Temat: Zasiłki przedemerytalne
"Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. nr 120, poz. 1252 ze zm.), zwana dalej ustawą z 30 kwietnia 2004 r. określa m.in.
•zasady ustalania prawa do świadczeń przedemerytalnych przyznawanych przez ZUS, tryb postępowania o przyznanie tych świadczeń i ich wypłatę,
•zasady przejmowania przez ZUS wypłaty świadczeń i zasiłków przedemerytalnych przyznanych na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz
•zasady wstrzymania wypłaty świadczeń i zasiłków przedemerytalnych.
Warunki wymagane do przyznania świadczenia przedemerytalnego
Warunki, których spełnienie uzasadnia przyznanie świadczenia przedemerytalnego, można sklasyfikować w dwóch grupach. Pierwsza z nich - to warunki jednakowe dla wszystkich osób, które ubiegają się o świadczenie przedemerytalne. Druga - to warunki szczególne, zindywidualizowane, uzależnione od stażu pracy, wieku, przyczyn rozwiązania stosunku pracy itd.
Warunki wspólne dla wszystkich świadczeń
Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie, która spełnia szczególne warunki wymagane do przyznania tego świadczenia, jeżeli:
1.przez okres co najmniej 6 miesięcy pobierała zasiłek dla bezrobotnych,
2.nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna,
3.w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,
4.złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
5.złoży wniosek w ciągu 14 dni od ustania zatrudnienia, w tym w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych albo innej pracy zarobkowej, jeżeli w okresie pobierania zasiłku wykonywała inną pracę zarobkową lub zatrudnienie w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, albo była zatrudniona w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, a wykonywanie jednej z tych prac ustało po upływie 6-miesięcznego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
Począwszy od 1 lutego 2011r. - termin ten - w szczególnie uzasadnionych przypadkach - podlega przywróceniu na wniosek osoby zainteresowanej. O jego przywróceniu rozstrzyga organ rentowy.
Warunki określone w art. 2 ust. 1 ustawy z 30 kwietnia 2004 r.
Zgodnie z tym przepisem prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która:
1.do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat -mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
2.do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub
3.do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą systemową, i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat -kobieta i 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
4.zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat oraz do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat -kobieta i 60 lat -mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
5.do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub
6.do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.
Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje również osobom, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest, w brzmieniu ustalonym przepisami ustawy z 30 kwietnia 2004 r.
Prawo do świadczenia przedemerytalnego na zasadach wynikających z ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o postępowaniu kompensacyjnym w podmiotach o szczególnym znaczeniu dla polskiego przemysłu stoczniowego (Dz. U. Nr 233, poz. 1569) oraz ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. przysługuje również pracownikom stoczni, które zostały objęte postępowaniem kompensacyjnym.
Wysokość świadczenia przedemerytalnego
Świadczenie przedemerytalne ustalane na podstawie ustawy z 30 kwietnia 2004 r. przysługuje w wysokości wynoszącej, od 1 marca 2011 r., 867,25 zł.
Świadczenie przedemerytalne podlega okresowej waloryzacji, która przeprowadzana jest na zasadach i w terminach przewidzianych w ustawie emerytalnej.
Postępowanie w sprawie świadczenia przedemerytalnego
Świadczenie przedemerytalne przyznawane jest na wniosek zgłoszony przez osobę ubiegającą się o to świadczenie. Wniosek ten powinien być złożony w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby, przy czym za miejsce zamieszkania uważa się miejsce ostatniego zameldowania na pobyt stały.
Osoba ubiegająca się o świadczenie przedemerytalne wniosek o to świadczenie zobowiązana jest zgłosić w ściśle określonym terminie - patrz pkt 4 i 5 części
"Warunki wymagane do przyznania świadczenia przedemerytalnego
- Warunki wspólne dla wszystkich świadczeń"
Do wniosku muszą być dołączone odpowiednie dokumenty lub oświadczenia stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie żądanego świadczenia i ustalenie jego wysokości.
Decyzję w sprawie świadczenia przedemerytalnego wydaje organ rentowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania, w którym osoba ubiegająca się o to świadczenie złożyła stosowny wniosek.
Od decyzji organu rentowego przysługują środki odwoławcze przewidziane w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych dla decyzji w sprawach emerytur i rent. Tryb odwoławczy w tych sprawach uregulowany jest w art. 83 tej ustawy.
Ustalenie prawa do świadczenia przedemerytalnego oraz jego wypłata
Prawo do świadczenia przedemerytalnego ustala się od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z wymaganymi dokumentami. Świadczenia przedemerytalne przyznane na podstawie ustawy wypłaca się w terminie płatności wskazanym w decyzji przyznającej to świadczenie, natomiast świadczenia i zasiłki przedemerytalne przejęte przez Zakład z powiatowych urzędów pracy wypłaca się w terminie płatności wskazanym w zawiadomieniu, które ZUS wysłał do każdego uprawnionego.
Ustanie prawa do świadczenia i zasiłku przedemerytalnego
Prawo do świadczenia i zasiłku przedemerytalnego ustaje w przypadku zaistnienia jednej z okoliczności wymienionych w art. 4 ust. 1 ustawy z 30 kwietnia 2004 r., a więc:
•na wniosek osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne,
•w dniu poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury, która jest ustalona decyzją organu rentowego ZUS lub innego organu emerytalno – rentowego, określonego w odrębnych przepisach,
•z dniem osiągnięcia wieku 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę,
•z dniem nabycia prawa własności lub objęcia w posiadania nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe albo współwłasności nieruchomości rolnej, jeżeli udział w nieruchomości przekracza 2 ha przeliczeniowe,
•wraz ze śmiercią osoby uprawnionej.
Osoba pobierająca świadczenie lub zasiłek przedemerytalny jest obowiązana zawiadomić organ rentowy wypłacający to świadczenie o okolicznościach powodujących ustanie prawa do tego świadczenia lub zasiłku.
Świadczenie lub zasiłek przedemerytalny pobrane po zaistnieniu jednej z wymienionych okoliczności są świadczeniami nienależnymi i podlegają zwrotowi w trybie art. 138 i następnych ustawy emerytalnej.
Zawieszenie prawa do świadczenia i zasiłku przedemerytalnego
Prawo do świadczenia ulega zawieszeniu w przypadku nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty inwalidzkiej, a także w przypadku podjęcia wypłaty renty strukturalnej lub świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej.
Prawo do świadczenia - od 1 lutego 2011 r. - może być także zawieszone na wniosek osoby uprawnionej do tego świadczenia.
Zbieg prawa do świadczeń
W razie nabycia przez osobę uprawnioną do świadczenia prawa do renty rodzinnej lub uposażenia rodzinnego albo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego wypłaca się jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez uprawnionego.
Zawieszanie prawa do świadczenia i zasiłku przedemerytalnego oraz zmniejszanie ich wysokości z uwagi na osiąganie przychodu
Organ rentowy zawiesi lub zmniejszy wysokość świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego, w przypadku gdy osoba uprawniona do jednego z tych świadczeń wykonuje pracę podlegającą obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie ustawy systemowej lub osiąga przychód z tytułu służby pełnionej w tzw. służbach mundurowych.
Przy ustalaniu przychodu wpływającego na zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego stosuje się art. 104 ustawy emerytalnej.
Zmiany w zasadach dotyczących zawieszania i zmniejszania świadczeń lub zasiłków przedemerytalnych
Ustawą z dnia 3 grudnia 2010 o zmianie ustawy o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. Nr 17 poz. 79) wprowadzone zostały nowe zasady zawieszania lub zmniejszania świadczeń i zasiłków przedemerytalnych.
Zasady te obowiązują od 1 marca 2011 r.
Zmiany wprowadzone ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. dotyczą:
•nowej wysokości dopuszczalnej kwoty przychodu,
•uproszczenia zasad zmniejszania wysokości świadczeń,
•zniesienia zasady zawieszenia – niezależnie od kwoty osiąganego przychodu - świadczeń, których wysokość przekracza dopuszczalną kwotę przychodu,
•wprowadzenia zasady miesięcznego rozliczenia przychodu,
•nałożenia na osoby uprawnione do świadczeń oraz płatników składek obowiązku nadsyłania zaświadczeń o kwotach przychodu uzyskanych w poszczególnych miesiącach minionego roku rozliczeniowego.
Przy rozliczaniu świadczeń za rok rozliczeniowy 2010/2011 oraz za lata poprzednie, stosuje się przepisy w brzmieniu obowiązującym przed dniem nowelizacji ustawy.
Zawieszanie prawa do świadczenia i zasiłku przedemerytalnego oraz zmniejszanie ich wysokości z uwagi na osiąganie przychodu za rozliczeniowy 2010/2011 i za lata poprzednie
Jak wskazano wyżej - przy rozliczaniu świadczeń za rok rozliczeniowy 2010/2011 oraz za lata poprzednie, stosuje się dotychczasowe zasady.
Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. przewiduje dwa progi zarobkowe. Pierwszy z nich określa dopuszczalną kwotę przychodu.
Do 1 marca 2011 r. kwota ta stanowiła 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji, ogłoszonego przez Prezesa GUS do celów emerytalnych. Od 1 marca 2010 r. do 28 lutego 2011 r. miesięczna dopuszczalna kwota przychodu wynosiła 1 551,50 zł.
Świadczenie (zasiłek) przedemerytalny podlega odpowiedniemu zmniejszeniu w przypadku, gdy łączna kwota świadczenia i przychodu przekracza dopuszczalną kwotę przychodu.
Druga z tych kwot to graniczna kwota przychodu, ustalana wskaźnikiem 70% wskazanego wyżej wynagrodzenia. Od 1 marca 2010 r. wynosiła ona 2 172,10 zł.
Osiąganie przychodu w wysokości przekraczającej tę kwotę skutkowało zawieszeniem prawa do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego.
Niezależnie od wysokości osiąganego przychodu - do czasu nowelizacji wprowadzonej w 2011 r. - zawieszeniu podlegało świadczenie przedemerytalne przysługujące osobie, która pobiera je w wysokości przekraczającej dopuszczalną kwotę przychodu (w roku rozliczeniowym 2010/2011 była to kwota 1.551,50 zł).
Ostateczne rozliczenie przychodu uzyskanego przez osobę uprawnioną do świadczenia następuje po zakończeniu roku rozliczeniowego, ustalonego od 1 marca do ostatniego dnia lutego następnego roku kalendarzowego. Przeprowadzane jest ono w formie rozliczenia rocznego, a jego wynik zależy od tego, jaki przychód uzyskała osoba uprawniona w całym rozliczanym roku i w jakiej wysokości było wypłacane świadczenie lub zasiłek przedemerytalny.
W przypadku świadczeń i zasiłków przedemerytalnych rok rozliczeniowy obejmuje okres od 1 marca do końca lutego następnego roku kalendarzowego.
Roczne rozliczenie stanowi bilans tego, w jakiej wysokości świadczenie (zasiłek) przedemerytalne było wypłacane w trakcie roku rozliczeniowego, a w jakiej przysługiwało faktycznie (z uwagi na osiąganie przychodu).
O ostatecznym wyniku rozliczenia decydują także roczne kwoty przychodu - dopuszczalna i graniczna.
W przypadku, gdy przychód uzyskany przez osobę uprawnioną do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego przekroczył roczną kwotę graniczną, organ rentowy ustali, że świadczenie (zasiłek) - w całym rozliczanym okresie - podlegało zawieszeniu.
Gdy została przekroczona dopuszczalna kwota przychodu - świadczenie (zasiłek) przedemerytalne podlegało odpowiedniemu zmniejszeniu.
Zawieszanie prawa do świadczenia i zasiłku przedemerytalnego oraz zmniejszanie ich wysokości z uwagi na osiąganie przychodu w roku rozliczeniowym 2011/2012 i w latach następnych
Analogicznie jak dotychczas, prawo do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego ulega zawieszeniu w przypadku, gdy przychód osiągany przez osobę uprawnioną do tego świadczenia przekracza graniczną kwotę przychodu, stanowiącą 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji, ogłoszonego przez Prezesa GUS do celów emerytalnych.
Przy ustalaniu tej kwoty stosuje się zaokrąglenie do pełnych 10 groszy w górę.
Zmieniły się natomiast zasady dotyczące ustalania dopuszczalnej kwoty przychodu oraz zmniejszania wysokości świadczeń.
Świadczenie (zasiłek) przedemerytalny podlega odpowiedniemu zmniejszeniu w przypadku, gdy przychód uzyskany przez osobę uprawnioną przekroczył dopuszczalną kwotę przychodu.
Do czasu nowelizacji wprowadzonej w 2011 r. Niezależnie od wysokości osiąganego przychodu - zawieszeniu podlegało świadczenie przedemerytalne przysługujące osobie, która pobiera je w wysokości przekraczającej dopuszczalną kwotę przychodu (w roku rozliczeniowym 2010/2011 była to kwota 1.551,50 zł). Zasada ta została zniesiona, a w związku z tym w stosunku do osób, których świadczenia przekraczają dopuszczalną kwotę przychodu - stosuje się takie same zasady zmniejszania świadczeń, jak w odniesieniu do osób pobierających świadczenia w niższej wysokości.
Analogicznie jak dotychczas - niezależnie od tego, w jakiej wysokości świadczenia i zasiłki przedemerytalne były wypłacane w ciągu roku rozliczeniowego, ostateczne ich rozliczenie następuje zawsze po zakończeniu tego roku. Rozliczenie świadczeń i zasiłków przedemerytalnych następuje począwszy od 1 marca roku kalendarzowego, w którym kończy się dany rok rozliczeniowy.
Począwszy od roku rozliczeniowego 2011/2012 świadczenia i zasiłki przedemerytalne podlegają rozliczeniu rocznemu lub miesięcznemu, w zależności od tego, co jest dla uprawnionego korzystniejsze.
Oznacza to zatem, że dokonując rozliczenia świadczenia, organ rentowy zobowiązany jest do wyboru korzystniejszego wariantu.
Roczne rozliczenie stanowi bilans tego, w jakiej wysokości świadczenie (zasiłek) przedemerytalne było wypłacane w trakcie roku rozliczeniowego, a w jakiej przysługiwało faktycznie (z uwagi na osiąganie przychodu).
W przypadku, gdy przychód uzyskany przez osobę uprawnioną do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego przekroczył roczną kwotę graniczną, organ rentowy ustali, że świadczenie (zasiłek) - w całym rozliczanym okresie - podlegało zawieszeniu.
Gdy została przekroczona roczna dopuszczalna kwota przychodu - przy rocznym rozliczeniu - w całym roku świadczenie (zasiłek) przedemerytalne podlega odpowiedniemu zmniejszeniu.
Ustawą z dnia 3 grudnia 2010 o zmianie ustawy o świadczeniach przedemerytalnych wprowadzona została możliwość miesięcznego rozliczenia świadczeń i zasiłków przedemerytalnych, przysługujących zarobkującym świadczeniobiorcom.
Rozliczenie miesięczne polega na porównaniu kwoty przychodu uzyskanej w danym miesiącu do granicznej lub dopuszczalnej kwoty przychodu w celu ustalenia, czy w danym miesiącu świadczenie podlegało zawieszeniu, zmniejszeniu, czy przysługiwało w pełnej wysokości. Bilans rozliczeń dokonanych dla każdego miesiąca decyduje o ostatecznym rozliczeniu świadczeń.
Rozliczenie to stosuje się w przypadku, gdy jest korzystniejsze od rozliczenia rocznego.
Obowiązki uprawnionego osiągającego przychody i płatnika składek
Osoba pobierająca świadczenie lub zasiłek przedemerytalny obowiązana jest niezwłocznie powiadomić organ rentowy o osiąganiu przychodu oraz o jego wysokości. Wskazanie wysokości przychodu jest konieczne z uwagi na to, że w zależności od tej wysokości organ rentowy będzie wypłacał świadczenie (zasiłek) przedemerytalne w pełnej wysokości, zmniejszy jego wysokość lub też zawiesi prawo do świadczenia (zasiłku). Obowiązek powiadomienia ZUS o zatrudnieniu lub zawarciu umowy, z tytułu której jej wykonawca objęty jest obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, spoczywa odpowiednio na pracodawcy i zleceniodawcy, a w przypadku osoby pełniącej służbę, na właściwej jednostce organizacyjnej.
Obowiązek powiadomienia organu wypłacającego świadczenie przedemerytalne czy też zasiłek przedemerytalny o wysokości przychodu spoczywa - w zależności od rodzaju wykonywanej działalności podlegającej obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu odpowiednio - na pracodawcy lub zleceniodawcy, a w przypadku osoby pełniącej służbę, na właściwej jednostce organizacyjnej.
Obowiązki te różnią się - co do treści zaświadczenia - w zależności od tego, czy płatnik składek potwierdza wysokość przychodu uzyskanego w roku rozliczeniowym 2011/2012, czy za lata poprzednie. "