska,
bez przeszkód dwoją się pod nim i troją
na pełnym luzie i na chybił trafił.

Powiedzieć, że ich dużo - to mało powiedzieć.
Im silniejszy mikroskop,
tym pilniej i dokładniej wielokrotne.

Nie mają nawet porządnych wnętrzności.
Nie wiedzą, co to płeć, dzieciństwo, starość.
Może nawet nie wiedzą, czy są - czy ich nie ma.
A jednak decydują o naszym życiu i śmierci.

Niektóre zastygają w chwilowym bezruchu,
choć nie wiadomo, czym dla nich jest chwila.
Skoro są takie drobne,
to może i trwanie
jest dla nich odpowiednio rozdrobnione.

Pyłek znoszony wiatrem to przy nich meteor
z głębokiego kosmosu,
a odcisk palca - rozległy labirynt,
gdzie mogą się gromadzić
na swoje głuche parady,
swoje ślepe iliady i upaniszady.

Od dawna chciałam już o nich napisać,
ale to trudny temat,
wciąż odkładany na potem
i chyba godny lepszego poety,
bardziej ode mnie zdumionego światem.
Ale czas nagli. Piszę.

Temat: Nauka i technika w poezji

Hugh MacDiarmid*

Poezja i nauka
Nauka to rachunek różniczkowy umysłu,
Sztuka to rachunek całkowy; osobno mogą być
Piękne, ale wielkie – tylko wtedy, gdy są razem.

Sir Ronald Ross
Niezwykła wartość wiedzy naukowej
Mało kto rozumie – człowiek
Który jest botanikiem, nie potrafi pojąć,
Że wiedza specjalistyczna może pogłębić
Estetyczną satysfakcję z oglądania kwiatów!
Częściowo dlatego, że aby rozpoznać roślinę,
Musisz przyjrzeć się dokładniej
Niż zazwyczaj, a wtedy
Zobaczysz subtelne kolory, proporcje i kształty,
Zbyt małe, żeby je normalnie zauważyć.
Co więcej – wydaje się, że wiedza botanika
O wszystkich aspektach struktury roślin
(Podobnie jak wiedza rzeźbiarza o budowie kości i mięśni),
Wiedza o układzie korzeni rozwidlających się pod ziemią,
O wyrastaniu łodyg,
O ukrytych w przylistkach pąkach i
Rozkładzie żyłek na liściu,
Wzbogaca i nadaje trójwymiarowości
Temu, co już wiemy o ich skomplikowanym pięknie.

Dlatego też moim celem jest poezja faktów. Nawet
Najgłębsze powinowactwo wszystkich żywych organizmów
Staje się jasne, jeśli wiemy o krążeniu związków chemicznych.
Bez choćby podstaw chemii człowiek pozostanie
Oniemiałym z wrażenia dzikusem,
Który przygląda się decydującym o życiu reakcjom.
Te piękne zależności,
Które ukazuje nam tylko biochemia,
Zastąpią oszałamiające poczucie cudu
Czymś bardziej cudownym,
Kiedy może być zrozumiana, przynajmniej częściowo.
Takie zrozumienie rodzi się
W laiku, kiedy czyta on
O biochemii gruczołów,
O ich związkach z chorobami takimi jak wole
I wpływie, jaki mają na wzrost, seks i reprodukcję.
Zaczyna co nieco rozumieć
Z subtelności i piękna działania
Enzymów, wirusów bakteriofagów,
Tych substancji na granicy
Świata żywego i nieożywionego.

Zrozumie, dlaczego biochemik
Może zastanawiać się nad możliwością
Syntezy życia i nie bać się,
Że gada głupstwa lub bluźni.
Zrozumie, że przeciwnie,
Odkrywa on coraz więcej,
Bo szuka nieskończonego
„Nawet nasze najgłębsze emocje
Mogą zależeć od obecności
Pochodnych fenantrenu!”

tłum. Jerzy Jarniewicz

*notka o autorze, inne jego wiersze i linki
w temacie Poezja anglojęzycznaRyszard Mierzejewski edytował(a) ten post dnia 17.11.09 o godzinie 21:22

Temat: Nauka i technika w poezji

Ilse Tielsch
        
        
Wynalazcom do sztambucha

Wynajdujmy dalej
i dalej i
wciąż
sztuczny chleb
i sztuczne jabłko
sztucznego robaka

sztuczną różę
mamy od dawna i
sztuczną miłość

żwawo bracia
potrzebujemy sztucznej
łzy

co prawdziwe
za szybko
na grobach schnie

z tomu „Dorn im Fleisch. Ausgewählte Gedichte/
Cierń w ciele. Wiersze wybrane”, 2010

tłum. Ariel Ferensztajn

wersja oryginalna pt. „Den Erfindern ins Stammbuch”
w temacie A może w języku Goethego?

Temat: Nauka i technika w poezji

Wiedza

nie bój się
umysł otwórz
zachwyć się mną
jak ja tobą
otwórz oczy
odkryj piękno
powstawania
posłuchaj muzyki
stworzenia

nie bój się
rękę podaj
poprowadzę cię
na wszechświat spójrz
nieskończony
do kwarków
chodź wsłuchamy się
w muzykę strun

nie bój się
tylko chodź
poprowadzę cię
dam ci radość
zrozumienia
pytań miliony
wiarę, nadzieję
miłość już masz

nie bój się
tylko chodź
usiądź na skraju
nieskończoności
czerp i pij
rozpłyń się we mnie

nie bój się
tylko przyjdź...

b.b.
1.02.2014

http://www.youtube.com/watch?v=ttIL4EnqXdU