GoldenLine
Zaloguj się
Marcin Czapliński

Marcin Czapliński DK NOTUS

Temat: Konfederacja warszawska

Konfederacja warszawska sprawiła, że XVI-wieczna Polska zyskała w Europie miano "azylu heretyków", a u dzisiejszych badaczy "państwa bez stosów". W kraju znajdowali schronienie wyznawcy sekt protestanckich, uciekający przed wyrokami katolickich sądów duchownych i trybunałów inkwizycyjnych, a także ludzie nienależący do żadnego wyznania i nieuznający żadnej organizacji kościelnej.
Pozawyznaniowa działalność obcych przybyszów, np. jako wykładowców, pisarzy czy typografów, w znacznym stopniu przyczyniła się do rozwoju kultury polskiego odrodzenia.
W 2003 tekst konfederacji warszawskiej został wpisany na listę UNESCO Pamięć Świata.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Konfederacja_warszawska_(...

"Żaden kraj na świecie nie zdobył się tak wcześnie na jakiś swój odpowiednik konfederacji warszawskiej. Jurysdykcja francusska dopiero w w roku 1788 r. -tuż przed Wielką Rewolucją" zalegalizowała różnowierstwo, ale nie przyznała pełnej swobody. W Danii wolność wyznaniową dano Żydom w roku 1814, katolikom w 1849 r. W Amglii nastąpiło to wcześniej w roku 1829.
Z konfederacji warszawskiej bije blask większy niż tuzina wygranych bitew. Cechowała go umiar, trzeźwość i rozsądek. Nakazując szacunek wobec cudzych wierzeń i przekonań tamował ideologiczną demagogię".
P. Jasienica: "Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny wiek"
Link do wypowiedziLink

konto usunięte

Temat: Konfederacja warszawska

Tyle, że tolerancja bardzo szybko się skończyła. Rządy Wazów to stopniowe umacnianie się katolicyzmu i eliminacja ewangelizmu. Przełomem był potop szwecki. W XVIII w. Polska jest krajem nietolerancyjnym
Link do wypowiedziLink
Stanisław Bartkowski

Stanisław Bartkowski Senior Software
Engineer, IBM
Laboratorium
Oprogramowania...

Temat: Konfederacja warszawska

Janusz Tazbir:

"Po przejściowym pogorszeniu sytuacji dysydentów polskich - zwłaszcza na przełomie XVII i XVIII wieku - zawarte w konfederacji zasady tolerancji religijnej znalazły pełne uznanie w oczach czołowych myślicieli polskiego Oświecenia. Z najwyższym uznaniem pisali o niej Stanisław Kostka i Ignacy Potoccy oraz Tadeusz Czacki. Profesor prawa Akademii Krakowskiej Józef Sołtykowicz stwierdzał : pamiętnym będzie w dziejach naszych po wszystkie wieku akt konfederacji warszawskiej, którym stany zgromadzane, duchowne i świeckie, zawarowały najuroczyściej pokój między różniącymi się w wierze".

Dla informacji: Oświecenie to XVIII wiek.
Link do wypowiedziLink
Stanisław Bartkowski

Stanisław Bartkowski Senior Software
Engineer, IBM
Laboratorium
Oprogramowania...

Temat: Konfederacja warszawska

Los dysysdentów pogorszył się dopiero w w drugiej połowie XVII wieku, a nie pod "rządami Wazów". Na wschodzie zagrażali prawosławni Ukraińcy Chmielnickiego, prawie całą Litwę zajęła Moskwa, najechali luterańscy Szwedzi, z nimi się sprzymierzył do tej pory lojalny i także luterański elektor, a także kalwińscy Siedmogrodzianie. Katolicka szlachta się także początkowo sprzymierzyła ze Szwedami, ale szybko ich porzuciła, czego się nie da powiedzieć o dysydentach.

Pod adresem:
http://www.archiwa.gov.pl/memory/sub_listakrajowa/inde...

można przeczytać:
------------
Bracia czescy brali żywy udział w życiu intelektualnym Europy, mieli własną drukarnię i zasłynęli jako reformatorzy szkolnictwa z Janem Amosem Komenskym na czele. Załamanie nastąpiło w czasie najazdu szwedzkiego na Polskę. Gmina pod kierownictwem Komensky'ego opowiedziała się po stronie najeźdźców. Szwedów wpuszczono do Leszna, gdzie rabowali i mordowali mieszkańców. W 1656 roku, gdy Leszno zdobyły wojska polskie, Czesi uciekli i już nie wrócili. Pozostali powrócili kontynuując działalność, ale nastąpił wyraźny regres. Bracia stracili poparcie szlachty.
-----------

Warto uzupełnić, że bracia czescy ze słynnym Komenskim na czele wspólnie ze Szwedami bronili Leszna przez wojskami polskimi, co było zresztą przyczyną wielkich zniszczeń w mieście. Jakoś się okazało, że los kraju który im udzielił schronienia był im całkowicie obojętny.

Ale było zadziwiające, że niemieckie i luterańskie miasta Prus Królewskich z Gdańskiem na czele pozostały całkowicie lojalne i tę lojalność utrzymywały aż do rozbiorów.
Link do wypowiedziLink
Luděk V.

Luděk V. tłumacz
polsko-czeski

Temat: Konfederacja warszawska

Stanisław Bartkowski:
nastąpiło w czasie najazdu szwedzkiego na Polskę. Gmina pod kierownictwem Komensky'ego opowiedziała się po stronie najeźdźców. Szwedów wpuszczono do Leszna, gdzie

Czescy bracia z niekatolickimi Szwedami wiązali nadzieje nie niepodobne temu, jakie nadzieje Polacy wiązali z Napoleonem. Mój czeski kolega historyk trochę żartem mówi, że Komenský to taki prekursor Vasila Biľaka - Biľak należał do tych, którzy zaprosili w 1968 r. wojska Układu Warszawskiego do Czechosłowacji.
Link do wypowiedziLink
Stanisław Bartkowski

Stanisław Bartkowski Senior Software
Engineer, IBM
Laboratorium
Oprogramowania...

Temat: Konfederacja warszawska

Dla braci czeskich zniszczenie Leszna w 1656 przez wojska Czarnieckiego było coś jak zniszczenie Jerozolimy przez wojska babilońskie dla biblijnych Izraelczyków. Jedna epoka się zakończyła i nowa rozpoczęła. Podobno Komensky w 1655 miał wizję, że tak jak biblijny potop nawiedził świat 1656 lat po stworzeniu świata, tak samo podobny kataklizm nawiedzi świat 1656 lat po narodzinach Chrystusa.
Link do wypowiedziLink
Stanisław Bartkowski

Stanisław Bartkowski Senior Software
Engineer, IBM
Laboratorium
Oprogramowania...

Temat: Konfederacja warszawska

Pod linkiem - jak wyżej - czytamy:

----
. Szwedów wpuszczono do Leszna, gdzie rabowali i mordowali mieszkańców.
----

zaś w książce Jan Jakubec (Johannes Amos Comenius) - można znaleźć na google - books czytamy:

-------------
During the Polish-Swedish war, when owing to the intervention of Komensky Leszno was spared by the Swedes, the Polish nobles themselves burned the town in 1656.
-----------
W czasie wojny polsko-szwedzkiej, dzięki wstawiennictwu Komenskiego Szwedzi oszczędzili Leszeo, ale polscy szlachcice spalili miasto w 1656 roku.
---------

Jak mawiają - i bądź tu mądry i pisz wiersze.
Link do wypowiedziLink
Piotr Guz

Piotr Guz młodszy kierownik
projektu, PTK
Centertel

Temat: Konfederacja warszawska

Luděk V.:
Stanisław Bartkowski:
nastąpiło w czasie najazdu szwedzkiego na Polskę. Gmina pod kierownictwem Komensky'ego opowiedziała się po stronie najeźdźców. Szwedów wpuszczono do Leszna, gdzie

Czescy bracia z niekatolickimi Szwedami wiązali nadzieje nie niepodobne temu, jakie nadzieje Polacy wiązali z Napoleonem. Mój czeski kolega historyk trochę żartem mówi, że Komenský to taki prekursor Vasila Biľaka - Biľak należał do tych, którzy zaprosili w 1968 r. wojska Układu Warszawskiego do Czechosłowacji.
fajnie ze Ludek dokladasz takie newsy
bo ja np nie znam historii naszego regionu z punktu widzenia Czecha

dodam tylko ze w czasie potopu szwedzkiego ogolnie sytuacja byla dosc pokrecona i religia nie miala tu zbyt wielkiego znaczenia
przeciez Jasna Gore w wiekszosci oblegali nie Szwedzi tylko Polacy-Katolicy ktorzy przeszli na ich strone
Link do wypowiedziLink
Artur Królica

Artur Królica "Droga przesady
wiedzie do pałacu
mądrości (William
Blake)

Temat: Konfederacja warszawska

Marcin C.:
"Z konfederacji warszawskiej bije blask większy niż tuzina wygranych bitew. Cechowała go umiar, trzeźwość i rozsądek. Nakazując szacunek wobec cudzych wierzeń i przekonań tamował ideologiczną demagogię".
P. Jasienica: "Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny wiek"
Można też na to inaczej spojrzeć.
Zygmunt Krasiński: "...że wojen u nas religijnych nie było, to tylko dowód, że nikt w nic nie wierzył mocno. O to, w co ludzie wierzą, biją się. Wojna jest znakiem życia. Naród polski bywał zawsze leniwy do wojny, do pospolitego ruszenia".
Może dlatego reformacja w Polsce nie została zabita, tylko zgasła w sposób naturalny. O tym, że nie ustanowiono w Polsce kościoła narodowego zdecydowały jakieś drugorzędne kwestie formalne, odłożenie "na później", bo "są ważniejsze sprawy".
A przecież wtedy w sejmie w połowie XVI wieku, gdy stronnictwo egzekucyjne złożyło taki wniosek (który został wstępnie zaakceptowany!!!) decydował się los Polski na najbliższe stulecia.
Niech wierzą sobie i w kozła, byleby dziesięcinę płacili(biskup Andrzej Zebrzydowski) - kto by się w Polsce metafizyką przejmował ;).
Link do wypowiedziLink
Stanisław Bartkowski

Stanisław Bartkowski Senior Software
Engineer, IBM
Laboratorium
Oprogramowania...

Temat: Konfederacja warszawska

W Lesznie stacjonował garnizon szwedzki. Oddziały pospolitego ruszenia, pod dowództwem wojewody podlaskiego Piotra Opalińskiego, obległy miasto, którego bronili Szwedzi i mieszkający tam bracia czescy. W efekcie miasto zostało zdobyte i w części spalone. Sam Komensky ledwo uszedł z życiem, ale dorobek jego życia praktycznie przepadł.
Komensky wierzył, że Szwedzi pozwolą mu wrócić do ojczyzny, ale było to starcie naiwności z realną polityka. Karol Gustaw okazywał przychylność braciom czeskim, gdyż miał z tego praktyczne korzyści, ale prowadzić wojny na dwa fronty nie miał zamiaru.
Najazd szwedzki był prawdziwym wstrząsem dla całej szlachty, nawet większym, niż późniejsze rozbiory. O sprowadzenie i wspieranie Szwedów oskarżano dysydentów. Sam Komensky przebywał długi czas w Szwecji, zaś w latach 1650-1654 w Siedmiogrodzie, więc w państwach, które uczestniczyły w najeździe. Takie oskarżenia trafiały na podatny grunt, zaś w wypadku braci czeskich wcale nie były bezpodstawne.
Ostatecznie wszystko się skrupiło na braciach polskich, którzy byli znienawidzeni przez wszystkie chrześcijańskie konfesje, zaś w odróżnieniu od braci czeskich nie mieli możnych protektorów.
Link do wypowiedziLink
Jarosław K.

Jarosław K. senior copywriter

Temat: Konfederacja warszawska

Robert Suski:
Tyle, że tolerancja bardzo szybko się skończyła. Rządy Wazów to stopniowe umacnianie się katolicyzmu i eliminacja ewangelizmu. Przełomem był potop szwecki. W XVIII w. Polska jest krajem nietolerancyjnym

Ale to nie ma znaczenia w ocenie samego aktu. Edykt nantejski tez przecież został odwołany...
Link do wypowiedziLink
Piotr Guz

Piotr Guz młodszy kierownik
projektu, PTK
Centertel

Temat: Konfederacja warszawska

Jarosław Koć:
Robert Suski:
Tyle, że tolerancja bardzo szybko się skończyła. Rządy Wazów to stopniowe umacnianie się katolicyzmu i eliminacja ewangelizmu. Przełomem był potop szwecki. W XVIII w. Polska jest krajem nietolerancyjnym

Ale to nie ma znaczenia w ocenie samego aktu. Edykt nantejski tez przecież został odwołany...

tzn Robertowi chodzi o to ze akt aktem ale jego zapisy nie utrwaliły jego ducha w narodzie.
Link do wypowiedziLink
Jarosław K.

Jarosław K. senior copywriter

Temat: Konfederacja warszawska

Piotr Guz:
Jarosław Koć:
Robert Suski:
Tyle, że tolerancja bardzo szybko się skończyła. Rządy Wazów to stopniowe umacnianie się katolicyzmu i eliminacja ewangelizmu. Przełomem był potop szwecki. W XVIII w. Polska jest krajem nietolerancyjnym

Ale to nie ma znaczenia w ocenie samego aktu. Edykt nantejski tez przecież został odwołany...

tzn Robertowi chodzi o to ze akt aktem ale jego zapisy nie utrwaliły jego ducha w narodzie.

Utrwaliła, jak najbardziej. Ścislej - te same przyczyny, dla których ją uchwalono, były juz wówczas głęboko utrwalone w narodzie. Podstawowym powodem przecież był strach przed absolutyzmem Walezjusza lub Habsburga na polskim tronie i chęć ochrony złotej wolności. Konfa akurat udała sie tak trochę mimochodem, co oczywiscie nie odbiera nam dumy z tego aktu.
Link do wypowiedziLink
Piotr Guz

Piotr Guz młodszy kierownik
projektu, PTK
Centertel

Temat: Konfederacja warszawska

Jarosław Koć:
Piotr Guz:
Jarosław Koć:
Robert Suski:
Tyle, że tolerancja bardzo szybko się skończyła. Rządy Wazów to stopniowe umacnianie się katolicyzmu i eliminacja ewangelizmu. Przełomem był potop szwecki. W XVIII w. Polska jest krajem nietolerancyjnym

Ale to nie ma znaczenia w ocenie samego aktu. Edykt nantejski tez przecież został odwołany...

tzn Robertowi chodzi o to ze akt aktem ale jego zapisy nie utrwaliły jego ducha w narodzie.

Utrwaliła, jak najbardziej. Ścislej - te same przyczyny, dla których ją uchwalono, były juz wówczas głęboko utrwalone w narodzie. Podstawowym powodem przecież był strach przed absolutyzmem Walezjusza lub Habsburga na polskim tronie i chęć ochrony złotej wolności. Konfa akurat udała sie tak trochę mimochodem, co oczywiscie nie odbiera nam dumy z tego aktu.

jak sie okazalo szybko mozna "narod" pozbawic jednych glebokich utrwalen i zaaplikowac mu inne głebokie utrwalenia
Link do wypowiedziLink
Jarosław K.

Jarosław K. senior copywriter

Temat: Konfederacja warszawska

Piotr Guz:

jak sie okazalo szybko mozna "narod" pozbawic jednych glebokich utrwalen i zaaplikowac mu inne głebokie utrwalenia

No właśnie nie. Tolerancja religijna kw nie wynikała z jakiegoś niezwyklego przypływu szlachetnosci narodu, tylko z chłodnej kalkulacji i - troche - pragmatyki. Wartoscią samą w sobie raczej nie była - tylko srodkiem do tego, aby uniknąc pokus absolutyzmu i zachowac równośc w prawie do stanowisk dla szlachty. Dlatego też trudno tu mówić o jakimś utrwaleniu.
Link do wypowiedziLink
Piotr Guz

Piotr Guz młodszy kierownik
projektu, PTK
Centertel

Temat: Konfederacja warszawska

Jarosław Koć:
Piotr Guz:

jak sie okazalo szybko mozna "narod" pozbawic jednych glebokich utrwalen i zaaplikowac mu inne głebokie utrwalenia

No właśnie nie. Tolerancja religijna kw nie wynikała z jakiegoś niezwyklego przypływu szlachetnosci narodu, tylko z chłodnej kalkulacji i - troche - pragmatyki. Wartoscią samą w sobie raczej nie była - tylko srodkiem do tego, aby uniknąc pokus absolutyzmu i zachowac równośc w prawie do stanowisk dla szlachty. Dlatego też trudno tu mówić o jakimś utrwaleniu.

tzn przeczysz teraz swojej pierwszej tezie?
bo pisales ze cos tam sie utrwalilo
a teraz z nie bylo czego utrwalac
Link do wypowiedziLink
Jarosław K.

Jarosław K. senior copywriter

Temat: Konfederacja warszawska

Piotr Guz:
Jarosław Koć:
Piotr Guz:

jak sie okazalo szybko mozna "narod" pozbawic jednych glebokich utrwalen i zaaplikowac mu inne głebokie utrwalenia

No właśnie nie. Tolerancja religijna kw nie wynikała z jakiegoś niezwyklego przypływu szlachetnosci narodu, tylko z chłodnej kalkulacji i - troche - pragmatyki. Wartoscią samą w sobie raczej nie była - tylko srodkiem do tego, aby uniknąc pokus absolutyzmu i zachowac równośc w prawie do stanowisk dla szlachty. Dlatego też trudno tu mówić o jakimś utrwaleniu.

tzn przeczysz teraz swojej pierwszej tezie?
bo pisales ze cos tam sie utrwalilo
a teraz z nie bylo czego utrwalac

moze niezręcznie napisałem. Chodziło o to, ze trwałe było to, co głębiej - obsesyjne poczucie zagrożonych praw i wolności szlacheckich na granicy anarchii. tolerancja była niejako pragmatycznym efektem ubocznym. co w zaden sposób jej nie dyskredytuje, oczywiscie.
Link do wypowiedziLink
Waldemar Skrobacz

Waldemar Skrobacz przedsiębiorca

Temat: Konfederacja warszawska

Raczej ta tolerancja wynikała ze wcześniejszych doświadczeń, Litwini późno przeszli na chrześcijaństwo, Ruś była prawosławna, Tatarzy bywali sojusznikami...doktryna polityki zagranicznej zawierała przesłanie, że nie można nawracać mieczem, to wszystko razem i dodatkowo brak egzekucji edyktów antyreformacyjnych królów polskich, które były tylko wydawane, wykształciło polską tolerancję religijną. Mam jeszcze własny pogląd, że w Polsce został utrwalony przez wieki sojusz z Rzymem w opozycji do cesarstwa i było to tak oczywiste i niezagrożone, że czynnik polityczny nie wpływał na stosunki religijne.
Link do wypowiedziLink
Jarosław K.

Jarosław K. senior copywriter

Temat: Konfederacja warszawska

Waldemar Skrobacz:
Raczej ta tolerancja wynikała ze wcześniejszych doświadczeń, Litwini późno przeszli na chrześcijaństwo, Ruś była prawosławna, Tatarzy bywali sojusznikami...doktryna polityki zagranicznej zawierała przesłanie, że nie można nawracać mieczem, to wszystko razem i dodatkowo brak egzekucji edyktów antyreformacyjnych królów polskich, które były tylko wydawane, wykształciło polską tolerancję religijną. Mam jeszcze własny

kontrowersyjna teza. O wpływie obcych religii sasiadów na podejscie do religii wewnatrz Rzeczypospolitej można na pewno mówić w przypadku polskiej kontrreformacji, ale w druga stroęe to chyba tak nie działa. Na przykład Portę traktowano jednak w Polsce przez cały XVI wiek jak najwieksze zagrozenie dla chrzescijaństwa, a o tym, ze istnieja w ich państwie prawosławni, wielu rodaków dowiedziało się dopiero po unii lubelskiej.
Link do wypowiedziLink
« Wróć do tematów
Odpowiedz

Podobne tematy


Następna dyskusja:

Konfederacja warszawska




Wyślij zaproszenie do
Anuluj