Temat: manipulacja?
Grzegorz Olechniewicz:
Dla poruszenia dyskusji:
---------------------------
Manipulacja językowa – forma zamierzonego i intencjonalnego działania komunikatem tekstowym, mającego na celu wywarcie korzystnego dla manipulatora wpływu na osobę lub grupę.
Samo użycie słowa manipulacja może być manipulacją. EDIT: Czytałem, że alianci w czasie II Wojny Światowej zrzucali gdzieś na Niemców ulotki, a jeden z niemieckich oficerów propagandy stwierdził, że wystarczy przybijać na nich oficjalną, czerwoną pieczątkę: Achtung! Nieprzyjacielska propaganda. I pozwolic czytać :-)))
Manipulacja dotyczy jednak bardziej relacji między nadawcą i odbiorcą, nie zaś użytych środków jako takich. Działania manipulacyjne są ukryte dla świadomości odbiorcy.
Niekoniecznie. Nie jest to takie proste.
- manipulacja typu "flouting cooperative principle" może posłużyć przekazaniu drugiej osobie tak informacji, by osoba trzecia, przysłuchująca się, nie "utraciła twarzy" . Bezpośredniego adresata nie wprowadzamy przy tym w błąd. Liczymy na jego szczególnie wysoką świadomość, dzielimy wspólną wiedzę na temat świata i adresat wie, że nie powiedziałbym a nie mając na myśli b.
Przykład klasyczny: profesor pyta drugiego profesora, czy przyjąć pod swoje skrzydła doktoranta x a drugi odpowiada
niezwykle zwięźle (a korespondują ze sobą zwykle rozwlekle i są przyjaciółmi) ten "student regularnie przychodzi na zajęcia, kropka, podpis". Adresat rozumie, że nadawca EDIT[nie chce obrazić zwięzłością i odpowiedzia pozornie nie na temat i że po prostu] nie rekomenduje studenta. Osoba postronna zaś nie ma do czego się przyczepić.... wprost opinia nie była negatywna.
-często działania manipulacyjne nie są mocno ukryte i manipulowany prawidłowo potrafi ocenić rzeczywistość, jednak postąpi zgodnie z wolą manipulujących. Konformizm mu każe. (psychologia społeczna) Tutaj kłania się np. eksperyment Ascha ze słupkami. Zagłosuje on za większością z którą się utożsamia, czując dyskomfort - dysonans poznawczy.
Najczęstszymi środkami językowymi wykorzystywanymi do manipulacji językowej są:
wyrazy wartościujące
formy pierwszej osoby liczby mnogiej wprowadzane do tekstu w celu wywołania wrażenia tożsamości nadawcy i odbiorcy
wyrazy zawierające pozytywną ocenę odbiorcy, które poprzedzają przekazywany komunikat
wypowiedzi tak zbudowane, że nie da się im zaprzeczyć i przez to wydają się zawsze prawdziwe
mówienie między wierszami
eufemizmy
zmienianie znaczenia wyrazów
Sofizmaty, erystyki, w wikipedii można znaleźć nieźle usystematyzowane, z przykładami.
ja sobie to zebrałem tutaj i chętnie się podzielę. Warto je poznawać, by umieć je określić i się bronć:
http://jakprzetlumaczyc.blogspot.com/p/blog-page.html
Należy pamiętać, iż niemal wszystko może zostać uznane za manipulacyjne. Termin ten jest silnie pejoratywny i oparty na subiektywnym odczuciu, w związku z czym brak w nim naukowości.
Uważam, że dyskurs można próbować podzielić na dwa rodzaje, kłótnię (chodzi o wygranie) i dyskurs merytoryczny (chodzi o dojście do porozumienia). Można w organizacji promować umiejętności merytorycznej debaty i twórczego rozwiązywania problemów. Często na wszelkiego rodzaju terapiach i szkoleniach tworzy się "kontrakty" a w mediach, np. BBC "ethical guidelines" etc.. Można w nich ująć, czego w dyskursie nie stosujemy.
Choć w tej definicji też ktoś zastosował formę manipulacji używając "i" (pejoratywny i oparty na subiektywnym odczuciu) sugerując w ten sposób równoważne znaczenie obu przypadków.
Przekonać kogoś do czegoś można w sposób merytoryczny (posługując się rzeczowymi argumentami) i z zachowaniem godności (zachowaniem twarzy drugiej strony).
Manipulować można w dobrej wierze. W dziesięciu przykazaniach nie ma "nie kłam". Jest "nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu". Jednakże kłamstwo oznacza a)możliwość utraty zaufania
b)może być (dla osoby niezwykle inteligentnej, analityka) przyjęte za niebezpośredni akt mowy, tj. A mówi B, ja znam A (znam takich jak A) i wiem, że jeżeli mówi B to znaczy że nie B lub wręcz C.
Jeszcze raz, tu zbieram notatki na ten temat, zwykle odsyłają do Wiki lub źródeł trzecich.
Jestem amatorem w tej dziedzinie.
EDIT: i teoretykiem :-)))
http://jakprzetlumaczyc.blogspot.com/p/blog-page.htmlJacek Kotowski edytował(a) ten post dnia 03.03.13 o godzinie 21:37