Temat: telefon komórkowy w pracy - śmiertelne zagrożenie?
Odgrzewam kotleta po 8 latach.
W związku z funkcją biegłego sądowego miałem do czynienia ze śmiertelnymi wypadkami przy pracy związanymi z używaniem telefonów komórkowych w trakcie wykonywania czynności zawodowych.
Telefon komórkowy nie jest narzędziem, a jest URZĄDZENIEM i jako takie w myśl § 41 ust. 1, pkt 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. 1997 nr 129 poz. 844, z póź. zm.) wymaga opracowania instrukcji bezpieczeństwa. Telefon komórkowy jest urządzeniem technicznym, a dokładniej ELEKTRONICZNYM URZĄDZENIEM TELEKOMUNIKACYJNYM. Urządzenie to rodzaj mechanizmu lub zespół elementów, przyrządów służący do wykonania określonych czynności, ułatwiający pracę (Słownik Języka Polskiego PWN), natomiast pod pojęciem technika rozumiemy dziedzinę ludzkiej działalności, której celem jest oparte na wiedzy (na podstawach naukowych) produkowanie rzeczy i wywoływanie zjawisk niewystępujących w przyrodzie oraz przekształcanie wytworów przyrody (Encyklopedia PWN).
Jeżeli nie chcemy wdawać się w dywagacje językowe to powinniśmy wrócić do pkt 1 w ust. 1, § 41 ww. rozporządzenia stanowiącego, że instrukcje należy opracować dla „wykonywania prac związanych z zagrożeniem wypadkowym”, doświadczenie życiowe oraz treść innego przepisu (art. 45, ust. 2, pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym - Dz. U. 1997 nr 98 poz. 602, z póź. zm.) uczy nas, że rozmowa przez telefon komórkowy (w tym wypadku służbowy) może stwarzać zagrożenie wypadkowe i jest jednocześnie w sposób oczywisty wykonywaniem pracy.
Absurdem oczywiście by było opracowywanie instrukcji dla poszczególnych narzędzi – wkrętaków, szczypiec uniwersalnych czy noża monterskiego, przepis tego zresztą nie narzuca. Zamiast ww. instrukcji dla poszczególnych narzędzi możemy opracować instrukcję posługiwania się narzędziami ręcznymi. Telefon komórkowy jest jednak urządzeniem i w myśl przywołanych przepisów obowiązek opracowania instrukcji bhp istnieje i jest wiążący tak jak dla komputera, kserokopiarki czy niszczarki do dokumentów. Powinniśmy również ująć to zagadnienie w ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą.
Stwierdziłem jednocześnie w praktyce, że zapisy w innych instrukcjach o zakazie używania telefonów w trakcie jazdy czy obsługi urządzeń np. dźwignic, żurawi wieżowych czy wciągarek nie są wystarczające.
W związku z zagrożeniem wypadkowym używanie prywatnych telefonów komórkowych w trakcie pracy powinno być również uregulowane w umowie, regulaminie lub instrukcji. Całkowity zakaz używania telefonów prywatnych jest możliwy w związku np. z tajemnicą zawodową, zagrożeniem wypadkowym (obsługa maszyn i urządzeń) czy zakłóceniem pracy urządzeń, nie może on jednak dotyczyć regulaminowej przerwy w pracy ustalanej np. na podstawie art. 134 czy art. 141 ustawy Kodeks pracy (Dz. U. 1974, nr 24 poz. 141 z póź. zm.). Zakaz używania prywatnych telefonów w trakcie wykonywania pracy należy niewątpliwie do prerogatyw pracodawcy, ustalenie jednak bez istotnej przyczyny całkowitego zakazu używania prywatnych telefonów komórkowych na terenie całego zakładu pracy może być potraktowane jako naruszenie konstytucyjnego prawa do wolności komunikowania się (art. 49 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483), oraz naruszenie prawa podmiotowego na podstawie art. 8 Kodeksu pracy.
Andrzej Pluto-Prądzyński.