Temat: tłumacz literacki a ZAIKS

Zainteresowało mnie ostatnio, jak to jest z czytaniem przekładów typu powieść w radio, i jak ma się umowa z wydawcą do ew. tantiem z ZAIKS-u. Ponieważ mimo wytrwałej lektury informacji na stronie ZAIKS-u niewiele się dowiedziałam, udaliśmy się z kolegą R. do rzeczonej instytucji, i od zaskakująco miłej pani z działu wielkich praw uzyskaliśmy zaskakująco konkretne informacje. Było już o tym na grupie Tłumacze, ale wrzucam też tutaj. Czy ktoś z Was ma umowę z ZAIKS-em? Jak to wygląda w praktyce? Polecalibyście czy raczej niekoniecznie?

Najważniejsze wnioski z wizyty:
-każdy gatunek ma własne, nieco inne zasady, i to, co obowiązuje w przypadku książek, może wyglądać zupełnie inaczej w przypadku np. dramatu lub filmu
-żeby móc powierzyć utwór pod ochronę zaiksu na określonych polach eksploatacji, te pola muszą być wolne (jeśli oddaliśmy je wydawcy, no to aż do wygaśnięcia umowy zarządza nimi wydawca, nie może być dwóch dysponentów pól)
-żeby móc dostać tantiemy, nie trzeba być członkiem zaiksu, ale trzeba podpisać umowę o powierzeniu utworów pod ochronę i zgłosić konkretne utwory
-żeby zgłosić utwór, niepotrzebna jest osobista zgoda autora, wystarczy zaświadczenie od wydawcy, że wydawca posiada licencję na przekład i zgodę na emisje np. radiowe
-tantiemy za emisję w radio są obliczane wg stawek za minutę nagrania, w zależności od typu radia
-tantiemy za wystawienie dramatu to procent od wpływów za bilety
-zaiks ściąga tantiemy do 10 lat wstecz
-jeśli zgadzamy się w umowie na wykorzystanie utworu w celach reklamowych, warto ściśle określić, jak duże to będą fragmenty

Z notatek Rafała:

"Emisja utworu literackiego w radiu podlega pod wielkie prawa, jeśli
wyemitowany fragment stanowi "zamkniętą kompozycyjnie całość" (np.
rozdział, ale niekoniecznie). Przyjmuje się, że fragmenty dłuższe niż
5 minut podlegają pod wielkie prawa, a krótsze - z reguły pod małe. W
praktyce o klasyfikacji decyduje radio, zgłaszając emisję do ZAiKS-u.

Tantiemy z tytułu małych praw ZAiKS inkasuje w imieniu wszystkich
twórców, niezależnie od tego, czy powierzyli ZAiKS-owi opiekę nad
prawami majątkowymi do swoich utworów. Tantiemy z tytułu wielkich praw
pobiera natomiast wyłącznie w przypadku twórców chronionych przez
siebie. Jeśli radio zgłasza emisję dzieła twórcy, który nie figuruje w
rejestrach ZAiKS-u, tenże informuje nadawcę, że musi poszukać
właściciela majątkowych praw autorskich we własnym zakresie.

Oznacza to, że tantiemy z tytułu małych praw zawsze są do odebrania w
ZAiKS-ie (oczywiście o ile zostały wniesione), natomiast w przypadku
należności z tytułu wielkich praw ZAiKS nie jest stroną (o ile nie
podpisaliśmy z nimi umowy) i nadawca powinien sam zgłosić się albo do
tłumacza, albo wydawcy jeśli to on jest właścicielem autorskich praw
majątkowych na danym polu eksploatacji."

W przypadku małych praw te pola eksploatacji również muszą być wolne, tak samo jak w przypadku dużych (tzn jeśli oddaliśmy je wydawcy, to przepadło i tantiem nie dostaniemy - może je natomiast odebrać wydawca).

Generalnie: polecamy mimo wszystko lekturę materiałów na stronie zaiksu oraz ewentualnie samodzielną wizytę :)