Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Po przeanalizowaniu tego wyroku mam dośc mieszane uczucia. NSA doszedł do wniosku, że w przypadku dostawy lokalu, gdzie klient przy "akcie" wpłaca tylko częśc należności a pozostałą kwotę później w ratach, obowiazek podatkowy powstaje od całej należności w dacie wpłaty tej pierwszej części. Tu było akurat tak, że wydanie lokalu nastąpiło na początku lipca 2007 roku, wpłata pierwszej raty 16 lipca (wynika to z uzasadnienia sądu I instancji). Nie bardzo rozumiem, jakie argumenty przemawiają za tym, że nie zadziała w takim przypadku art. 19 ust. 15. Macie jakiś pomysł? Wg mnnie nie ma tu żadnego znaczenia fakt, iz podatnik zaniżył obrót i organ określił go na podstawie art. 32, ale może macie inne zdanie. http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/10E8375B6B

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Myślę, że zagadnienie jest bardzo ciekawe, a uzasadnienie wyroku NSA rzeczywiście nie daje jasnej i klarownej odpowiedzi w zakresie przyczyn uznania, że obowiązek podatkowy powstał w całości 16 lipca 2007 r. NSA nie wypowiedział się wprost, trzeba się domyślać, co miał na myśli.

Sprawa jest skomplikowana i jednak nieoczywista poprzez to, że w grę wchodzi art. 32 ustawy.

Nabywca (N) nieruchomości, który pozostaje w relacji zakłócającej (w ocenie NSA) wolnorynkowy mechanizm ustalania podstawy opodatkowania płaci w dniu 16 lipca 2007 r. sprzedawcy (S) określoną cenę wynikającą z umowy (nazwijmy tę kwotę CenUm). W tym samym dniu (16 lipca 2007 r.) jest zawierany akt notarialny. W późniejszym terminie nabywca N nie dopłaca już żadnej kwoty na rzecz sprzedawcy S, gdyż kwota CenUm uiszczona przez nabywcę N w dniu 16 lipca 2007 stanowi 100% kwoty, którą N jest obowiązany za lokal zapłacić.

Oczywiście obowiązek podatkowy ustalamy w tym przypadku na podstawie art. 19 ust. 10 i - ewentualnie - art. 19 ust. 15 ustawy.

Co do kwoty CenUm nie ma wątpliwości, że obowiązek podatkowy powstał w dniu 16 lipca 2007 r. Problem dotyczy kwoty, która została ustalona przez organ na podstawie art. 32 ustawy (nazwijmy ją CenBrak) i która łącznie z kwotą CenUm składa się na wartość rynkową lokalu (WartRynk):

WartRynk = CenUm+ CenBrak

Kiedy zatem powstaje obowiązek co do kwoty CenBrak?

Przypatrzmy się art. 19 ust. 15 ustawy:

otrzymanie części zapłaty (ceny) lub części wkładu budowlanego i mieszkaniowego powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części

Możliwe są dwa rozwiązania:

1. Możemy uznać, że w omawianym przypadku, w dniu 16 lipca 2007 r., sprzedawca S otrzymał od nabywcy N część zapłaty (ceny). Uzasadnilibyśmy to np. tym, że - gdyby zadziałał mechanizm wolnorynkowy - wówczas nabywca N zapłaciłby sprzedawcy nie tylko CenUm, ale całą WartRynk (CenUm + CenBrak).

2. Możemy uznać, że w omawianym przypadku, w dniu 16 lipca 2007 r., sprzedawca S otrzymał od nabywcy N całą zapłatę (cenę). Uzasadnilibyśmy to tym, że - niezależnie od treści art. 32 ustawy - na gruncie prawa cywilnego N był zobowiązany zapłacić na rzecz S jedynie CenUm.

W pierwszym przypadku oczywiście uznalibyśmy, że 16 lipca 2007 r.
obowiązek podatkowy powstał, na podstawie art. 19 ust. 15, jedynie w odniesieniu do kwoty CenUm, a w odniesieniu do CenBrak obowiązek powstał 30-go dnia od wydania towaru.

W drugim przypadku raczej uznamy, że art. 19 ust. 15 nie znajdzie zastosowania, gdyż CenUm nie jest częścią zapłaty w rozumieniu tego przepisu, a całą zapłatą. A skoro tak – w całości obowiązek podatkowy powstaje na podstawie art. 19 ust. 10 w dniu 16 lipca 2007 r.

Wszystko zatem sprowadza się do rozstrzygnięcia następującego dylematu:

Czy, w przypadku zastosowania art. 32 ustawy, sformułowanie „część zapłaty (ceny)”, użyte w art. 19 ust. 15, odnosi się do CenUm czy do WartRynk?

W mojej ocenie bardziej uzasadniony jest pogląd, że owo sformułowanie odnosi się do CenUm, a nie do WartRynk. W tym przepisie wyraźnie chodzi o to, co zostało faktycznie zapłacone. Gdyby miało w tym przepisie chodzić o WartRynk, ustawodawca chyba powininen wskazać to, dodając zapewne jakiś nowy przepis na wypadek zastosowania art. 32 ustawy.

Wychodziłoby zatem na to, że w omawianym zakresie rozstrzygnięcie NSA jest OK. Szkoda tylko, że NSA wprost nie podał uzasadnienia dla przyjęcia takiego a nie innego stanowiska.

Tak na marginesie - ze zdroworozsądkowego punktu widzenia takie rozwiązanie, które wynika z powyższej analizy i które (tak się domyślam) przyjął sąd, jest jak najbardziej do zaakceptowania. Nie czuję, żeby tutaj zostały pogwałcone jakieś elementy konstrukcyjne podatku VAT. Oczywiście gdyby ustawodawca (ale już nie sąd) przyjął to drugie wchodzące w grę rozwiązanie, również bym nie protestował, każde z nich uważam za w miarę sensowne (w przypadku, gdy w grę wchodzi art. 32 ustawy).Dawid Milczarek edytował(a) ten post dnia 20.10.12 o godzinie 17:53

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Podzielam Twoje "mieszane uczucia".
Art.19.15 uszczegóławia (w mojej opinii) art.19.10 - oba przepisy należy czytać i analizować łącznie. Sposób rozumienia tych przepisów, zaprezentowany przez sąd, całkowicie marginalizuje znaczenie art.19.15 - prowadzi w konsekwencji do wniosku, że art.19.15 jest nadmiarowy i niepotrzebny. A - moim zdaniem - brak jest w przepisach przesłanek do aż tak śmiałych wniosków (sąd takich przesłanek nie wskazał)...

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Dawid Milczarek:
Nabywca (N) nieruchomości, który pozostaje w relacji zakłócającej (w ocenie NSA) wolnorynkowy mechanizm ustalania podstawy opodatkowania płaci w dniu 16 lipca 2007 r. sprzedawcy (S) określoną cenę wynikającą z umowy (nazwijmy tę kwotę CenUm). W tym samym dniu (16 lipca 2007 r.) jest zawierany akt notarialny. W późniejszym terminie nabywca N nie dopłaca już żadnej kwoty na rzecz sprzedawcy S, gdyż kwota CenUm uiszczona przez nabywcę N w dniu 16 lipca 2007 stanowi 100% kwoty, którą N jest obowiązany za lokal zapłacić.

No tak - nie doczytałem dokładnie stanu faktycznego... :-(

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Ja jeszcze, w kontekście omawianego wyroku, zwrócę uwagę na pewne dodatkowe kwestie:

A. Jest jeden zastanawiający fragment uzasadnienia:

W tej mierze, za trafne należy uznać stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej, w którym podkreślił on znaczenie formy zawarcia tejże umowy. Umowa ta nie posiadając formy aktu notarialnego, z tego właśnie względu nie {czy to "nie" nie jest czasem zbędne? - D.M.} mogła nie być oceniana przez pryzmat jej znaczenia dla umowy rozporządzającej w zakresie, w jakim miałoby się ono wyrażać w obowiązku zawarcia umowy rozporządzającej, konsekwencjach jej niezawarcia oraz zdeterminowania jej postanowień treścią tejże umowy przedwstępnej zawartej bez zachowania formy aktu notarialnego. W związku z powyższym, stanowisko formułowane w tym względzie przez organ odwoławczy i zaaprobowane przez sąd I instancji należy uznać za uzasadnione.

Nie wiem w końcu, czy brak zachowania należytej formy dokonania czynności ma jakieś znaczenie, czy nie? Wychodziłoby na to, że ma (o ile uznamy, że w zacytowanym fragmencie znalazło się o jedno "nie" za dużo). Rozważania w tym zakresie są jednak - w kontekście punktu B. (patrz niżej) - zbędne.

B. Zakładając ustalenie z pkt 1 za prawidłowe, NSA stwierdził, że jeżeli:
1. sprzedawca S z nabywcą N zawarł umowę cywilnoprawną zobowiązującą do świadczenia, a zarazem
2. pomiędzy sprzedawcą S a nabywcą N istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2 (np. powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy)
- to należy w takim przypadku uznać, że to ów związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy, a nie wyłącznie umowa cywilnoprawna, ma wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.

W sumie jest to dosyć sensowne, w przeciwnym razie mogłoby dochodzić do poważnych nadużyć. Z drugiej strony - mogą się zdarzyć sytuacje, że wspomniana umowa została zawarta przed zawiązaniem się omawianego stosunku, co powodowałoby konieczność niuansowania różnych przypadków.

C. NSA (po raz kolejny) przyjął, że art. 32 nie jest kierowany jedynie do organów podatkowych (jako przepis kompetencyjny), ale również do samych podatników (jako przepis nakazujący - w sytuacji zakłócenia mechanizmu wolnorynkowego - przyjąć za podstawę opodatkowania wartość rynkową). Na tę kwestię zwróciłem kiedyś uwagę w innym wątku:
http://www.goldenline.pl/forum/2664852/sprzedaz-na-rze...Dawid Milczarek edytował(a) ten post dnia 20.10.12 o godzinie 18:23

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Marek G.:
No tak - nie doczytałem dokładnie stanu faktycznego... :-(

Ja też - swoje powyższe posty, w miarę zaznajamiania się z uzasadnieniem wyroku, edytowałem chyba kilkanaście razy :)

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

No to mnie pocieszyłeś!! :-))

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Zwrócę Waszą uwagę na to, że wg mnie stan faktyczny jest trochę inny (trudno się go składa z uzasadnień dwóch wyroków). Nabywca dokonał zapłaty kwoty 2480 zł w dacie aktu (lipiec 2007), nie było to jednak 100% wartości lokalu. Pozostałą cześć płacił w ratach w następnych miesiącach. Ostateczna cena, w ocenie organów i sądu, została zaniżona, jednakże Sprzedawca w lipcu 2007 opodatkował całą kwotę (2480 + następne raty=237.250 zł). Sprzedawca pominął fakt, że obowiązek podatkowy zgodnie 19.15 uVAT powstał w lipcu tylko od części 2480 zł, a od pozostałej kwoty, dopiero w sierpniu (30. dzień od daty wydania lokalu).
Organ sprowadza podstawę opodatkowania do wartości rynkowej. Czyni to jednak tak, że do kwoty 237.250 zł "dodaje" wartość "brakującą" i opodatkowuje ją w lipcu 2007. Czy jednak nie powinno być tak, że dla kwoty pierwszej raty 2480 zł, obowiązek podatkowy powstaje w lipcu, a od kwoty 237.250 (minus 2480) zł plus wartość do szacowana w sierpniu (30. dnia), skoro treść art. 19 ust. 15 jest jasna (co zresztą podkreśla NSA). Obowiązek podatkowy dla nieruchomości powstaje z chwila otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 30 dnia ...., a w przypadkach określonych w ust. 10 otrzymanie części zapłaty powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części (ust. 15).
Wg mnie nic nie przemawia za tym, że od kwoty 237.250 zł -2480 zł obowiązek powstaje już w dacie zapłaty I raty, bo jak stwierdza sąd I instancji cyt. "Na gruncie przywołanego przepisu ustawodawca wyraźnie i jednoznacznie więc stanowi, że warunkiem aktualizującym obowiązek podatkowy, tj. moment jego powstania, jest otrzymanie zapłaty, w całości lub w części. Z tego więc punktu widzenia, wobec jednoznacznej treści tego przepisu oraz w kontekście okoliczności stanu sprawy, nie sposób zasadnie wywodzić, że obowiązek podatkowy w dostawie, o której mowa w art. 19 ust. 10 ustawy powstaje w 30 dni, licząc od dnia wydania lokalu. W tej mierze, nie bez znaczenia jest bowiem to, że na gruncie przywołanego przepisu ustawodawca operuje zwrotem " nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wydania" określając w ten sposób maksymalną przestrzeń (granicę) czasową, w której obowiązek ten powstaje, a zastrzeżoną na okoliczność braku dokonania zapłaty (w całości lub w części) w tym terminie".
Sąd I instancji, wg mnie ewidentnie pominął treść art. 19 ust. 15 stwierdzając, że jeżeli zapłacę cześć należności, to obowiązek podatkowy powstaje od całości w dacie otrzymania tej części, ponieważ "ustawodawca operując zwrotem nie później jednak niż 30 dnia ..... NSA ten pogląd zaakceptował. Dla mnie jednak pytanie dlaczego pozostaje otwarte.
A co do samego braku aktu notarialnego - odnosi się to do porozumienia, które było powodem zawarcia umowy na warunkach odbiegających od rynkowych. Sama dostawa została potwierdzona aktem.

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Piotr Orzeł:
Zwrócę Waszą uwagę na to, że wg mnie stan faktyczny jest trochę inny (trudno się go składa z uzasadnień dwóch wyroków). Nabywca dokonał zapłaty kwoty 2480 zł w dacie aktu (lipiec 2007), nie było to jednak 100% wartości lokalu. Pozostałą cześć płacił w ratach w następnych miesiącach. Ostateczna cena, w ocenie organów i sądu, została zaniżona, jednakże Sprzedawca w lipcu 2007 opodatkował całą kwotę (2480 + następne raty=237.250 zł). Sprzedawca pominął fakt, że obowiązek podatkowy zgodnie 19.15 uVAT powstał w lipcu tylko od części 2480 zł, a od pozostałej kwoty, dopiero w sierpniu (30. dzień od daty wydania lokalu).

Przy tak przedstawionym stanie faktycznym, zgadzam się z Tobą w zupełności. Ja swoje wywody opierałem wyłącznie na wyroku NSA i niestety na jego podstawie nie wywnioskowałem, że w dacie aktu (lipiec 2007) nastąpiła zapłata jedynie części należności wynikającej z umowy. Ale mam pytanie do Ciebie - zgodziłbyś się z moimi wywodami, gdyby w całości zapłata nastąpiła w dacie aktu notarialnego?

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Skoro przy dokonaniu części zapłaty w lipcu obowiązek od CenBrak powstawałby dopiero w sierpniu, a co do tego chyba się zgodzimy, wg mnie również w sytuacji, gdy zapłata obejmowałaby całość, od CenBrak obowiązek podatkowy powstawałby wg mnie również w sierpniu. Trudno mi znaleźć racjonalne argumenty za tym, aby różnicować te dwie sytuacje. Art. 19 ust. 10 i 15 przemawia za tym, aby przy dostawie lokalu podatek stawał się należnym w dacie otrzymania zapłaty (całości lub części) nie później jednak niż 30 dnia od dnia wydania lokalu. W dacie otrzymania zapłaty podatnik ma obowiązek naliczyć podatek od kwoty zapłaty, jeżeli jej nie otrzymał (bez względu na przyczyny) obowiązek od pozostałej kwoty powinien zostać określony na 30 dzień. Zawsze przepisy dot. obowiązku podatkowego i określeń "nie później niż ....", czytałem w ten sposób, że jeżeli nie zajdą jakieś zdarzenia aktualizujące wcześniejsze powstanie obowiązku: np. zapłata, wystawienie faktury itp. obowiązek powinien zostać określony na ostatni wskazany dzień (abstrahuję już od tego, czy podatnik może wykonać go wcześniej, organ winien trzymać się tego ostatniego terminu).

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Piotr Orzeł:
Skoro przy dokonaniu części zapłaty w lipcu obowiązek od CenBrak powstawałby dopiero w sierpniu, a co do tego chyba się zgodzimy, wg mnie również w sytuacji, gdy zapłata obejmowałaby całość, od CenBrak obowiązek podatkowy powstawałby wg mnie również w sierpniu. Trudno mi znaleźć racjonalne argumenty za tym, aby różnicować te dwie sytuacje.

Wychodzisz z dwóch założeń:
Z1: w sytuacji opisanej w wyroku obowiązek na pewno powstaje w sierpniu,
Z2: w drugim przypadku ("zmyślonym" przeze mnie) obowiązek powinien powstawać tak samo jak w sytuacji opisanej w wyroku.

Stąd prosty wniosek:
W: w drugim przypadku ("zmyślonym" przeze mnie) obowiązek również powstaje w sierpniu.

Jeśli zgodziłem się z Tobą co do założenia Z1, rozstrzygnięcie prawidłowości powyższego wniosku W zależy zatem od prawidłowości założenia Z2.

Wszystko znowu sprowadza się do wspomnianego przeze mnie wcześniej pytania:

Czy, w przypadku zastosowania art. 32 ustawy, sformułowanie „część zapłaty (ceny)”, użyte w art. 19 ust. 15, odnosi się do CenUm czy do WartRynk?

W pierwszym odruchu obstawałem za tym, że art. 19 ust. 15 odnosi się do CenUm. Ale faktycznie, prowadziłoby to do rozstrzygnięcia, w poruszonym przeze mnie przykładzie, niespójnego z tym, jakie uznajemy za właściwe w przypadku, którym zajmował się sąd.

Możliwości są zatem następujące:
- albo rezygnujemy z założenia Z1, zgodnie z którym w przypadku nr 1 obowiązek na pewno powstaje w sierpniu,
- albo zrezygnujemy z założenia Z2, zgodnie z którym oba przypadki powinny być rozstrzygnięte podobnie,
- albo nie rezygnujemy z żadnych założeń, co prowadzi nas bezpośrednio do wniosku W.

W tym ostatnim przypadku powinniśmy jednak przyjąć, inaczej niż sugerowałem we wcześniejszym poście, że art. 19 ust. 15 odnosi się do WartRynk, a nie do CenUm. Gdybyśmy bowiem nadal twierdzili, że chodzi w tym przepisie o CenUm, to wniosek W w sytuacji "zmyślonej" przeze mnie byłby niezgodny z treścią art. 19 ust. 10, który to przepis, będąc jedyną podstawą rozstrzygnięcia, torpedowałby nam założenie Z2.

Zatem przyjęcie założeń Z1 i Z2 uspójnia nam rozstrzygnięcie w obu przypadkach i - dzięki przyjęciu dodatkowego założenia, że art. 19 ust. 15 odnosi się jednak do WartRynk, a nie, jak sugerowałem wcześniej, do CenUm - jest zgodne z przepisami w obu omawianych przypadkach (tym którym zajmował się sąd, oraz tym "zmyślonym" przeze mnie). Chyba to najwłaściwsze podejście, generuje mniejsze koszty, niż rezygnacja z założenia nr 1 czy 2.

Krótko mówiąc - przekonałeś mnie i do przyjęcia Twoich założeń, i do zmiany mojego poglądu odnośnie kwoty, do której odnosi się art. 19 ust. 15 w sytuacji, gdy zastosowanie znajduje art. 32.

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Zawsze to miło jak ktoś podziela twoje poglądy:)
A z innej beczki; gdzieś czytałem, że jesteś w gronie wykładowców MDDP na VAT. Może będziesz w Lublinie?

Temat: Obowiązek podatkowy przy dostawie lokalu

Piotr Orzeł:
Zawsze to miło jak ktoś podziela twoje poglądy:)
A z innej beczki; gdzieś czytałem, że jesteś w gronie wykładowców MDDP na VAT. Może będziesz w Lublinie?

Z orientacyjnego grafiku, którym dysponuję wynika, że w Lublinie mnie nie będzie. Ale kto wie. W środę miałem być w Krakowie, a byłem w Łodzi. W każdym razie - gdyby co, to zapraszam :).