Temat: Odbiór dnia wolnego za szkolenie w sobotę
Pojęcie czasu pracy określa przepis art. 128 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Pojęcie czasu pracy nie jest zatem tożsame z pojęciem wykonywania obowiązków pracowniczych (świadczenia pracy), lecz opiera się na przyjętym ustawowo podziale czasu pracownika na czas, gdy pozostaje w dyspozycji pracodawcy we wskazanym przez niego miejscu – i ten uznaje za czas pracy pracownika - oraz pozostały czas, gdy pracownik nie pozostaje w dyspozycji pracodawcy – i ten można określić jako czas wolny od pracy. Z tego wynika, iż za czas pracy uważa także czas, w którym pracownik co prawda nie świadczy pracy jako takiej, lecz zachowuje się zgodnie z wolą i poleceniami pracodawcy (tzn. pozostaje w warunkach podporządkowania organizacyjnego).
Udział w szkoleniu kursowym lub podnoszenie kwalifikacji zawodowych w innych formach (pozaszkolnych), czy wreszcie uczestnictwo w konferencjach
nie mieści się w pojęciu obowiązków pracowniczych określonych w art. 100 kodeksu pracy. Oznacza to tyle, że w przypadku, gdy pracownik zdecyduje się na wzięcie udziału w takim szkoleniu lub konferencji nie będzie mógł liczyć na rekompensatę w postaci udzielenia mu dodatkowego czasu wolnego od pracy w innym terminie, czy też wypłatę dodatkowego wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Uczestnictwo w szkoleniu samo w sobie nie jest bowiem "pracą wykonywaną ponad obowiązuje normy czasu pracy" (czyli świadczeniem pracy) w rozumieniu przepisów o dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151 i 1511 kodeksu pracy). Ponieważ jednak nie stanowi ono elementu obowiązków pracowniczych (art. 100 kodeksu pracy), to pracownik ma pełne prawo nie brać udziału w szkoleniach i kursach organizowanych poza jego czasem pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy. Pracodawca nie ma prawa wyciągać z tego powodu żadnych ustawowych konsekwencji (na przykład rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem), lecz trudno wykluczyć, iż nie weźmie tego pod uwagę przy dokonywaniu okresowej oceny pracowników lub dodatkowym nagradzaniu za sumienność w pracy (podziale nagród i premii). Zresztą praktyka ostatnich lat wskazuje, iż pracownicy bardzo rzadko odmawiają pracodawcom udziału w określonym szkoleniu, wyjeździe – nawet jeśli odbywa się to kosztem ich czasu wolnego, ponieważ boją się, że w ten sposób zostaną przez pracodawcę ocenieni jako pracownicy niezaangażowani i niesumienni. Pracodawcy bardzo chętnie wykorzystują bowiem ogólny zapis w art. 100 § 1 kodeksu pracy, zgodnie z którym do podstawowych obowiązków pracownika należy sumienne i staranne wykonywanie pracy oraz stosowanie się do poleceń pracodawcy, wskazując, iż udział pracownika w szkoleniach i kursach podnoszących jego kwalifikacje zawodowe stanowi element sumiennego i starannego wykonywania pracy (choć już nie element świadczenia pracy).