Temat: Cygańska poetka "Papusza" doczekała się pomnika

Cygańska poetka Bronisława Wajs - znana jako Papusza - doczekała się w Gorzowie swojego pomnika. Przez wiele lat była związana z tym miastem, tu napisała kilka z najbardziej znanych swoich wierszy. W czwartek odsłonięto jej pomnik w pobliżu okazałego gmachu nowej biblioteki w gorzowskim Parku Róż.

Miejsce umieszczenia odlanego z brązu pomnika Papuszy nie jest przypadkowe. Przed laty poetka często przechadzała się po parku i spędzała w nim wiele czasu. Teraz siedzi tam na pniu drzewa trzymając książkę, z której wypadają kartki.

Uroczystego odsłonięcia pomnika dokonała Alfreda Markowska - seniorka romskiej społeczności w Gorzowie. Nazywana babcią Noncią Cyganka podczas wojny uratowała od zagłady kilkadziesięcioro romskich, żydowskich i polskich dzieci. Za swe bohaterstwo otrzymała Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Pani Alfreda znała Papuszę, razem z nią podróżowała w cygańskim taborze. Jak powiedziała dziennikarzom bardzo się cieszy, że w parku stanął pomnik. "Bardzo dobrze, bo każdy kto tu przyjdzie będzie wiedział, że coś znaczyła" - dodała. Według niej, Papusza była dobrym, uczciwym i sprawiedliwym człowiekiem, jednak samotnym, bez rodziny.

Fundatorem pomnika Papuszy jest firma Skanska, która jest głównym wykonawcą budowy nowej biblioteki wojewódzkiej w Gorzowie, która właśnie dobiega końca. Po uroczystości przed biblioteką jej uczestnicy mogli zobaczyć nowy gmach biblioteki od środka, której otwarcie planowane jest na 14 grudnia.
W przestronnym holu nowej biblioteki odbyła się część artystyczna uroczystości ku pamięci cygańskiej poetki. Były recytacje jej wierszy oraz występy dzieci z zespołu "Romane Cirhyń" (Cygańska Gwiazda) i grupy cygańskiej z Berlina. Na parterze biblioteki otarto również okolicznościową wystawę z wybranymi wierszami poetki i ilustracjami Andrzeja Gordona.

Bronisława Wajs - Papusza (z cygańskiego "laleczka") urodziła się prawdopodobnie w 1908 roku w Lublinie. Po dramatycznych wojennych wędrówkach (kresy wschodnie RP) trzy lata mieszkała w Żaganiu (obecnie Lubuskie), by następnie w 1954 roku osiąść na stałe w Gorzowie Wlkp, gdzie mieszkała do 1981 roku. Potem przeniosła się do Inowrocławia, gdzie w 1987 roku zmarła.

Jej poetycki talent odkrył poeta i cyganolog Jerzy Ficowski podczas wspólnych wędrówek z cyganami w 1949 roku. Poezja Papuszy inspirowana była przyrodą i tęsknotą za młodością oraz taborowym życiem. Namówiona przez Ficowskiego przesyłała mu swoje wiersze pisane w języku romskim, które poeta przekładał i wydał w 1956 roku w tomiku "Pieśni Papuszy".

Papusza uznawana jest za najwybitniejszą cygańską poetkę, która w swojej poezji nie czerpała z żadnych wzorców. Wyrażała w niej swoje myśli i przeżycia w jedyny oryginalny dla siebie sposób. Do najbardziej znanych tomików jej wierszy należą "Lesie, ojcze mój", "Piosenka". (PAP)