GoldenLine
Zaloguj się
Stanisław Bartkowski

Stanisław Bartkowski Senior Software
Engineer, IBM
Laboratorium
Oprogramowania...

Temat: Ptak pstry

Jakub Olszewski, "Załoba po śmierci krolowej Konstancji" - w 1631 roku, po śmierci żony Zygmunta III Wazy.

http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=3579&dirids=1

"Toż właśnie o Królestwie Polski mówić się może, że to ptak pstry, wszeć farbowany. Istnieją rozmaitości narodów/ptak pstry: Polacy, Litwa, Ruś, Mazowszanie, Zmudź, Prusowie. Istnieją rozmaitości stanów: senatorowie, szlachta, lud pospolity. Istnieją rozmaitości wiar: ... "
Link do wypowiedziLink

konto usunięte

Temat: Ptak pstry

W tym czasie niekatolicy nie mieli już szanse na stanowiska. W POlsce zagościła kontreformacja
Link do wypowiedziLink
Robert Krzysztof Warzyński

Robert Krzysztof Warzyński Czasami trzeba
pozwolić aby los
wskazał miejsce w
życiu

Temat: Ptak pstry

Robercie chyba generalizujesz. Kiedyś na historycy.org była podobna dyskusja. Wnioski były takie, iż Zygmunt III Waza był bardziej tolerancyjny niż się go opisuje a po drugie to jeszcze długo konfederacja warszawska dawała możliwość nobilitacji innowiercom.
Po trzecie katolicyzm w RON bardziej rozprzestrzeniał się poprzez złe decyzje polityczne innowierców niż przez działanie samego Kościoła.
Link do wypowiedziLink

konto usunięte

Temat: Ptak pstry

Zygmunt III skutecznie promował kontreformacje. Co doskonale widać po jego nominacjach
Link do wypowiedziLink
Robert Krzysztof Warzyński

Robert Krzysztof Warzyński Czasami trzeba
pozwolić aby los
wskazał miejsce w
życiu

Temat: Ptak pstry

A konkretnie? Bo wg. mojej wiedzy Zygmunt III Waza akurat miał nosa do nominacji. W odróżnieniu od swoich synów szczególnie J.K.
Link do wypowiedziLink

konto usunięte

Temat: Ptak pstry

Tyle że Zygmunt III kierował się wyznawaną religią przez kandydata na urząd:)
Link do wypowiedziLink
Robert Krzysztof Warzyński

Robert Krzysztof Warzyński Czasami trzeba
pozwolić aby los
wskazał miejsce w
życiu

Temat: Ptak pstry

Ponieważ obecnie nie mam oparcia w materiałach a nie chce gdybać napiszę ogólnie.
Zygmunt III Waza wkraczając do Polski zastał nieufną szlachtę i wielmożów. Nikt nie wiedział czego można spodziewać się po "Szedzie".
Potem szlachta coraz bardziej przekonywała się do króla i zaczęła go szanować. Czasy Zygmunta III to czasy kontrreformacji w Europie.
Jeśli dodamy do tego rokosz Zebrzydowskiego oraz wojnę ze Szwecją okazje się, że innowiercy stracili swoją popularność.
Zaczął się oddolny ruch przechodzenia na katolicyzm.
Król dokonując nominacji przede wszystkim patrzył na kwalifikację. Nie ma dowodu na odrzucenie doskonałej kandydatury przez króla ze względu na wyznawaną religię przez danego kandydata.
Wielu przeciwników na poparcie swojej tezy podaje unię brzeską ale wielu historyków mówi, iż unia brzeska to nie przykład kontrreformacji ale tolerancji króla i wręcz przymus chwili.

Zygmunt III Waza przede wszystkim był Wazą, potem królem a dopiero potem katolikiem.
Link do wypowiedziLink

konto usunięte

Temat: Ptak pstry

Zmiany wyznaniowe w elicie są dużo bardziej skomplikowane. Przede wszystkim następują spore zmiany część dawnej oligarchii możnowłądczej wymiera. Zastępują ją nowi katolicy. Po drugie król świadomie wspiera katolików i ich mianuje na stanowiska. Po trzecia unia brzeska była elementem tradycyjnego sposobu ekspansji katolicyzmu na wschód.
Link do wypowiedziLink
Stanisław Bartkowski

Stanisław Bartkowski Senior Software
Engineer, IBM
Laboratorium
Oprogramowania...

Temat: Ptak pstry

W roku 1625 roku Zygmunt III Waza mianował hetmanem wielkim litewskim Lwa Sapiehę, a nie starającego o to stanowisko Krzysztofa Radziwiłła. Sam Radziwiłł uważał, że przyczyną było jego kalwińskie wyznanie, ale król w liście podawał inne przyczyny:

"z tąd tak lekce ten nieprzyjaciel nas waży, iż na przeszłym sejmie o przystojnej krajów tamecznych, na które że nieprzyjaciel miał nastąpić, przestrzegaliśmy, mówić nie dano i trochę pozwalającym ratunku jawnie kontradykowano. Co gdy i od Wieności Twojej samego pochodziło, trudno było inaczej rozumieć, ze i Wierności Twojej nie było cordi. Zaczem przyszło się gdzie indziej się obrócić. Daliśmy tedy hetmaństwo wieli wielmożnemu wojewodzie wileńskiemu".

Radziwiłł na sejmie w 1625 roku torpedował działania króla, więc król dał urząd Sapiesze, przecież trudno, żeby tak ważny urząd dał człowiekowi będącemu w jawnej opozycji.

W niczym to jednak nie przeszkodziło, że kalwinista Radziwiłł został marszałkiem sejmu konwokacyjnego w 1632, po śmierci Zygmunta III Wazy. Sam zaś Sapieha urodził się jako prowosławny, potem został kalwnistą, a potem nawrócił się na katolicyzm.
Link do wypowiedziLink

konto usunięte

Temat: Ptak pstry

Panie Stanisłąwie tradycyjnie kłania się krytyka źródła. Król usprawiedliwia swoje działania i odpiera zarzuty. To co pisze w liście nie musi mieć związek z rzeczywistością. Król nie musiał podać rzeczywistych przyczyn ale to co magnat musiałby przełknąć.
Link do wypowiedziLink
Stanisław Bartkowski

Stanisław Bartkowski Senior Software
Engineer, IBM
Laboratorium
Oprogramowania...

Temat: Ptak pstry

Polityka Zygmunta III Wazy w sprawach nie jest żadną miarą jednoznaczna. Do połowy lat 90-ych na pewno popierał dysydentów. Potem liczba dysydentów w senacie zaczęła się zmniejszać, chociaż w różnych okresach w różnym tempie. Polityka personlna króla podlegałą całej masie róznych czynników, kwestia religijna była może jedną z wielu. Na pewno zawsze na pierwszym miejsca stała potrzeba i korzyść polityczna. Najpierw musiał wynagrodzić zwolenników z czasów elekcji. Potem szukał sojuszników w staraniacj o tron szwedzki, zwłaszcza przed wyprawą do Szwecji. Potem aktywną rolę odgrywała polityka moskiewska i wojna na wschodzie. Nagradzał uczestników wojny chocimskiej i wojny w Prusach Wschodnich. Pod koniec życa starał się zapewnić jednemu ze swoich synów. Do tego podlegał różnym naciskom, wpływom, protektorom szukającym poparcia dla swoich protegowanych. Ta polityka była zmienna w czasie i nigdy nie była jakaś konsekwenta i jednoznaczna.
Więc takie dogmatyczne orzeczenie, że Zygmunt III Waza przez 45 lat swojego panowania "kierował się religią wyznawaną przez kandydata na urząd" świadczy o niewielkim pojęciu w omawianym temacie.
Link do wypowiedziLink

konto usunięte

Temat: Ptak pstry

Zygmunt III przez całe panowanie miał dosyć jednoznaczny stosunek do religii i promowania katolicyzmu
Link do wypowiedziLink
Stanisław Bartkowski

Stanisław Bartkowski Senior Software
Engineer, IBM
Laboratorium
Oprogramowania...

Temat: Ptak pstry

Zygmunt III Waza mógł raz dać nominację regaliście, aby nagrodzić człowieka sobie lojalnego, a czasami dokładnie odwrotnie, aby zneutralizowac jakiegoś wpływowego opozycjonistę. Kierując sie kryteriami wyznaniowymi mógł mianować katolika, ktory byl protegowanym jakiegos kościelnego hierarchy. Szlachta ceniła sobie indywidualności i często politycy dysydenccy cieszyli się respektem, także wsród katolickich ortodoksów. Zygmunt III Waza to także bral pod uwage i dokonywał takich nominacji, aby zyskac sobie przychylność szlachty. W bezpośrednim otoczeniu króla byli i katolicy i dysydenci i oni także polecali swoich protegowanych.
Kryteria wyznaniowe wynikające z osobistych pogladów króla to byl co najwyżej jeden z wielu czynników.
Link do wypowiedziLink
Stanisław Bartkowski

Stanisław Bartkowski Senior Software
Engineer, IBM
Laboratorium
Oprogramowania...

Temat: Ptak pstry

Gdy protektorzy zwracali się wprost do króla to podkreślają przede wszystkim lojalność protegowanego, wierność i zasługi wobec tronu. Dla króla tak naprawdę to miało znaczenie. Podkreślają także osobiste cnoty i wartości moralne protegowanego, gdyż było znaną rzeczą, że Zygmunt III Waza był na to uczulony. Wyznanie religijne kandydata miało niewielkie znaczenie.
Z kolei szukając poparcia u szlachty podkreślano zasługi dla Rzeczypospolitej, poświęcenie dla służby publicznej - szlachecka opinia publiczna takie cnoty ceniła najbardziej. Regalizm odgrywał tu mniejsze znaczenie.
Oczywiście, że po Soborze Trydenckim katolicyzm odzyskał w Polsce atrakcyjność, a protestantyzm stracił wigor - te same rody szlacheckie które wcześniej przerzucały się na kalwinizm, teraz wracały do katolicyzmu, ale co tu było jajkiem, a co kurą, to nikt tak do końca nie wie. Czy katolicyzm odzyskał dawne pozycje dzięki kontrreforamcji i zwalczaniu dysydentów, czy kontrreformacja się udała, po katolicyzm odzyskąl atrakcyjność w oczach szlachty a kalwinizm stracił i tym samym zmalało znaczenie protestantów w sferze publicznej - to można długo dywagować, obawiam się, że nawet specjaliści nie są w tym temacie zgodni.
Link do wypowiedziLink

konto usunięte

Temat: Ptak pstry

Panie Stanisłąwie niech pan trochę poczyta prac historyków o Zygmuncie III. Naprawdę warto wcześniej wiedzieć o czym się pisze
Link do wypowiedziLink
Stanisław Bartkowski

Stanisław Bartkowski Senior Software
Engineer, IBM
Laboratorium
Oprogramowania...

Temat: Ptak pstry

Na Zygmunta III Wazę duży wpływ wywierały kobiety z jego otoczenia: pierwsza i druga żona, oraz siostra, luteranka, która uchodziła za protektorkę protestantów. Obie polecały swoich protegowanych, czasami z sukcesem, czasami ich wpływy się znosiły, czasami bez sukcesu.
Link do wypowiedziLink

konto usunięte

Temat: Ptak pstry

A katolicyzm był górą. Naprawdę warto jest poczytać prace historyczne a nie trwać w bezsensownym uporze wobec faktów
Link do wypowiedziLink
« Wróć do tematów
Odpowiedz

Podobne tematy





Wyślij zaproszenie do
Anuluj