Temat: Coaching – menadżer na kozetce?

Słowa „coach”, „coaching” szybko weszły do polskiego świata biznesu. I tak jak prawie każdy w Ameryce ma swojego psychoanalityka, tak w świecie biznesu coraz więcej menedżerów ma swojego osobistego coach’a. Coaching to jednak nie psychoterapia, chociaż często słyszy się określenie że coaching to „psychoterapia w biznesie” . Jednak coaching oferuje inny rodzaj pomocy niż psychoterapia i poradnictwo psychologiczne.
Jednocześnie słowo terapia w sferze biznesu kojarzy się negatywnie i sugeruje, że jeśli menedżer potrzebuje psychoterapeuty to znaczy że jest z nim coś nie tak, ma poważne problemy ze sobą lub jest słaby. A w świecie biznesu panuje przekonanie, że tylko silni mogą sprawować władzę, osiągać sukcesy i sami sobie radzą z własnymi problemami. Terapia kojarzy się także ze żmudną, długą pracą nad sobą. A na to nie ma czasu w biznesie. Jednocześnie także sami terapeuci nie są pozytywnie odbierani przez menadżerów na polu zawodowym. Kojarzą się oni z „panem w dżinsach”, który niewiele ma im do zaoferowania w biznesie i nigdy nie daje jasnych odpowiedzi na konkretne pytania.
Wyższa kadra menadżerska uważa także, że podczas terapii mówi się bardzo dużo o swoich prywatnych uczuciach, emocjach, problemach i przeżyciach z dzieciństwa. Duża części z nich, nie na to ochoty na polu zawodowym i szczerze mówiąc praca nie jest do tego najlepszym miejscem. Jeśli coach będzie oferował terapię w biznesie będzie stracony. Zostawmy więc psychoterapię w rekach zawodowych terapeutów i przyjrzymy się różnicom pomiędzy coachingiem a terapią.
1. Okres czasowy
Terapia jest skoncentrowana głównie na przeszłości, natomiast coaching jest ukierunkowany na teraźniejszość i przyszłość. Koncentruje się na chwili obecnej i dotyczy aktualnych zagadnień, problemów i umiejętności. Owszem coaching docenia wagę przeszłości i przeszłych doświadczeń menedżera, ale głównym celem pracy jest zasada „tu i teraz” oraz koncentracja na podejmowaniu konkretnych działań.
2. Treść
Terapia zakłada pracę nad rozmaitymi problemami emocjonalnymi, osobistymi, bolesnymi przeżyciami z dzieciństwa oraz problemami naprawdę poważnymi jak depresja. Problemy w terapii mają charakter wewnętrzny natomiast w coachingu praca ukierunkowana jest na rozwój i osiąganie konkretnych umiejętności a problemy często znajdują się na płaszczyźnie menedżer-otoczenie. Owszem coaching pośrednio zahacza o osobiste sprawy klienta ale generalnie koncentruje się na możliwościach a nie na ograniczeniach, na rozwoju a nie analizie przeszłości.
3. Klient i pacjent
Psychoterapia zakłada także mówienie o osobach w kategorii pacjentów a nie jak w przypadku coachingu klientów. To ma zasadnicze znaczenie w świecie biznesu albowiem pacjent często kojarzy się z kimś zaburzonym lub chorym. Jednocześnie dla terapeuty pacjent to konkretna osoba, która przychodzi do jego gabinetu i poddaje się terapii. Natomiast klientem w procesie coahnigu może być osoba prywatna a może być firma, która opłaca coacha. Dodatkowo pacjent sam wybiera psychoterapeutę, natomiast firma może zadecydować o wyborze konkretnego coacha dla menedżera.
4. Granice
Praca psychoterapeutyczna odbywa się w gabinecie terapeuty i ma sztywne granice czasowe - sesje trwają 50 minut. Natomiast w coachnigu panuje nienormowany czas spotkań zawsze ustalany indywidualnie z klientem. Granice są także mniej sztywne, ponieważ praca coacha bardzo często odbywa się poza jego biurem, często w gabinecie menedżera a także podczas spotkań z klientami, zebrań bizneso¬wych itd.
5. Efekty
Zarówno terapia jak i coaching mają na celu zmianę zachowania, rozwój osobowości oraz pomagają klientowi w zrozumieniu jak jego temperament oraz poznawcze i emocjonalne reakcje wpływają na jego funkcjonowanie w życiu i pracy. Coachnig menedżerski ogranicza się do sfery zawodowej i relacji biznesowych natomiast terapia obejmuje życie osobiste. Oczywiście poprawa w funkcjonowaniu zawodowym przynosi czasem korzyści w życiu osobistym i na odwrót. Jednak głównym efektem coachingu jest poprawa sytuacji w firmie i w funkcjonowaniu menedżera w pracy i relacjach zawodowych.
6. Zakres pomocy
Terapeuta ma prawo badać wczesne dzieciństwo, ro¬dzinne korzenie, patologiczne zachowania swego pacjenta. Tym¬czasem badanie przeszłości i in¬tymności menedżera przez jego coacha wydaje się mniej zasad¬ne. Jeśli jednak coach widzi, że problemy emocjonalne w dużej mierze wpływają na efektywność menedżera, powi¬nien go odesłać do kom¬petentnego terapeuty. Sam natomiast powinien się skupić na kwestiach ściśle związanych z biznesowym funk¬cjonowaniem swojego klienta.
7. Kompetencje.
Coach nie posiadający wiedzy i doświadczenia psychologicznego powinien poznać podstawowe zagadnienia psychologii. Z kolei psychoterapeuta który prze¬chodzi do coachingu i nie zna się realiów biznesowych, kultury korporacji oraz mało wie o podstawowych celach i dążeniach kadry menedżerskiej, powinien je poznać ponieważ może napotykać duże trudności w swej pracy. Szczególnie jeśli chce sztywno wykorzystywać techniki terapeutyczne wobec menedżerów, którzy sobie tego nie życzą!


Izabela Kielczyk psycholog biznesu