Temat: akt poświadczenia dziedziczenia a "spadek piętrowy"

Witam,
chciałbym się dowiedzieć jaka jest aktualna praktyka dotycząca sporządzania aktu poświadczenia dziedziczenia, gdy jednym ze spadkobierców jest osoba nieżyjąca? Czy akty w takiej sytuacji są w ogóle sporządzane przez notariuszy? Spotkałam się dziś z odmową sporządzenia takiego aktu w jednej z kancelarii notarialnych.

Zgodnie z wytycznymi Krajowej Rady Notarialnej z 28 lutego 2009 r. nie było możliwe sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia w takiej sytuacji.

W uchwale z 17 listopada 2009 r. (III CZP 89/09) SN zajął stanowisko w tym temacie, mając na względzie sprzeczność między celami ustawy a praktyką notarialną. SN słusznie zauważył, iż praktyka notarialna oparta była głównie na powierzchownej, literalnej wykładni językowej przepisów ustawy, przyjmując, iż ustawodawca ograniczył możliwość sporządzania aktów poświadczenia dziedziczenia tylko do sytuacji, w której wszyscy spadkobiercy żyją.

Rozumowanie to oparte było na tezie, że jedynie wtedy wszyscy wchodzący w rachubę spadkobiercy mogą wziąć udział w sporządzeniu protokołu dziedziczenia i złożyć zgodne żądanie poświadczenia dziedziczenia, co gwarantuje prawidłowość aktu oraz ochronę praw spadkobierców. Stanowisko to SN uznał za błędne, gdyż oparcie się wyłącznie na wykładni językowej, wcale zresztą nie tak jednoznacznej jak sugerują jej zwolennicy, prowadzi do wyników, które nie oddają oczywistych zamierzeń prawodawcy oraz pomijają cele, funkcje oraz istotę pozasądowego stwierdzania nabycia spadku.

Ponadto niebezpieczeństwo naruszenia praw osób, których obecność jest wymagana przy sporządzeniu protokołu poświadczenia dziedziczenia, nie dotyczy spadkobierców nieżyjących, dlatego SN jednoznacznie potwierdził, iż notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia także wtedy, gdy jeden ze spadkobierców powołanych do dziedziczenia nie żyje.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2009 r. III CZP 89/09
"Notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia także wtedy, gdy jeden ze spadkobierców powołanych do dziedziczenia nie żyje."
dot. art. 95(b); art. 95(e) ustawy prawo o notariacie
 
glosa aprobująca: Walasik M. Glosa do uchwały SN z dnia 17 listopada 2009 r., III CZP 89/09.
glosa krytyczna: Księżak P. Szymura K. Glosa do uchwały SN z dnia 17 listopada 2009 r., III CZP 89/09.

z glosy M.Walasika:
"Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia powinno być [...] dopuszczalne w każdym wypadku, gdy zapewnienie spadkowe może zostać uznane za wystarczający dowód, że nie ma innych spadkobierców. Taka sytuacja zachodzi także wtedy, gdy żaden ze spadkobierców nie żyje, a w postępowaniu mającym na celu potwierdzenie praw do spadku zgłaszają swój udział wszyscy następcy prawni tych spadkobierców."Ten post został edytowany przez Autora dnia 20.09.13 o godzinie 23:17