Temat: Polscy jeźdźcy apokalipsy

Polscy jeźdźcy apokalipsy.

Nie znali litości w paleniu i łupieniu, ale Rzeczypospolitej oddali nieocenione zasługi.



PIOTR WŁOCZYK: Ponoć rosyjskie i niemieckie matki straszyły nimi dzieci jeszcze sto lat po ich wyczynach…

JACEK KOMUDA: Niestworzone historie opowiadano o nich długo po tym, jak przestali istnieć. Widać to w dawnej poezji, która zapamiętała ich nieokiełznanie i łupiestwa – wspominane w utworach, takich jak choćby „Lisy” Wacława Potockiego i „Nędza z biedą z Polski idą”. Równocześnie powstawały też panegiryki chwalące dzielność „żołnierzy lisowskich”, dzieła Wojciecha Dembołęckiego, „Wojownicy sarmaccy” Szymona Starowolskiego i „Żywot kozaków lisowskich” Józefa Bartłomieja Zimorowica. Im dalej zagłębiamy się w wiek XVII, tym więcej pojawia się pozytywnych opinii pokazujących męstwo i przewagi tych jeźdźców. W latach 20. i 30. XVII w. słowo „lisowczyk” lub „lis” budziło grozę, ale w połowie stulecia o Stefanie Czarnieckim, byłym lisowczyku, pisze z szacunkiem Jan Chryzostom Pasek. Do dziś pozostała po nich legenda, bo teren działania lisowczyków, zwanych elearami, był imponujący: od Morza Białego i Uralu aż do Renu. Od wojny z Moskwą (rok 1608) aż do wojny trzydziestoletniej.

Lisowczycy powstali formalnie dopiero w 1615 r., kiedy w czasie obrony Wielkiego Księstwa Litewskiego Jan Karol Chodkiewicz przyjął Lisowskiego – dawnego wroga – do siebie i dał mu zgodę na stworzenie pułku jazdy lekkiej. Zasady były proste: nie dostawali żołdu, walczyli jedynie za łupy. Chodkiewicz dał też Lisowskiemu prawo zaciągania wszelakich łotrów, banitów, hultajów i infamisów, a ten wydał 12 stycznia uniwersał do swawolników, grasujących na Litwie, aby skupili się pod jego rozkazami, inaczej uderzą na nich oddziały hetmana.

Dlaczego ci ludzie poszli do wojska, zamiast grasować bez jakichkolwiek ograniczeń? ...
Co stanowiło o ich wartości bojowej? Przecież ich niesamowita skuteczność w nękaniu wroga nie budzi żadnych wątpliwości. ...
(...)
http://www.msn.com/pl-pl/wiadomosci/historia/polscy-je...