GoldenLine
Zaloguj się
Jerzy Fiuk

Jerzy Fiuk interim manager,
doradca, konsultant

Temat: Wady Lean Management

Chciałem odwołać się do Waszych doświadczeń praktycznych i przeczytać o wadach LM. Oczywiście mam swoją listę, ale nie zależy mi na Waszym potakiwaniu czy negowaniu, tylko na opiniach nowych. Napiszę jednak kilka słów, które nieco rozjaśnią mój punkt widzenia.

Otóż wyrywkowo przeglądałem kilka podręczników akademickich traktujących o zarządzaniu i jeśli tam coś na temat metodyki LM znalazłem (a nie zawsze znalazłem), to mój sprzeciw budził punkt "wady Lean Management". Podobne wyniki zwraca dr Google. Powtarzają się opinie, według mnie, z gruntu nieprawdziwe. Podaję te punkty:
1. Przekształcenie się koncepcji w prostą racjonalizację;
2. Obniżenie płynności produkcyjnej firmy;
3. Spadek jakości produkcji;
4. Zaniedbywanie usług;
5. Stres pracowników i spadek motywacji;
6. Powierzchowna redukcja personelu;
7. Wzrost zapotrzebowania na siły fachowe, zaniedbywanie problemów pracowników o niższych kwalifikacjach.

Jak dla mnie to albo celowe deprecjonowanie metodyki, albo całkowite niezrozumienie o co w niej chodzi. Te wyżej wymienione punkty, owszem, będą prawdziwe, jeśli słowo "wady" zastąpić słowem "zagrożenia" i dopisać w nawiasie (w przypadku nieskutecznego wprowadzania Lean Managementu).

Ale nie piszcie o tym, szkoda czasu. Napiszcie, proszę, o wadach LM jakie dostrzegacie w swojej praktyce. Może uda się zbudować taką listę wad LM, a nie zagrożeń jakie niosą błędy wdrożeniowe powodujące, że uzyskujemy coś innego niż LM?
Link do wypowiedziLink
Henryk M.

Henryk M. Project Management /
Lean Management /
Systems Engineering

Temat: Wady Lean Management

Jerzy F.:

Otóż wyrywkowo przeglądałem kilka podręczników akademickich traktujących o zarządzaniu i jeśli tam coś na temat metodyki LM znalazłem (a nie zawsze znalazłem), to mój sprzeciw budził punkt "wady Lean Management". Podobne wyniki zwraca dr Google. Powtarzają się opinie, według mnie, z gruntu nieprawdziwe. Podaję te punkty:
1. Przekształcenie się koncepcji w prostą racjonalizację;
2. Obniżenie płynności produkcyjnej firmy;
3. Spadek jakości produkcji;
4. Zaniedbywanie usług;
5. Stres pracowników i spadek motywacji;
6. Powierzchowna redukcja personelu;
7. Wzrost zapotrzebowania na siły fachowe, zaniedbywanie problemów pracowników o niższych kwalifikacjach.

Jak dla mnie to albo celowe deprecjonowanie metodyki, albo całkowite niezrozumienie o co w niej chodzi. Te wyżej wymienione punkty, owszem, będą prawdziwe, jeśli słowo "wady" zastąpić słowem "zagrożenia" i dopisać w nawiasie (w przypadku nieskutecznego wprowadzania Lean Managementu).

Zgadzam się w 100% - to albo celowe deprecjonowanie metodyki, albo ignorancja "akademików", którzy nigdy nie "ubrudzili" sobie rąk rzeczywistym działaniem w biznesie. Zagrożenia? Tak, ja bym to określił jako ryzyka związane z wdrażaniem i rozwojem LM w firmach:
1. Przekształcenie się koncepcji w prostą racjonalizację;
Jakiej koncepcji? Zwykle firmy nie posiadają żadnej koncepcji poza "robić, robić, i jeszcze raz robić", a jak mają, to jest to tzw. "misja" wywieszona na ścianach korytarzy, na którą nikt nie zwraca uwagi. Poza tym LM to nie prosta racjonalizacja tylko usuwanie marnotrawstwa poprzez doskonalenie strumienia wartości. Tyle, że menedżerowie firm zwykle nie wiedzą, co stanowi największą wartość ich organizacji.
2. Obniżenie płynności produkcyjnej firmy;
Znowu: jakiej płynności? Produkowania na magazyn? Chyba tak wygląda ta "płynność" zdefiniowana za biurkiem w uczelnianych pokoikach "naukowców".
3. Spadek jakości produkcji;
No, to już przejaw kompletnego niezrozumienia LM. Szkoda czasu na komentarz.
4. Zaniedbywanie usług;
Jasne, a Lean Services czym sie zajmuje? Zresztą nie trzeba wyodrębniać tego obszaru.
5. Stres pracowników i spadek motywacji;
Muri i mura (terminologia kaizen) polega na identyfikacji nadmiernego obciążenia oraz nierównomierności; likwidacja tych zjawisk wpływa na obniżenie stresu i zwiększenie motywacji; kolejne "pudło".
6. Powierzchowna redukcja personelu;
Redukcja personelu nie jest celem LM. Zmniejszenie zaangażowania personelu firmy w dany proces - tak, ale bez zwiększania obciążeń dla pozostałych, bez zwalniania uwolnionych zasobów i nie kosztem jakości. W sumie głupi wniosek.
7. Wzrost zapotrzebowania na siły fachowe, zaniedbywanie problemów pracowników o niższych kwalifikacjach.
Toyota mówi: "osiągamy ponadprzeciętne rezultaty dzięki pracy przeciętnych ludzi" :o)

Pozdrawiam
Link do wypowiedziLink
Henryk M.

Henryk M. Project Management /
Lean Management /
Systems Engineering

Temat: Wady Lean Management

"Wadą" Lean Management jest to, że zmusza ludzi do wychodzenia ze swojej bezpiecznej strefy komfortu, zmusza do nieustannego doskonalenia siebie i swojego otoczenia. Niewielki odsetek ludzi ma to we krwi, reszta woli "leżeć na kanapie" i czekać, co się stanie. Stąd podstawowym problemem podczas wdrażania LM jest opór, i to na każdym kroku. Większość ludzi nie lubi zmian. Może być jak było, jak jest, byle nie wymagało to zwiększenia ich aktywności. Nie musi być nawet dobrze, byle nikt nie ruszył ich "kanapy".

Poza tym LM to podejście samodoskonalące się. Jeżeli okazuje się, że pojawia się jakaś "wada" - wolę to nazywać problemem lub wyzwaniem - w jej stosowaniu, to należy się zastanowić, jak zmienić samą metodę by usunąć przeszkodę. Nieustanne (ciągłe) doskonalenie oznacza ciągłą zmianę. Nie ma powrotu na "kanapę", i to chyba jest ta główna "wada" LM.

Pozdrawiam
Link do wypowiedziLink
Jerzy Fiuk

Jerzy Fiuk interim manager,
doradca, konsultant

Temat: Wady Lean Management

No Henryk, świetnie, że podzielasz mój punkt widzenia, ale tak łatwo się nie wykręcisz ha ha. Pisz mi tu o wadach :). pozdrawiam.

A przepraszam już jest i o wadach :).
Cenna dla mnie uwaga: "Nie ma powrotu na kanapę". Nie chcę zamulać wątku, ale "na boku" chętnie z Tobą podyskutuję o tej "wadzie".Ten post został edytowany przez Autora dnia 10.04.14 o godzinie 10:42
Link do wypowiedziLink
Henryk M.

Henryk M. Project Management /
Lean Management /
Systems Engineering

Temat: Wady Lean Management

Wadą może być także zbyt mało rozbudowana praktyka radzenia sobie ze wspomnianym już oporem. Nie chodzi o to, by złamać opór, czy opornych, ale by ich pozyskać dla LM.
Ostatnio, coraz częściej, pojawia się dodatkowa, szósta zasada LM: "Respect (for) people". w tym upatruję szansy na rozwój wiedzy, jak radzić sobie z oporem podczas wdrażania LM.

Pozdrawiam
Link do wypowiedziLink
Marcin K.

Marcin K. "Jeśli nie możesz
meczu wygrać, to go
zremisuj."

Temat: Wady Lean Management

Opór był, jest i będzie. Jesteśmy kanapowcami i kiedy "ona" pojawia się gdzieś w pobliżu, to zaraz chcemy skorzystać. Sam obserwuję już od ponad 8 lat, jak radzą sobie z tym w Toyocie. Nawet tu, gdzie ciągłe zmiany są na porządku dziennym, opór potrafi być bardzo silny. Nie ma sposobu na złamanie go. Wszystko zależy od podejścia przełożonych. Jeśli szef wpada na super pomysł, a zwykli pracownicy produkcyjni są tylko narzędziami do jego realizacji, opór będzie większy. Jeśli ten sam szef, rzuci hasło i zaproponuje współudział, opór się zmniejsza a rosną chęci. "Wadą" LM jest człowiek, który w takiej sytuacji wykorzystał ludzi do tego, by zyskać w oczach prezesa, a następnie zapomniał o choćby minimum dziękuję. Tak zwiększa się opór nawet tu, gdzie LM to standard najwyższy.

Więc odpowiadając na pytanie jak sobie z Nim radzić ? Trzeba mieć odpowiednich ludzi z odpowiednim podejściem. Np. Kiedy na logistyce wprowadzali kaizen, który za pomocą elektroniki informował o ilości produktów na regałach i ostrzegał, kiedy należy uzupełnić zapas, nie szukano firmy, która by się tym zajęła. W śród tylu pracowników, był jeden pasjonat elektroniki, i to jemu powierzono przygotowanie całego projektu płytki, lampek, czujek itp. Sam zrobił zamówienie i wykonał kaizen. Mógł się wypowiedzieć o tym jak to widzi i czy może coś zmienić. Rozmawiałem z nim, był zachwycony, bo zamiast dowozić części na montaż siedział z lutownicą i "rzeźbił". Gdyby Manager przyszedł z całym gotowym pomysłem i kazał mu zrobić tak jak ma na projekcie i koniec, przypuszczalnie zrobiłby to, ale już nie tak chętnie. Swoją drogą system sprawdził się i został zastosowany na pozostałych halach, a wszystko nadzorował ten sam pracownik. Trzeba znać swoich ludzi, wiedzieć coś więcej o nich, niż tylko to, ile czynności potrafi zrobić na swoim dziale. Takie jest moje zdanie. Management daje impuls do działania w ten sposób angażując pracowników i wykorzystując ich wiedzę i umiejętności a nie nakazuje co i kiedy ma być zrobione oraz w jaki sposób. To sposób na zmniejszenie oporu, bo na zlikwidowanie to chyba nie ma :)Ten post został edytowany przez Autora dnia 10.04.14 o godzinie 14:38
Link do wypowiedziLink
Radosław C.

Radosław C. plant manager,
Hutchinson Poland
Sp. z o.o.

Temat: Wady Lean Management

Witam,
wielokrotnie zadawałem sobie to pytanie podczas studiowania tez głoszących przewagę LM nad innymi "metodami" zarządzania produkcją (i nie tylko). Co jest lepsze? LM, TOC, 6sigma, a może hybryda? Przed tym jak zaprezentuję swoje zdanie, nadmienię, że jestem miłośnikiem LM.
WADY...:
1. LM wywodzi się z TOYOTA PRODUCTION SYSTEM (TPS) i dla Toyoty ten garnitur został uszyty.
2. Wg absolutnie mojej opinii to oznacza, że nie każda firma nadaje się do wdrożenia LM w całości jego założeń (kultura, kraj, produkcja jednostkowa/seryjna itd.).
3. Popularność LM sprawia, że chcemy skopiować TPS.
4. By wdrożyć LM trzeba definiować spore zasoby (w porównaniu z TOC, które uderza miejscowo)
5. Konkurencja już zna LM (50 lat), potrzebujemy coś więcej by przeżyć w dynamicznym świecie.
pozdrawiam
Link do wypowiedziLink
Zbigniew Banaśkiewicz

Zbigniew Banaśkiewicz Quality, H&S and
Security Manager

Temat: Wady Lean Management

Wady są, oczywiście. Jak coś nie ma wad to albo jest fałszywie przedstawione albo nie istnieje. Są to wady dość uniwersalne, tzn. pasujące do jakiejkolwiek zamkniętej metodologii.

Modelowy LM, żeby zadziałał, wymaga zwykle bardzo wysokiego poziomu jakości. Jeżeli tego poziomu z jakichś powodów nie daje się osiągnąć to zamiast przepływu mamy zator grożący katastrofą.

Każda metodologia ma w sobie jakiś dogmatyzm, a dogmatyzm zawsze jest szkodliwy, w mniejszym lub większym stopniu, włącznie z próbami naginania rzeczywistości do modelu. Symptomatyczne jest m.in. oskarżanie krytyków o to, że nie rozumieją, teoretyzują, itp.

Kolejną wadą jest tendencja do upraszczania. Modele i przykłady opisywane w tzw. sztandarowych publikacjach, są zwykle szalenie uproszczone w stosunku do rzeczywistych modeli biznesowych.
Link do wypowiedziLink
Mariusz Kaizen Szymocha

Mariusz Kaizen Szymocha Continuous
Improvement (LEAN
SIX SIGMA) Manager

Temat: Wady Lean Management

Wadą na pewno jest to, że LM sam się nie zrobi - kanapę trzeba przesunąć w kąt ;-))

A szkoda, bo gdyby sam się robił, to pewnie nie byłoby przeszkód, przed obligatoryjnością - np. w sferze publicznej ;-))

Możliwe, że ta wada jest największą zaletą LM - bo zejście z kanapy oznacza zwycięstwo (o tym fakcie powstał przecież filmik "jesteś zwycięzcą", który obejrzało, więcej ludzi, niż wszystkie świąteczne wydania Krzyżaków odkąd mamy telewizję ;-).

Radek ciekawe stwierdzenie, że potrzeba czegoś nowego - generalnie na zachodzie, technika znacznie sprzyja dziedzinie inżynierii procesów (włącznie z IT); kwestia modelowania jest ułatwiona. Niemniej jednak składnik ludzki jest nadal ważny. W Polsce zanim się sytuacja ustabilizuje i zrozumiemy wartość (nawet w PLN) z wykorzystania/stosowanie LM to spokojnie minie 50 lat.

Kolejna "wada" LM dostępność i prostota - możliwe, że to dlatego w Polsce nie postrzega się tego jako rocket science i nie korzysta z należytą "czcią"

Natomiast brak obrony przed spłyceniem, o którym wspomina Zbigniew to kolejne "przekleństwo", które powoduje, że wielu się sparzyło i obiera drogę w błocie po kolana w niezbadanym i przeciwnym kierunku.
Link do wypowiedziLink
Jerzy Fiuk

Jerzy Fiuk interim manager,
doradca, konsultant

Temat: Wady Lean Management

Mariusz S.:
"wada" LM dostępność i prostota

Dostępność i prostota, jako wada LM. Na to nie wpadłem. Ja piszę - wada - bez cudzysłowu i to nie jest żart. Możesz mieć rację. Ludzie słuchają na szkoleniach i nie wierzą, że "wystarczy tylko tyle". Ale idę o zakład, że nie mówią im tam jaki potrzebny jest wysiłek, żeby zmienić sposób myślenia na taki, aby te proste i dostępne narzędzia zagrały. Dzięki.Ten post został edytowany przez Autora dnia 11.04.14 o godzinie 22:30
Link do wypowiedziLink
Zbigniew Banaśkiewicz

Zbigniew Banaśkiewicz Quality, H&S and
Security Manager

Temat: Wady Lean Management

Z jednej strony, skoro już tyle lat i wciąż się o tym mówi, dyskutuje na forach, wymienia w wymaganiach wobec kandydatów w ofertach zatrudnienia, to musi być dobre.

Z drugiej strony, ciągle tylko ten TPS i potem długo długo nic... W takiej six sigmie to przynajmniej było dwóch wielkich...
Link do wypowiedziLink
Jakub K.

Jakub K. Szkolenia Lean
Management w oparciu
o gry symulacyjne

Temat: Wady Lean Management

Radosław C.:
WADY...:
1. LM wywodzi się z TOYOTA PRODUCTION SYSTEM (TPS) i dla Toyoty ten garnitur został uszyty.
Pytanie skąd wywodzi się TPS i dlaczego Toyota nie jest znana z produkcji maszyn do szycia.
2. Wg absolutnie mojej opinii to oznacza, że nie każda firma nadaje się do wdrożenia LM w całości jego założeń (kultura, kraj, produkcja jednostkowa/seryjna itd.).
wg mnie: każda firma może czerpać inspirację i doskonalić się dzięki LM
3. Popularność LM sprawia, że chcemy skopiować TPS.
Racja, znane jest takie podejście.
4. By wdrożyć LM trzeba definiować spore zasoby (w porównaniu z TOC, które uderza miejscowo)
Z założenia trzeba dotrzeć do wszystkich - więc całe zasoby (tylko czy to na pewno wada)
5. Konkurencja już zna LM (50 lat), potrzebujemy coś więcej by przeżyć w dynamicznym świecie.
Nie ma założenia że lean działa tylko jeżeli konkurencja go nie zna (czyli nie ma).

Czy ktoś może podać które elementy LM odnoszą się do konkurencji?
Link do wypowiedziLink
Wojciech Mazurek

Wojciech Mazurek właściciel, PPHU
Neuron

Temat: Wady Lean Management

Jerzy F.:
Mariusz S.:
"wada" LM dostępność i prostota

Dostępność i prostota, jako wada LM. Na to nie wpadłem.

Ponieważ Lean jest dostępny i prosty to każdy może go wdrażać.

Albo udawać że wdraża .....

Dla mnie największą wadą, a właściwie nie wadą tylko największym niebezpieczeństwem jest tworzenie wirtualnej rzeczywistości - matrixa w którym jak wspomniał kolega Zbigniew rządzą dogmaty a lean jest religią której wszyscy oddają należne hołdy ale w którą absolutnie nikt nie wierzy ......
Link do wypowiedziLink
Mariusz Kaizen Szymocha

Mariusz Kaizen Szymocha Continuous
Improvement (LEAN
SIX SIGMA) Manager

Temat: Wady Lean Management

Wojciech M.:
Jerzy F.:
Mariusz S.:
"wada" LM dostępność i prostota

Dostępność i prostota, jako wada LM. Na to nie wpadłem.

Ponieważ Lean jest dostępny i prosty to każdy może go wdrażać.

Albo udawać że wdraża .....

Dla mnie największą wadą, a właściwie nie wadą tylko największym niebezpieczeństwem jest tworzenie wirtualnej rzeczywistości - matrixa w którym jak wspomniał kolega Zbigniew rządzą dogmaty a lean jest religią której wszyscy oddają należne hołdy ale w którą absolutnie nikt nie wierzy ......

Strzał w 10tkę albo między oczy!
Wirtualna rzeczywistość to LEAN bez jasno określonych parametrów sukcesu (na koniec dnia istotnie ekonomicznych) to pusty ołtarzyk a wierni z czasem przestają padać na kolana, kolorować trawę na zielono i stają się ateistami bo "cudów" brak - widocznych i mierzalnych dowodów na to, że poświęcili swój czas i zasoby w konkretnym i OSIĄGNIĘTYM celu.

Jeśli dobrze rozumiem co napisałeś, to stawiam tezę, że żadne emocjonalne kolorowe scenariusze propagandowe, w dłuższej perspektywie, nie zastąpią, konkretnych wyników, osiągniętych dzięki, właściwie zastosowanym narzędziom i szacunku do załogi na wszystkich szczeblach organizacji.

A HIPOtez jest taka, że dobry humor, pozytywne myślenie i TYLKO aspekty miękkie wystarczą...

Odrzucona hipoteza alternatywna to jednym słowem wada LM.
Może dlatego, że na 1szych stronach książek do LM nie jest jasno i WPROSTnapisane co się istotnie liczy a jak to osiągnąć to już zupełnie inna para kaloszy i to napisane jest mimo, że nie WPROST.Ten post został edytowany przez Autora dnia 12.04.14 o godzinie 16:35
Link do wypowiedziLink
Mariusz Kaizen Szymocha

Mariusz Kaizen Szymocha Continuous
Improvement (LEAN
SIX SIGMA) Manager

Temat: Wady Lean Management

Jerzy F.:
Mariusz S.:
"wada" LM dostępność i prostota

Dostępność i prostota, jako wada LM. Na to nie wpadłem. Ja piszę - wada - bez cudzysłowu i to nie jest żart. Możesz mieć rację. Ludzie słuchają na szkoleniach i nie wierzą, że "wystarczy tylko tyle". Ale idę o zakład, że nie mówią im tam jaki potrzebny jest wysiłek, żeby zmienić sposób myślenia na taki, aby te proste i dostępne narzędzia zagrały. Dzięki.

No pewnie, że nie mówią!
Niemniej jednak chwała tym kursantom, którzy zadają pytania z sali o porażki Kaizenów, Kaikaku, wdrożeń LM etc.
Link do wypowiedziLink
Mariusz Kaizen Szymocha

Mariusz Kaizen Szymocha Continuous
Improvement (LEAN
SIX SIGMA) Manager

Temat: Wady Lean Management

5. Konkurencja już zna LM (50 lat), potrzebujemy coś więcej by przeżyć w dynamicznym świecie.
Nie ma założenia że lean działa tylko jeżeli konkurencja go nie zna (czyli nie ma).

Czy ktoś może podać które elementy LM odnoszą się do konkurencji?

Z dziedziny eliminacji marnotrawstwa, JIT, kultury szacunku pewnie nie...
Natomiast nie można wykluczyć inżynierii finansowej gdzie wartość na wykresach ma charakterystykę kąta rozwartego lewoskrętnego w rzędną ;-)))
Link do wypowiedziLink
Mariusz Kaizen Szymocha

Mariusz Kaizen Szymocha Continuous
Improvement (LEAN
SIX SIGMA) Manager

Temat: Wady Lean Management

Z drugiej strony, ciągle tylko ten TPS i potem długo długo nic... W takiej six sigmie to przynajmniej było dwóch wielkich...

Mówisz o przybyszach z mat planety
Obrazek

;-)))
Link do wypowiedziLink
Henryk M.

Henryk M. Project Management /
Lean Management /
Systems Engineering

Temat: Wady Lean Management

Z mojego punktu widzenia LM właściwie jest pozbawiony wad, może dlatego, że traktuję to określenie jako zamiennik dla "metody nieustannego doskonalenia". Nie jest to ortodoksyjne podejście, ale od metody (nazwy) ważniejsze są efekty.
Dlatego uważam, że ciągłe/nieustanne doskonalenie nigdy nie wyjdzie z mody :o)
LM wyznacza pewne granice, systematyzuje podejście oraz podejmowane działania, tworzy pewien szkielet, ale nie ogranicza kreatywności. TPS i Toyota? Owszem, jako przykład, nie szablon. Nie będzie drugiej Toyoty. Inne metody? czemu nie, jeżeli ktoś je woli lub okażą się przydatniejsze w danym obszarze.
Szukałbym wad LM po to, by je wyeliminować, nie po to, by stwierdzić, że metoda jest zła lub przestarzała.

Pozdrawiam
Link do wypowiedziLink

konto usunięte

Temat: Wady Lean Management

To i ja wrzucę swoje 5gr ...

Przy okazji wdrażania często spotykam się ze swobodą interpretacji zasad i narzędzi LM. Zależy to pewnie od "naszej" mentalności (Polacy i tak wiedzą najlepiej) ale jest to niewątpliwie zagrożenie towarzyszące Lean Manufacturing.

PS - Współpraca z kierownictwem średniego szczebla do łatwych nie należy ;)
Link do wypowiedziLink
Henryk M.

Henryk M. Project Management /
Lean Management /
Systems Engineering

Temat: Wady Lean Management

Adam S.:
To i ja wrzucę swoje 5gr ...

Przy okazji wdrażania często spotykam się ze swobodą interpretacji zasad i narzędzi LM. Zależy to pewnie od "naszej" mentalności (Polacy i tak wiedzą najlepiej) ale jest to niewątpliwie zagrożenie towarzyszące Lean Manufacturing.

Moim zdaniem ortodoksyjne trzymanie się sposobu wdrażania narządzi LM nie jest właściwą drogą. Sama metoda powinna być doskonalona. Faktem jest, że "wariacje" na jej kanwie powinni wprowadzać doświadczeni praktycy.

Co do zasad (jest ich pięć, a właściwie sześć), to są określone jasno. Oczywiście można dyskutować, jak zdefiniować wartość, czym jest strumień wartości i jego przepływ, ale to są problemy powiązane z konkretnym wdrożeniem, dlatego ich unikalna interpretacja jest konieczna.

Być może nie zrozumiałem dobrze, o co chodzi z tą "swobodną interpretacją zasad i narzędzi LM".

Pozdrawiam
Link do wypowiedziLink
« Wróć do tematów
Odpowiedz

Podobne tematy





Wyślij zaproszenie do
Anuluj