Temat: Romantyczność: "Czucie i wiara silniej mówi do mnie -Niż...

Romantyczność Adam Mickiewicz

Methinks, I see... Where?
- In my mind's eyes.
Shakespeare
Zdaje mi się, że widzę... gdzie?
Przed oczyma duszy mojej.

Słuchaj, dzieweczko!
- Ona nie słucha -
To dzień biały! to miasteczko!
Przy tobie nie ma żywego ducha.
Co tam wkoło siebie chwytasz?
Kogo wołasz, z kim się witasz?
- Ona nie słucha. -

To jak martwa opoka
Nie zwróci w stronę oka,
To strzela wkoło oczyma,
To się łzami zaleje;
Coś niby chwyta, coś niby trzyma;
Rozpłacze się i zaśmieje.

"Tyżeś to w nocy? to ty, Jasieńku!
Ach! i po śmierci kocha!
Tutaj, tutaj, pomaleńku,
Czasem usłyszy macocha!

Niech sobie słyszy, już nie ma ciebie!
Już po twoim pogrzebie!
Ty już umarłeś? Ach! ja się boję!
Czego się boję mego Jasieńka?
Ach, to on! lica twoje, oczki twoje!
Twoja biała sukienka!

I sam ty biały jak chusta,
Zimny, jakie zimne dłonie!
Tutaj połóż, tu na łonie,
Przyciśnij mnie, do ust usta!

Ach, jak tam zimno musi być w grobie!
Umarłeś! tak, dwa lata!
Weź mię, ja umrę przy tobie,
Nie lubię świata.

Źle mnie w złych ludzi tłumie,
Płaczę, a oni szydzą;
Mówię, nikt nie rozumie;
Widzę, oni nie widzą!

Śród dnia przyjdź kiedy... To może we śnie?
Nie, nie... trzymam ciebie w ręku.
Gdzie znikasz, gdzie, mój Jasieńku!
Jeszcze wcześnie, jeszcze wcześnie!

Mój Boże! kur się odzywa,
Zorza błyska w okienku.
Gdzie znikłeś? ach! stój, Jasieńku!
Ja nieszczęśliwa".

Tak się dziewczyna z kochankiem pieści,
Bieży za nim, krzyczy, pada;
Na ten upadek, na głos boleści
Skupia się ludzi gromada.

"Mówcie pacierze! - krzyczy prostota -
Tu jego dusza być musi.
Jasio być musi przy swej Karusi,
On ją kochał za żywota!"

I ja to słyszę, i ja tak wierzę,
Płaczę i mówię pacierze.
"Słuchaj, dzieweczko!" - krzyknie śród zgiełku
Starzec, i na lud zawoła:
"Ufajcie memu oku i szkiełku,
Nic tu nie widzę dokoła.

Duchy karczemnej tworem gawiedzi,
W głupstwa wywarzone kuźni.
Dziewczyna duby smalone bredzi,
A gmin rozumowi bluźni".

"Dziewczyna czuje, - odpowiadam skromnie -
A gawiedź wierzy głęboko;
Czucie i wiara silniej mówi do mnie
Niż mędrca szkiełko i oko.

Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu,
Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce.
Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu!
Miej serce i patrzaj w serce!"

Temat: Romantyczność: "Czucie i wiara silniej mówi do mnie -Niż...

INTERPRETACJA "ROMANTYCZNOŚCI" Adama Mickiewicza
http://www.sciaga.pl/tekst/115748-116-romantycznosc-ad...

Ballada Adama Mickiewicza rozpoczyna się mottem:

„Zdaje mi się, że widzę... gdzie?/ Przed oczyma duszy mojej.”

Jest to kwintesencja utworu, jego myśl przewodnia. Motyw ten często pojawia się w epoce romantyzmu, a najpopularniejszym artystą, z którego czerpano cytaty był William Szekspir. Myśl ta mówi o odejściu od racjonalizmu i skłania się do poglądów romantycznych.

Ponieważ utwór Mickiewicza jest balladą, charakteryzuje go synkretyzm. Miejsce akcji nie jest skonkretyzowane, najprawdopodobniej to jakieś miasteczko. Całość rozgrywa się nad ranem, kiedy zaciera się granica między nocą a dniem – to niesamowita pora doby, w której dzieją się rzeczy zagadkowe i tajemnicze, co wzmaga nastrojowość ballady. Kolejną cecha utworu charakterystyczna dla tego gatunku jest dualizm świata przedstawionego – obok postaci rzeczywistych, jaką jest na przykład Karusia, występują także postacie fantastyczne – zjawa Jaśka. Narrator posługuje się językiem prostym, potocznym, odchodzi od stylu patetycznego.

Utwór nie jest jednolity – składa się z dwóch części: pierwsza to historia dziewczyny, Karusi, która nie może pogodzić się ze śmiercią swojego ukochanego, Jaśka, co trwa już dwa lata, a druga to polemika na temat uczuć i rozumu.

Karusia to prosta dziewczyna, miłość jest dla niej najwyższą wartością i uważa, że śmierć nie jest w stanie jej rozłączyć:

„Ach! I po śmierci kocha!”

Nie jest racjonalistką, to osoba wrażliwa i uczuciowa, ale także irracjonalna i rozchwiana emocjonalnie – raz płacze, potem się śmieje, wręcz popada w obłęd:

„To strzela wkoło oczyma,/ To się łzami zaleje;/ Coś niby chwyta, coś niby trzyma; Rozpłacze się i zaśmieje.”

Nie zważa na tłum i jego uwagi, mówi chaotycznie, jej język jest silnie nacechowany emocjonalnie, występują liczne wykrzyknienia oraz pytania retoryczne:

„Ty już umarłeś? Ach! Ja się boję!”

Bohater zbiorowy, jakim jest tłum towarzyszy Karusi, chociaż sama dziewczyna czuje się przez niego odrzucona i niezrozumiana przez niego. Zebrani ludzie pomimo spychania Karusi na margines społeczny, solidaryzują się z nią i szanują jej uczucia:

„Mówcie pacierze! – krzyczy prostota-/ Tu jego dusz być musi./ Jasio być musi przy swej Karusi,/ On ją kochał za żywota!”

Kolejnym bohaterem ballady jest Starzec – Mędrzec, przedstawiciel starego świata, prezentuje racje umysłu. Atakuje on lud, nazywa go głupim, zacofanym i wierzącym w zabobony. Traktuje rozum jako życiowy drogowskaz:

„Ufajcie memu oku i szkiełku,/ Nic tu nie widzę dokoła.”

Starzec bardzo krytykuje Karusię, postrzega ja negatywnie i uważa za szaloną:

„Dziewczyna duby smalone bredzi.”

Zupełnie inne stanowisko przyjmuje Poeta, pełniący również funkcje narratora w utworze. Poeta jest przedstawicielem programu romantyzmu i wierzy Karusi:

„I ja to słyszę, i ja tak wierzę,/ Płaczę i mówię pacierze.”

Narrator rozwija i przedstawia konflikt między rozumem, a sercem, osobiście opowiada się za tym drugim, traktuje uczucia jako najważniejsze:

„Czucie i wiara silniej mówi do mnie/ Niż mędrca szkiełko i oko.”

Negatywnie wyraża się o Mędrcu (racjonalistach), uważa jego wiedzę za typowo podręcznikową, a nie zaczerpniętą z doświadczenia:

„Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu,/ Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce./ Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu!”

Według Poety ludzie powinni starać się zrozumieć innych, ich uczucia i przeżycia. Sądzi, że Karusia kierując się sercem wie o życiu o wiele więcej niż racjonaliści. Jego zdaniem wszyscy ludzie powinni przyjmować taka postawę i zaufać swoim emocjom:

„Miej serce i patrzaj w serce.”

Temat: Romantyczność: "Czucie i wiara silniej mówi do mnie -Niż...

http://www.sciaga.pl/tekst/1030-2-romantycznosc_adama_...

Utwór ten uznawany był przez romantyków (i jest nadal) za kwintesencję romantyzmu; zawiera on wiele elementów rozwijającej się literatury romantycznej.

Irracjonalny stosunek do świata prezentuje Mickiewicz już w motcie zaczerpniętym z Szekspira: "Zdaje mi się, że widzę... gdzie? Oczyma duszy mojej"; założeniem (typowo właśnie romantycznym) jest przeciwstawienie rzeczywistości i świata duchowego.

Bohater pokazany w utworze prezentuje jedną z podstawowych cech wszystkich późniejszych postaci: nieszczęśliwą miłość, tu związaną z Karusią, która tak bardzo kochała swego wybrańca, że w dwa lata po jego śmierci nadal zachowała głębokie uczucie i stara się z nim skontaktować duchowo (widzi go na jawie, dlatego uznano ją za obłąkaną, nie reaguje na wezwania ludzi); scence tej przyglądają się dwie ważne postacie: starzec, przedstawiciel oświecenia (uznaje się go za Jana Śniadeckiego), który opowieści Karusi uznaje za bujdy i wierzy tylko w siłę swego "szkiełka i oka"; oraz poeta - podmiot liryczny, który wyobrażenia Karusi uważa za coś normalnego i oczywistego, solidaryzuje się z nią w jej cierpieniu; uważa on, że uczucia silniej do niego przemawiają i mają na niego większy wpływ; krytykuje starca i jego "martwe prawdy" i stwierdza, że nigdy nie pozna on prawd żywych radzi mu i innym "Miej serce, patrzaj w serce".

Karusia wykazuje jeszcze inną cechę bohatera romantycznego: odwrócenie się od świata i bunt przeciwko niemu: "Nie lubię świata, Źle mnie w złych ludzi tłumie"; targają nią sprzeczne uczucia: boi się ducha ukochanego (wygląd trupa), ale chce aby pozostał z nią, bo go kocha

Ważną romantyczną cechą ballad jest ludowość, która objawia się tu w budowie (przekazy ustne), bohaterze z ludu, ludowej moralności (miłość wieczna), motywie zaczerpniętym na pewno z podań ludowych; pojawia się, choć słabo nakreślona, tajemniczość - widzenia ukochanego Karusi jako ducha; właśnie tylko lekka sygnalizacja nastroju stanowi podstawę, aby sądzić, że jest to utwór programowy, a przedstawiona scenka rodzajowa stanowiła tylko pretekst do zadania pytania, czy wiedzę czerpać można tylko z postrzegalnego

Co to sztuki artystycznego przedstawienia, pojawiają się kilka spraw: nowatorstwo w konstruowaniu ballady, synkretyzm gatunku (narracja z epiki, dramatyczne dialogi i ujęcie w wierszowaną formę).

Ballada "Romantyczność" dotyczy przeżyć obłąkanej Karusi po śmierci ukochanego Jaśka oraz polemiki narratora ze Starcem. Istnieje motyw z folkloru - zjawia się duch kochanka - łączność świata żywych i zmarłych. Obłąkanie dla romantyków stanowi wyraz niezwykłego życia wewnętrznego; sensualnego postrzegania rzeczywistości. Zjawę widzi tylko Karusia, prosty lud wierzy w jej obecność, a Starzec uważa za niemożliwe istnienie ducha. Miłość przeciwstawia się rozumowi: "Czucie i wiara silniej mówi do mnie, niż mędrca szkiełko i oko". Pojawiają się antynomie (świat materialny - duchowy, prawdy żywe - martwe). Gnoseologiczna (dotyczącą przedmiotu i sposobu poznawania świata) dyskusja kończy się słowami: "Miej serce i patrzaj w serce".