Tomasz Siennicki Doradca podatkowy
Temat: Dylematy na tle świadczeń złożonych
Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 3 lit. a) ustawy nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności.Jak to bardzo często w praktyce bywa, podatnik wystawia fakturę, w której w odrębnych pozycjach ujmuje świadczenie A (np. dostawę towaru) o wartości np. 10 tys. zł i świadczenie B (np. świadczenie usługi) o wartości np. 20 tys. zł. Okazuje się jednak, że całość stanowi jedno niepodzielne świadczenie, kwalifikowane do świadczenia usług, o wartości 30 tys. zł.
Czy Waszym zdaniem do takiej faktury, w zakresie dostawy towaru, może mieć w konsekwencji zastosowanie powołany wyżej przepis?
Patrząc na to z formalnego punktu widzenia, to faktura dokumentuje czynność (dostawę), która nie została wykonana. Wykonano bowiem usługę, w której elementem kalkulacyjnym podstawy opodatkowania były jakieś tam towary. Jest to tym bardziej problematyczne, że przecież takie „czynności” mogłyby zostać zafakturowane odrębnie. Zasadniczo natomiast nie powinno być jednak różnicy w zakresie postrzegania tej sytuacji tylko z tego powodu, że została wystawiona jedna a nie dwie faktury.
Można próbować uzasadniać tezę przeciwna tym, że istotą świadczenia złożonego jest to, że składa się co najmniej z dwóch świadczeń. Skoro tak, to zafakturowanie w odrębnych pozycjach każdego z tych świadczeń (czynności) nie powoduje, że w tym zakresie faktura nie stwierdza czynności (albo inaczej – „stwierdza czynności, które nie zostały wykonane”). Potwierdza bowiem każdą z czynności składających się na świadczenie złożone.
Problem tylko taki, że w powołanym przepisie chodzi raczej o czynności podlegające opodatkowaniu, a więc już określone świadczenie postrzegana jako całość, a nie poszczególne składniki tego świadczenia.
Idąc tym tropem można się jeszcze zastanowić, czy w takim razie wystawca faktury nie ma zaniżonej podstawy opodatkowania usługi i „pustej faktury” w zakresie dostawy. Choć tutaj – jeżeli wszystko będzie na jednej fakturze – to powstanie pytanie, czy doszło do spełnienia hipotezy z art. 108 ust. 2 , skoro łączna kwota podatku wykazana na tej fakturze nie będzie jednak wyższa niż należna.
Ale znowu: czy powinno mieć (lub ma) znaczenie to, że takie „czynności” zostaną ujęte razem w jednym dokumencie, albo odrębnie, w dwóch różnych dokumentach?