Temat: MLM a piramida finansowa

W wielu przypadkach bardzo łatwo pomylić MLM (marketing wielopoziomowy) od działalności w postaci tzw. piramidy finansowej. Jak odróżnić przedmiotowe formy działalności? Która z tych form jest zgodna z przepisami prawa? Czy działalność w ramach MLM stanowi czyn nieuczciwej konkurencji? Na te i inne pytania znajdą Państwo odpowiedź w poniższej informacji prawnej. Zapraszamy do lektury.
Podstawowym problemem jest rozstrzygnięcie czy dana działalność jest sprzedażą w formie marketingu wielopoziomowego, czy też można ją określić jako tzw. piramidę finansową.

W pierwszej kolejności należy wskazać cechy charakterystyczne MLM (multi-level marketing). Działalność w zakresie marketingu wielopoziomowego to przede wszystkim przekazywanie produktu lub usługi od usługodawcy do odbiorcy. Określenie wielopoziomowy odnosi się do systemu wynagrodzeń pobieranych przez osoby, które sprawiają, że dostarczany jest dany produkt lub usługa. Działalność w tej formie polega więc na budowaniu organizacji, w której mnóstwo osób sprzedaje niewiele, bądź też nie sprzedaje wcale produktów, a jedynie kupuje je dla siebie.

Z kolei piramida finansowa jest to struktura finansowa, wzorowana na marketingu wielopoziomowym i często z nim mylona. Działalność ta jest również określana jako sprzedaż lawinowa. Zyski węzła piramidy finansowej nie pochodzą ze sprzedaży towarów lub usług. Pochodzą one (zyski) w całości z wpłat wpisowego wnoszonego przez nowych członków struktury, pozyskanych przez węzeł i węzły potomne. Na piramidzie finansowej zyskują tylko osoby, które znajdują się u jej szczytu i wystarczająco wcześnie do niej dołączyły. Należy zaznaczyć, że w Polsce organizowanie bądź kierowanie systemem sprzedaży lawinowej jest czynem nieuczciwej konkurencji zagrożonym karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 (art. 24 a ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 r., tekst jednolity: Dz.U. 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.).

Jak już wyżej wskazano, marketing wielopoziomowy mylony jest często z konstrukcją znaną jako piramida finansowa. W MLM każdy węzeł drzewa sprzedaży może mieć własnych klientów, za pomocą których dostarcza towary według ich potrzeb, przy czym ich jakość, co do zasady, odpowiada cenie - a często cena jest konkurencyjna w porównaniu do przedmiotów podobnej jakości w sklepach - ze względu na mniejszą ilość pośredników. W piramidach finansowych nie ma zazwyczaj towarów. W MLM węzeł zarabia na sprzedaży prowadzonej osobiście oraz na sprzedaży partnerów zgromadzonych w węzłach poniżej własnego. Należy zaznaczyć, że węzeł nie zarabia na samym pozyskiwaniu nowych węzłów poniżej. Z kolei w piramidzie finansowej zarobek węzła pochodzi wyłącznie z bardzo wysokiego wpisowego, wpłacanego przez nowych członków struktury za prawo włączenia się w tę strukturę.

Jak więc wynika z powyższego, system piramidy charakteryzuje się tym, że zysk jest uzależniony od pozyskiwania nowych osób inwestujących pieniądze. MLM (multi-level marketing) natomiast, choć podobny różni się powiązaniem zysku z faktyczną sprzedażą, a nie z liczbą osób finansujących zyski. Ta metoda sprzedaży polega na tym, że nabywca jakiegoś towaru nabywa jednocześnie prawo sprzedaży określonych produktów w zamian za prowizję lub odsetki od obrotu. MLM odróżnia więc od piramidy przede wszystkim cel działalności – sprzedaż.

Prowizja lub odsetki od obrotu stanowią gratyfikację za sprzedaż określonych produktów i są częścią systemu.

Działalność w formie marketingu wielopoziomowego nie stanowi, w przeciwieństwie do piramidy finansowej, czynu nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji MLM powinno spełniać dwa warunki (art. 17c ust. 2 w/w ustawy):
korzyści materialne osiągane w ramach takiej działalności muszą wynikać z zysku ze sprzedaży dóbr lub usług, przy czym ceny nie mogą rażąco przekraczać ich rzeczywistej wartości rynkowej,
osoba, która rezygnuje z działalności w tej formie ma prawo odsprzedaży organizatorowi systemu nabytych wcześniej towarów, instrukcji, próbek itp. za minimum 90% ceny zakupu; dotyczy to produktów zakupionych w przeciągu 6 miesięcy poprzedzających datę złożenia rezygnacji organizatorowi systemu sprzedaży.
Artykuł przygotowany przez redakcję serwisu http://e-prawnik.pl
autor:Katarzyna Bienussa