Temat: urlop macierzyński a umowa o dzieło
[Brak zakazu pracy] Prawa do zasiłku macierzyńskiego nie traci się w sytuacji podjęcia dowolnej pracy zarobkowej. Wniosek taki uzasadnia fakt, że art. 31 ust. 2 ustawy nie wymienia art. 17 ustawy jako mającego zastosowanie do zasiłków macierzyńskich (por. I. Jędrasik-Jankowska, Ubezpieczenia społeczne, t. 3, Ubezpieczenia chorobowe..., s. 51). Zasadne będzie więc przyjęcie, że pobierająca zasiłek macierzyński osoba będąca przedsiębiorcą może dalej kontynuować prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą, nie tracąc zasiłku macierzyńskiego. Może też podjąć całkowicie inne zatrudnienie, nie tracąc prawa do zasiłku macierzyńskiego (por. K. Jędrzejewska, Można brać macierzyński inadal prowadzić firmę, Rzeczposp. z 6 kwietnia 2007 r.).
Możliwość zarobkowania w czasie urlopu udzielonego pracownikowi w celu sprawowania opieki nad dzieckiem kojarzy się głównie z okresem przebywania na urlopie wychowawczym. Znacznie mniej rozpowszechniona jest wiedza o tym, że "dorabiać" można także w czasie urlopu macierzyńskiego, w tym również urlopu macierzyńskiego w podstawowym wymiarze. Wprawdzie dopuszczalność zarobkowania w czasie wspomnianego urlopu wydaje się zaskakująca w kontekście przeznaczenia i celu tego urlopu, jednak z formalnego punktu widzenia prawo pracy nie stawia przeszkód do wykonywania pracy w takim okresie.
Analizując dopuszczalność pracy na urlopie macierzyńskim w wymiarze podstawowym należy jednak uwzględnić fakt, że przepisy Kodeksu pracy przewidują możliwość wykonywania pracy tylko w czasie dodatkowego urlopu macierzyńskiego, zaś co do podstawowego urlopu tego typu nie zawierają żadnej odpowiedniej regulacji. Można z tego wnioskować, że praca na urlopie macierzyńskim jest wprawdzie dozwolona, ale tylko wtedy, gdy chodzi o dodatkowy urlop macierzyński. Gdyby bowiem ustawodawca chciał wprowadzić taką możliwość również w zakresie podstawowego urlopu macierzyńskiego, dałby temu wyraz w stosownym przepisie, tak jak to uczynił w przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Wskazuje to na przyjęcie zasady wykorzystania podstawowego urlopu macierzyńskiego w naturze - co jest zgodne z charakterem i celem tego urlopu. Z formalnego punktu widzenia można natomiast uznać, że pracownik przebywający na takim urlopie mógłby podjąć pracę u innego pracodawcy. Przepisy Kodeksu pracy nie odnoszą się bowiem do takiej sytuacji, normując tylko przypadek świadczenia pracy na urlopie macierzyńskim (dodatkowym) u tego pracodawcy, który udziela urlopu.
W przeciwieństwie do kwestii podejmowania pracy w czasie podstawowego urlopu macierzyńskiego, sprawa zarobkowania na dodatkowym urlopie tego rodzaju jest wprost uregulowana w Kodeksie pracy. W art. 1821 § 4 K.p. dopuszcza się taką możliwość, z tym zastrzeżeniem, że praca nie może przekraczać połowy etatu. Dodatkowy urlop macierzyński udzielany jest wówczas na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy. W celu podjęcia pracy na warunkach art. 1821 § 4 K.p. zainteresowana pracownica (lub pracownik) musi złożyć wniosek w tej sprawie, w terminie nie krótszym niż 7 dni przed planowanym rozpoczęciem pracy. W jego treści należy wskazać wymiar czasu pracy oraz okres, przez który pracownik będzie łączyć pracę z korzystaniem z dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek, o ile został złożony w terminie.
Kwestią otwartą pozostaje możliwość podjęcia pracy w czasie urlopu macierzyńskiego (zarówno podstawowego, jak dodatkowego) na podstawie cywilnoprawnej - u tego samego lub innego pracodawcy. Zawarcie wspomnianej umowy, np. umowy zlecenia, nie powoduje automatycznego naruszenia prawa pracy, nawet jeżeli pracownica podejmie pracę w czasie podstawowego urlopu macierzyńskiego u swojego macierzystego pracodawcy. Jednak z pewnością fakt takiego zatrudnienia, szczególnie w trakcie podstawowego urlopu macierzyńskiego, może być wnikliwie badany przez inspektora pracy. Kontroli może podlegać zgodność rodzaju umowy (cywilnoprawnej) z warunkami, w jakich jest wykonywana praca. Jeżeli w rzeczywistości odpowiada ona typowemu zatrudnieniu pracowniczemu, pracodawca może się spodziewać zarzutu "przykrycia" stosunku pracy przez umowę prawa cywilnego oraz akceptacji nieprawidłowego wykorzystywania urlopu macierzyńskiego przez pracownika (vide Gazeta Podatkowa nr 21 (958) z dnia 14.03.2013 Agata Barczewska)
пропозиції роботи
