Temat: Zajęcie komornicze
Części wypłat na rzecz pracownika nie można tknąć mimo tytułu wykonawczego. Inne można zabrać w całości. Ale większość podlega ochronie przed potrąceniami, określonej szczegółowo w kodeksie pracy
Dwóch pierwszych kategorii potrąceń – czyli egzekucji na alimenty i inne świadczenia – można dokonać wyłącznie w trybie egzekucji cywilnej bądź administracyjnej, czyli po przedstawieniu pracodawcy zajęcia wynagrodzenia za pracę.
Biorąc pod uwagę przepisy o egzekucji z wynagrodzenia za pracę, wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy dzielimy na trzy grupy:
• wynagrodzenia i świadczenia wyłączone spod egzekucji – nie możemy z nich nic potrącić, mimo że organ egzekucyjny przysłał zajęcie wynagrodzenia za pracę i/lub innych wierzytelności; w tej grupie są:
– odprawa pośmiertna i inne świadczenia związane ze śmiercią,
– diety i inne należności za podróż służbową,
– ryczałty samochodowe oraz „kilometrówka”,
– ekwiwalenty w zamian za świadczenia BHP,
• wynagrodzenia i świadczenia objęte względną ochroną – dokonujemy z nich potrąceń zgodnie z art. 87 – 91 kodeksu pracy (stosując maksymalną dopuszczalną kwotę potrącenia i kwoty wolne); chodzi o:
– szeroko rozumiane wynagrodzenie: zasadnicze, dodatki, premie, dodatki za nadgodziny i nocne, pensja za dyżur, przestój i inne usprawiedliwione nieobecności w pracy, w tym za urlopy okolicznościowe, za opiekę nad dzieckiem i wynagrodzenie chorobowe,
– pieniężny ekwiwalent za niewykorzystany w naturze urlop wypoczynkowy (wyrok SN z 29 stycznia 2007 r., II PK 181/06),
– odprawę emerytalną, rentową i nagrodę jubileuszową (wyrok SN z 19 lutego 2004 r., I PK 217/03),
– odprawy z racji zwolnienia z pracy z przyczyn dotyczących zakładu / niedotyczących pracownika (wyrok SN z 14 listopada 1996 r., I PKN 3/96),
– dodatek dewizowy przysługujący członkom załóg statków na podstawie układu zbiorowego dla rybaków morskich (wyrok SN z 9 maja 1991 r., I PR 482/90),
– wynagrodzenie za dyżur (wyrok SN z 11 sierpnia 1981 r., I PRN 41/81),
• wynagrodzenia i świadczenia podlegające pełnej egzekucji – przekazujemy je organowi egzekucyjnemu lub wskazanemu przez niego wierzycielowi w pełnej kwocie netto; wyróżniamy tu:
– świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
– dofinansowanie nauki pracownika,
– dofinansowaną składkę na polisę grupowego ubezpieczenia na życie pracownika,
– wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy i odszkodowanie za niezgodne z prawem lub nieuzasadnione zwolnienie z pracy – tak uważa większość ekspertów, choć na tym tle wciąż zapadają sprzeczne werdykty: przyznające tym należnościom kodeksową ochronę (np. wyrok SN z 12 maja 2005 r., I PK 248/04) i odmawiające ochrony (np. orzeczenie SN z 6 stycznia 2009 r., II PK 117/08). (Renata Majewska, Rzeczpospolita)
Skoro odszkodowania nie można utożsamiać z wynagrodzeniem to odpowiedzi należy szukać w treści zajęcia komorniczego, czy zajął jedynie wynagrodzenie za prace czy też inne wierzytelności ze stosunku pracy.
Art. 881. § 1 kpc Do egzekucji z wynagrodzenia za pracę komornik przystępuje przez jego zajęcie.
§ 2. Komornik zawiadamia dłużnika, że do wysokości egzekwowanego świadczenia i aż do pełnego pokrycia długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia ani rozporządzać nim w żaden inny sposób. Dotyczy to w szczególności periodycznego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia za prace zlecone oraz nagród i premii przysługujących dłużnikowi za okres jego zatrudnienia, jak również związanego ze stosunkiem pracy zysku lub udziału w funduszu zakładowym oraz wszelkich innych funduszach, pozostających w związku ze stosunkiem pracy.
§ 3. Komornik wzywa pracodawcę, aby w granicach określonych w paragrafie drugim nie wypłacał dłużnikowi poza częścią wolną od zajęcia żadnego wynagrodzenia ...
Tym samym najpierw należy sprawdzić treść zajęcia, bowiem jeżeli ogranicza się jedynie do wynagrodzenia to odszkodowanie winno być wypłacone pracownikowi.
Jeżeli jednak zastrzeżeni9e z paragrafu 2 zostało dokonane w zajęciu to pojawia się problem interpretacyjny.
Dokonując zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik - w celu uniknięcia wątpliwości - powinien zaznaczyć, że zajęcie obejmuje nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, lecz także wynagrodzenie za prace zlecone, dodatki do wynagrodzenia, nagrody i premie związane ze stosunkiem pracy, zysk i udział w funduszach pozostających w związku z zatrudnieniem oraz wszelkie inne dochody, jakie są uzyskiwane w ramach stosunku pracy, a także pouczyć dłużnika zajętej wierzytelności o obowiązkach wynikających z art. 884. Gdyby zatem uznać, że odszkodowanie jest dochodem uzyskanym w ramach stosunku prawnego to należałoby przyjąć skuteczność zajęcia
Przepisy prawa regulują zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę, gdyż podlega ono szczególnej ochronie. Użyte w przepisach pojęcie wynagrodzenia za pracę podlegającego ochronie należy rozumieć dość szeroko, w związku z tym m.in. dla celów egzekucyjnych wynagrodzenie oznacza nie tylko wynagrodzenie zasadnicze należne w zamian za świadczoną pracę w ramach powierzonych obowiązków, ale także inne - zmienne i stałe jego elementy o charakterze obowiązkowym i dobrowolnym jak np. premie, dodatki, nagrody. A zatem te dodatkowe elementy wynagrodzenia także podlegają kodeksowej ochronie przed potrąceniami (tj. określona kolejność dokonywania potrąceń, określona wysokość możliwych potrąceń itp.)
Z ochrony w zakresie potrąceń korzystają również inne świadczenia o charakterze finansowym, niebędące wprost wynagrodzeniem za pracę, jednakże pozostające w ścisłym związku ze stosunkiem pracy. I tak, pod ogólną ochroną pozostają także:
ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy,
nagroda jubileuszowa,
odprawa emerytalna i rentowa (wyrok Sądu Najwyższego I PK 217/03 OSNP 2004/24/419),
odprawa pieniężna w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z przyczyn nieleżących po stronie pracownika,
odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia,
wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy spowodowanej chorobą,
wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy,
wynagrodzenie urlopowe,
deputaty i odszkodowania.
(oprac. : Izabela Nowacka / Portal Kadrowy)