I jeszcze coś na dłuższą lekturę:
Na stronach internetowych poświęconych kulturystyce i fitness również bardzo wiele uwagi poświęca się żywieniu. Zarówno kulturyści jak i wielbiciele fitness (lub wellness) często wiedzą na temat żywienia znacznie więcej niż wielu lekarzy. Niestety, tu jednak nie ma spójnych poglądów. Logiczną konsekwencją zwiększenia zainteresowania się jakimś problemem w prasie jest pojawienie się coraz większej ilości opinii.
Bardzo wielu sportowców wyczynowych nie dba zupełnie o „jakiś tam racjonalny sposób odżywiania". Niestety, sportowcy o wiele bardziej interesują się niedozwolonymi środkami wspomagającymi aktywność i wydolność fizyczną. Jest to o wiele prostsza droga, która nie wymaga ani wiedzy ani osobistego zaangażowania. Z drugiej jednak strony, mamy obecnie możliwości zażywania specjalnych suplementów, które powstały dzięki nowoczesnym technologiom i stale pogłębiającej się wiedzy. Jest to wyjście właściwe dla współczesnego człowieka. Możemy w ten sposób zapewnić sobie prewencję przed przeróżnymi chorobami oraz stosować te środki jako leczenie uzupełniające. W przypadku aktywnych fizycznie sportowców systematyczne używanie najlepszych suplementów jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia optymalnych wyników i jednocześnie gwarancją ochrony zdrowia.
Najlepsze odżywki i suplementy wspomagające dietę w kulturystyce i innych sportach.
Fachowym terminem dla tych preparatów sportowych - „dietary suplements" jest termin: „preparaty wspomagające dietę". W tym tekście jak i w praktyce zostały one nazwane skrótem: suplementy diety (lub odżywki).
Produkty należące do tej grupy są w wolnej sprzedaży, w odróżnieniu od leków. Są też przeznaczone wyłącznie do użycia doustnego. Celem zażywania tych środków jest zaopatrzenie organizmu w specyficzne substancje odżywcze, które mają działanie zapobiegające ich deficytowi w codziennym pożywieniu lub w odpowiedni a nieszkodliwy dla organizmu sposób, powodują zwiększenie przyswajania substancji z niektórych składników pokarmowych.
Wykorzystanie tych specyfików w sporcie ma na celu przyspieszenie regeneracji organizmu oraz, zwiększanie wydolności organizmu, nawet poszczególnych jego czynności w konkretnej dziedzinie sportu, np. kulturystyce. Część preparatów sportowych jest na tyle skuteczna, że potwierdzono ich funkcję zwiększającą działanie niektórych leków. Logiczny wniosek z tego jest taki, że jeżeli suplement zdał egzamin jako zwiększający działanie leków, to również sprawdzi się w sporcie.
Suplementy mogą mieć różne formy - mogą to być witaminy, minerały, wyciągi z ziół, specyficznie modyfikowane białka, peptydy i aminokwasy, nawet niektóre enzymy, różne rodzaje błonnika oraz różne typy substancji metabolicznych lub tak zwanych substancji ochronnych. Jako suplementy podaje się również substancje syntetyczne, tak zwane „identyczne z naturalnymi". One właśnie są solą w oku producentów leków, którzy sami starają się rejestrować je jako leki i jako takie produkować.
Akceptacja suplementów przechodzi drogę oceny poprzez państwowe organy kontrolne. Ze względu na to, że nie są oficjalnie przeznaczone do leczenia ludzi, producent nie musi udowadniać efektu ich działania za pomocą żmudnych i długotrwałych badań. Ponieważ efekty przyjmowania tych środków bez ograniczeń mogą mieć negatywne skutki, a organy legislacyjne wiedzą o tym bardzo dobrze, przy rejestracji dba się o to, aby zalecana dawka nie osiągnęła tak zwanej dawki terapeutycznej. Jeżeli jednak konsument stosuje się do zaleceń ściśle i przestrzega dawek podanych na opakowaniu - jest często zawiedziony brakiem jakiegokolwiek efektu. Informacje o tym szerzą się wśród konsumentów i nieufność wzrasta. Jest to oczywiście wykorzystywane przez producentów leków.
Następne ograniczenie dotyczy opisu możliwych skutków na etykiecie produktów. W związku z tym, w większości krajów nie może być na niej podane nic co by mogło konsumenta zainspirować do użycia produktu w celach „leczniczych". W trakcie trwania procedury zezwalającej na sprzedaż suplementów, w większości państw nie ma potrzeby kontroli podanych przez producenta na opakowaniu ilości lub poszukiwania w produkcie substancji, które nie są podane. Organy zobowiązane do oceny produktów przed ich sprzedażą oceniają jedynie, czy substancje użyte przez producenta do wyrobu danego specyfiku nie naruszają jakichś wewnętrznych ustaleń pomiędzy organami udzielającymi zezwolenia na sprzedaż preparatów wspomagających dietę i organami zajmującymi się dopuszczaniem do sprzedaży leków.
Ten fakt, w wielu przypadkach, nie pozwala na sprzedaż niezwykle ciekawych substancji o ile nie zaproponuje jej sprzedawca leków. Z drugiej zaś strony niedostateczna kontrola składu dopuszczanych do sprzedaży suplementów, powoduje że środki mają bardzo różną jakość (ten sam środek produkowany przez różne firmy).
Jeszcze większym problemem jest fakt, że w ciągu ostatnich kilku lat wzrosło ryzyko stwierdzenia domieszek substancji nie deklarowanych przez producenta. Niektóre z tych domieszek mogą być nawet nielegalne - dotyczy to zwłaszcza sportowców wyczynowych. W tym kontekście zgadzamy się z presją koncernów farmaceutycznych, które domagają się bardziej rygorystycznej procedury dopuszczania specyfików oraz wprowadzenia obowiązkowej kontroli jakości produktów opłacanej przez producenta.
Jednocześnie muszę jednak zaprotestować przeciwko celowej i nieetycznej kampanii tychże koncernów przeciw preparatom wspomagających dietę. Powód jest całkowicie jasny. Zwiększona sprzedaż tych produktów powoduje zmniejszenie zysków koncernów farmaceutycznych. Najczęściej używane przez nich argumenty to: doniesienia o utracie zdrowia, ryzyku uzależnienia, zawartości nielegalnych substancji lub nierzetelnych badaniach naukowych udowadniających działanie poszczególnych substancji. Przy czym, każdy logicznie myślący człowiek musi dostrzec fakt, że wysokiej jakości suplementy, w porównaniu z lekami stwarzają o wiele mniejsze ryzyko dla zdrowia. Wyjątkowo pojawiające się przypadki powstały w wyniku wystąpienia jednocześnie kilku czynników, więc można uznać je za zbieg okoliczności.
Świat medyczny, generalnie rzecz biorąc, z wyjątkiem pojedynczych przypadków w niektórych krajach zachodnich, zupełnie lekceważy lub wręcz zaprzecza istnieniu pozytywnego wpływu suplementów w zapobieganiu chorobom i wspomaganiu terapii.
Jednak efekty używania wielu takich produktów są na tyle znamienne, że pomijanie tego faktu jest prawdziwą tragedią. Walczymy przeciwko bardzo szkodliwemu dla naszego zdrowia paleniu papierosów, a przy tym sprzedaż papierosów jest legalna. Podobna sytuacja jest przy sprzedaży alkoholu. Zupełnie nie dostrzegamy niebezpieczeństwa wynikającego z długotrwałego, niewłaściwego odżywiania. Na tłustym mięsie lub wędlinach, na majonezie producent nie musi umieszczać notki: „szkodliwe dla zdrowia", lub „nie należy stosować dla dzieci" pomimo tego, że efekty uboczne tych produktów są jednoznaczne - szkodliwe dla zdrowia i prowadzą do powstania chronicznych chorób cywilizacyjnych.
Niektórzy specjaliści są zdania, że działanie tanich suplementów i zawartych w nich substancji nie są przez nikogo badane. To kłamstwo - jest zupełnie odwrotnie. Przecież mamy przykłady kwasu askorbinowego, dalej - kwasy tłuszczowe, w formie oleju z rekina, łososia, lnu, oleju z wiesiołka i z ogórecznika lekarskiego, inne zioła jak żeń-szeń, chińskie grzybki, specyficzne substancje jak koenzym Q10, kreatyna, karnityna, aminokwasy: tauryna, arginina, glutamina, niektóre substancje zwane "smart drugs" - DMAE, GABA, DLPA, huperycyna (wyciąg z mchu torfowca Huperzia serrata) i szereg innych.
Z drugiej jednak strony pocieszające jest, że zwiększają się zastępy specjalistów, którzy w oparciu o własne doświadczenie, mają do suplementów pozytywny stosunek i popierają ich systematyczne używanie. Są nawet całe grupy lekarzy, zaangażowanych w propagowanie tych produktów. Dowody na to można znaleźć w internecie, gdzie spotykamy też szczegółowe informacje o wszystkich substancjach używanych do produkcji preparatów wspomagających dietę.
Nie chciałbym, aby po przeczytaniu tego artykułu powstało wrażenie, że wszystkie suplementy są cenne i wysokiej jakości. Każdy z producentów stara się sprzedać jak najwięcej swoich produktów i w związku z tym skłania się do przechwalania skutków stosowania jego specyfiku oraz bardzo często zaleca niewłaściwe wręcz używanie. Znajdą się nawet tacy, którzy obiecują coś, co jest niemożliwe. Paradoksalnie zdarza się, że poważni producenci mają problemy z dopuszczaniem produktów do obrotu w odróżnieniu od firm niesolidnych, które nie przejmując się procedurą dopuszczającą poprostu naruszają wręcz przepisy.
Jeszcze przed kilkoma laty pojęcie preparatów wspomagających dietę było odbierane przez społeczeństwo jako niejasne. W ostatnich latach sytuacja jednak uległa zmianie. Mamy na rynku szeroki asortyment produktów, w których przypadku udowodniono, że są fizjologicznie czynne. Producentów i produktów jest taka ilość, że wybór odpowiedniego produktu dobrej jakości staje się problemem nie tylko dla laika, lecz również dla specjalisty. Dlatego trudno wskazać jednoznacznego lidera jeśli chodzi o jakość oferowanych odżywek.
Zwiększające się grono konsumentów skutecznych suplementów diety jest dowodem na to, że społeczeństwo jest coraz lepiej poinformowane o możliwych efektach stosowania suplementów. W ten sposób rozchodzą się informacje o tym, że preparaty te działają też jako leki, ich użytkownicy już mówią o nich jako o „lekach". To jest jedna z następnych, a może właśnie główna przyczyna protestu fachowców - lekarzy. Preparaty wspomagające dietę możemy kupić obecnie nie tylko w aptekach, lecz w specjalnych sklepach ze zdrową żywnością - tak zwanych „zielonych aptekach" a nawet w firmach wykorzystujących system sprzedaży bezpośredniej, każdy chce te produkty sprzedać.
Faktem jest, że podczas produkcji poszczególnych suplementów używa się względnie małego asortymentu substancji - w przybliżeniu około stu. Ilość produktów możemy natomiast liczyć w tysiącach, ponieważ w podobnej wersji produkowane są one przez różnych producentów lub używane są różne, niewiele różniące się warianty i kombinacje kilku podstawowych surowców. Ilość nowych produktów wciąż się zwiększa, przede wszystkim w skutek coraz szerzej publikowanych informacji o skutkach stosowania ziół leczniczych i nowych zastosowaniach wyciągów roślinnych. Na pewno jest to doskonale korelująca z wymogami świata współczesnego, forma leczenia.
Podstawowe zasady używania odżywek i suplementów diety stosowanych w sporcie, kulturystyce oraz fitness.
Suplementy zajmują bardzo ważną pozycję w odżywianiu sportowców, zarówno amatorów jak i wyczynowców. Używanie ich przez sportowców nie jest czymś zbytecznym. Przeciwnie, zmniejszają one ryzyko związane z uprawianiem sportów i zapobiegają trwałym uszczerbkom na zdrowiu. Rekreacyjne uprawianie sportu ma na celu utrzymanie zdrowia i dobrej formy, suplementy mają ten sam cel. Dla sportowca zawodowego motywacją do używania tych produktów powinno być to, że usprawniają one przebieg regeneracji organizmu i pomagają zwiększyć wydajność.
Ze względu na to, że asortyment tego rodzaju produktów jest bardzo szeroki należy :
Wybierać środki rzeczywiście skuteczne.
Ustalić ich wykorzystanie w celu: regeneracji, poprawy wydajności organizmu, zapobiegania powstaniu częstych infekcji dróg oddechowych, poprawy odporności, wspomaganiu tworzenia masy mięśniowej, obniżania nadwagi, itp.
Podstawowym problemem jest wybór producenta produktów oraz sposób ich używania, w praktyce spotykamy się z instytucją „doradców", ale często ich jedynym przygotowaniem jest super szybki kurs, na którym substancjom nas interesującym poświęcono kilka godzin. Niestety - problematyka związana z preparatami wspomagającymi jest na tyle złożona, że wkroczenie takiego „doradcy" może być przyczyną minimalnych efektów lub, co gorsza, pogorszeniu stanu zdrowia. W wypadku, kiedy mamy do czynienia ze sportowcem zawodowym takie postępowanie można nazwać dosłownie hazardem.
Problem należy rozwiązywać indywidualnie w konkretnej sytuacji, a nie rozprawiać o tym w ogólnym sensie. Używając jakiegokolwiek specyficznego produktu trzeba się kierować ustalonymi wskazaniami, a niestety często tak nie jest.
Poniżej przedstawię konkretne środki zalecane w określonych sytuacjach.
Wspomaganie rozbudowy masy mięśniowej w kulturystyce
Koncentrat proteinowy o zawartości do 70% wysokogatunkowej proteiny
Gainer (10-30% białka), lub tzw. „bulk" 30-40% białka.
Glutamina
Kreatyna
Mieszanka peptydowo-aminokwasowa
HMB
Wyciąg roślinny zawierający saponiny
Zapobieganie uszkodzeniu ścięgien i stawów :
Glukozamina
Chondroityna
Metylosulfonylometan
Kolagen
Bieżące wspomaganie aktywności fizycznej :
Żeń-szeń (tylko w przypadku długotrwałych treningów wydolnościowych)
Pyruvate
Inozyna
Cordyceps
Karnityna (tylko w przypadku długotrwałych treningów wydolnościowych)
Cukry proste. Tu nie ma konieczności zakupu drogich odżywek, wystarczy glukoza, dostępna w sklepach spożywczych.
Dr Petr Fort
specjalista do spraw żywienia ogólnego, dietetycznego oraz sportowego
пропозиції роботи
