пропозиції роботи
Arkadiusz Mariusz
S.
Kancelaria Prawna
Spółka Cywilna w
Poznaniu
Temat: skarga na czynności komornika - wykładnia prawna
KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO:Art. 767. § 1. Na czynności komornika przysługuje skarga do sądu powiatowego . Dotyczy to także zaniechania przez komornika dokonania czynności.
§ 2. Skargę wnosi się do sądu w terminie tygodniowym od daty czynności, gdy strona była przy niej obecna lub była o jej terminie zawiadomiona, w innych wypadkach - od daty zawiadomienia strony o dokonaniu czynności, w braku zawiadomienia - od daty dowiedzenia się o niej, a w wypadku zaniechania - od daty, w której czynność powinna być dokonana.
§ 3. Zażalenie na postanowienie sądu przysługuje w wypadkach w ustawie wskazanych.
KOMENTARZ:
1. Skarga na czynności komornika jest środkiem zaskarżenia wszystkich jego czynności, i to zarówno dokonanych, jak i nie dokonanych przez niego; o tych ostatnich kodeks wyraźnie stanowi. Przysługuje ona na każdą czynność komornika, chyba że ustawodawca ją wyklucza, np. na udzielenie przybicia ruchomości ulegających szybkiemu zepsuciu (art. 870 § 1 k.p.c.), albo przewiduje inny środek zaskarżenia (zarzuty przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji - art. 1027 k.p.c.). Nie ma znaczenia okoliczność, w jakiej postaci komornik dokonał czynności (postanowienie, zarządzenie, faktyczne wykonanie czynności), albo jakie przepisy proceduralne zostały naruszone. Skarga na czynności komornika stanowi środek zaskarżenia w razie naruszenia przez komornika przepisów procesowych. Nie można jednak za jej pomocą bronić się przed naruszeniem prawa materialnego. Nie przysługuje ona na czynności innych podmiotów występujących w egzekucji, np. zarządcy nieruchomości, dłużnika zajętej wierzytelności. Skarga na czynności komornika stanowi też źródło informacji dla sądu w celu podjęcia czynności nadzorczych w trybie art. 759 § 2 k.p.c. Użyte w art. 767 § 1 zd. 2 określenie „zaniechanie dokonania czynności” nie obejmuje bezczynności powodującej przewlekłość postępowania, na którą skarga nie przysługuje (wyrok SN z dnia 14 września 1973 r., I CR 250/73, OSPiKA 1975/1 poz. 1).
2. Każdy, kto został dotknięty czynnościami lub zaniechaniem komornika, może wnieść skargę, w tym także osoba trzecia, jeżeli wykaże interes prawny. Skargę na czynności komornika może również wnieść sąd lub organ uprawniony, który żądał wszczęcia egzekucji (art. 796 § 2 i 3 k.p.c.), prokurator i organizacja społeczna (art. 7, 8 k.p.c.). Wnosi się ją wprost do sądu, przy którym działa komornik dokonujący czynności. Może być wniesiona ustnie lub pisemnie (art. 760 § 1 k.p.c.); jeżeli wnoszona jest w formie pisemnej, powinna odpowiadać warunkom pisma procesowego (art. 126 k.p.c.). Skargę na czynności komornika w toku licytacji zgłasza się sędziemu nadzorującego jej przebieg (art. 986 k.p.c.).
3. Termin do wniesienia skargi wynosi tydzień od daty czynności, gdy strona była przy niej obecna lub była o jej terminie powiadomiona. Jeżeli komornik nie zawiadomił o terminie czynności, bieg terminu do wniesienia skargi rozpoczyna się od daty dowiedzenia się o czynności. Przy zaniechaniu dokonania czynności - bieg terminu do wniesienia skargi liczy się od daty, w której czynność powinna być dokonana. Jeżeli chodzi o bieg terminu do wniesienia skargi przez osoby trzecie, które na ogół nie są zawiadamiane o dacie czynności, istnieje wątpliwość, od jakiego momentu należy go liczyć. W literaturze przyjmuje się zgodnie, że początek biegu terminu w takich wypadkach powinien być liczony od daty dowiedzenia się o danej czynności lub o zaniechaniu jej dokonania (W. Siedlecki w: Komentarz do k.p.c., s. 1091). W razie zaskarżenia czynności komornika w toku licytacji termin tygodniowy nie obowiązuje, bo skargę powinno się zgłosić niezwłocznie sędziemu nadzorującemu jej przebieg: tygodniowy termin nie obowiązuje również w razie zaskarżenia przybicia ruchomości, skarga bowiem powinna być zgłoszona do protokołu licytacji (art. 986, 870 § 1 k.p.c.). Można żądać przywrócenia uchybionego terminu do wniesienia skargi (art. 168 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). O przywróceniu terminu do wniesienia skargi orzeka sąd rejonowy. Rozpoznanie skargi może nastąpić na posiedzeniu niejawnym (art. 766 k.p.c.), może też sąd dla jej rozpoznania wyznaczyć rozprawę, jednakże skargę na postanowienie komornika o ukaraniu grzywną rozstrzyga sąd po przeprowadzeniu rozprawy (art. 768 k.p.c.).
4. Rozstrzygnięcie sądu zawarte w postanowieniu załatwiającym skargę może zmierzać do uchylenia czynności komornika i polecenia mu dokonania innych określonych czynności, uchylenia czynności komornika i przeprowadzenia przez sąd prawidłowych czynności, tylko uchylenia czynności, np. jeżeli czynność komornika polegająca na wprowadzeniu wierzyciela w posiadanie nieruchomości jest wadliwa, sąd ogranicza się tylko do uchylenia zaskarżonej czynności, ponieważ nie może w tym trybie zobowiązać dłużnika do oddania nieruchomości wierzycielowi (uchwała SN z dnia 4 maja 1972 r., III CZP 24/72, OSNCP 1972, nr 12, poz. 212), wreszcie do oddalenia skargi.
5. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia lub zarządzenia, chyba że sąd - uwzględniając wniosek skarżącego - zawiesi w całości lub części postępowanie egzekucyjne (art. 821 § 1 k.p.c.). Zawieszenie postępowania sąd może uzależnić od złożenia przez dłużnika zabezpieczenia. Jeżeli dłużnik zabezpieczy spełnienie swego obowiązku, sąd może uchylić dokonane czynności egzekucyjne, z wyjątkiem zajęcia (art. 821 § 2 k.p.c.).
6. Zażalenie na postanowienie sądu załatwiającego skargę na czynności komornika przysługuje tylko w wypadkach przewidzianych przez przepis szczególny, np. ukaranie przez komornika grzywną (art. 768 k.p.c.), zawieszenie lub umorzenie postępowania przez komornika (art. 828 k.p.c.), orzeczenie o kosztach egzekucyjnych (art. 770 k.p.c.). Zażalenie przysługuje również na postanowienie sądu zmierzające do zakończenia postępowania, którym sąd oddalił skargę na czynności komornika (uchwała SN z dnia 28 listopada 1969 r., III CZP 83/69, OSNCP 1970, nr 6, poz. 105), uchylające czynność komornika, gdy zaskarżone postanowienie zmierza do zakończenia postępowania, co uzasadnione jest przepisem art. 394 § 1 in principio k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 i art. 767 § 3 k.p.c. (postanowienie SN z dnia 15 kwietnia 1986 r., III CRN 40/86, OSNCP 1987, nr 7, poz. 102 z glosą F. Zedlera, OSPiKA 1987, nr 5-6, poz. 124). Zażalenie na postanowienie sądu przysługuje także w wypadkach przewidzianych w art. 394 § 1 pkt 1, 2, 5, 7, 8, 10, 11 k.p.c., nie przysługuje zaś w innych wypadkach przewidzianych w tym przepisie, ze względu na wyraźne ich unormowanie w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym (art. 770, 828 k.p.c.) lub ze względu na nieprzyznanie tego środka odwoławczego (art. 950, 1055 k.p.c.).
Do zażalenia należy odpowiednio stosować przepisy o procesie (art. 394-397 k.p.c.). W postępowaniu egzekucyjnym nie jest dopuszczalna apelacja ani skarga o wznowienie postępowania.
Każda osoba, której prawa zostały naruszone, może wnieść zażalenie, z wyjątkiem jednak wypadków, gdy wyraźny przepis kodeksu uprawnia do wniesienia zażalenia tylko określone osoby, jak wierzyciela i dłużnika (art. 870 k.p.c.) lub strony i organ egzekucji administracyjnej (art. 773 § 3 k.p.c.). Poza tym zażalenie może wnieść prokurator i organizacja społeczna (art. 7, 8 k.p.c.).
Poza skargą na czynności komornika, zażaleniem na postanowienie sądu kodeks wymienia jeszcze - jako inny środek zaskarżenia - zarzuty przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji (art. 1027-1028 k.p.c.). Por. uwagi do art. 1027 i 1028 k.p.c.
7. Skarga na czynności komornika z powodu zajęcia przez niego majątku należącego nie do dłużnika, lecz do osoby trzeciej, nie przysługuje dłużnikowi, przeciwko któremu skierowana została egzekucja i dla którego zajęcie obcego mienia żadnego nie przynosi uszczerbku (orzeczenie SN z dnia 20 listopada 1934 r., C. I. 2926/33, OSP 1936, poz. 20).
8. Skarga na czynności komornika nie jest pozwem, ale środkiem odwoławczym podobnym do zażalenia, toteż wykluczone jest postawienie w skardze wniosku o zabezpieczenie powództwa (orzeczenie SN z dnia 30 sierpnia 1937 r., C. II. 488/37, Zb. Urz. 1938, poz. 307).
9. Z mocy art. 743 k.p.c. do wykonania zarządzeń tymczasowych stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu egzekucyjnym. Sposób wykonania zajęcia ruchomości jako środka zabezpieczenia określają więc przepisy art. 844 i nast. k.p.c. O tym, czy zajęte rzeczy pozostawić we władaniu osoby, u której je zajęto (stanowi to regułę), czy też z ważnych przyczyn oddać je pod dozór innej osoby, zarządzając ewentualnie ich przeniesienie, oraz o tym, czy już po dokonaniu zajęcia zmienić dozorcę, decyduje komornik (art. 855 § 1, art. 856 § 2, art. 860 k.p.c.), a nie sąd, który orzekł o zabezpieczeniu powództwa. Strona niezadowolona z decyzji komornika może wnieść skargę na czynności komornika do sądu rejonowego (art. 767 k.p.c.), a sąd ten może też z urzędu wydać komornikowi stosowne zarządzenie (orzeczenie SN z dnia 28 stycznia 1958 r., 4 CZ 5/58, OSN 1958, nr 4, poz. 118).
10. Ustalenie, czy suma wpłacona w toku postępowania egzekucyjnego przez wierzyciela na pokrycie świadczenia wzajemnego dłużnika jest wystarczająca, należy do komornika sądowego i jego postanowienie podlega tylko kontroli sądu w drodze skargi na czynności komornika. Zarzut przedawnienia jako zarzut materialny nie ma w postępowaniu ze skargi na czynności komornika żadnego znaczenia. Skutków wygaśnięcia bowiem zobowiązania stwierdzonego w tytule można dochodzić tylko w drodze powództwa opartego na art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. (orzeczenie SN z dnia 30 października 1958 r., 1 CR 880/58, OSN 1960, nr 2 poz. 42).
11. Jeżeli egzekucja ze względu na jej przedmiot lub osobę dłużnika jest niedopuszczalna (art. 824 § 1 pkt 2 k.p.c.), dłużnikowi przysługuje skarga na odmowę uchylenia przez komornika sądowego zajęcia wierzytelności (uchwała SN z dnia 26 lutego 1969 r., III CZP 131/68, OSNCP 1969, nr 9, poz. 156).
12. Jeżeli w tytule wykonawczym zaznaczono, że na zabezpieczenie roszczeń pieniężnych wierzyciela należy zająć określone ruchomości będące we władaniu wskazanej w nim osoby trzeciej (art. 739, 747 pkt 1 k.p.c.), to komornik - zajmując je mimo sprzeciwu tej osoby i zaprzeczenia przez nią własności dłużnika (art. 743, 845 k.p.c.) - nie narusza przepisów prawa egzekucyjnego. Osoba więc może bronić swych - przez tę czynność naruszonych - praw podmiotowych tylko w drodze powództwa o zwolnienie zajętych przedmiotów od egzekucji (uchwała SN z dnia 13 lutego 1981 r., III CZP 71/80, OSNCP 1981, nr 8, poz. 143).
13. Dłużnik, przeciwko któremu wszczęta została egzekucja alimentów, mimo że dobrowolnie zaspokajał alimenty w terminie i wysokości określonej w tytule wykonawczym, może skutecznie - stosownie do okoliczności - w drodze skargi kwestionować czynności komornika w zakresie obciążenia go kosztami egzekucyjnymi (art. 767, 770 k.p.c. - uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 27 listopada 1986 r., III CZP 40/86, OSNCP 1987, nr 5-6, poz. 71).
14. Nieusunięcie braków formalnych skargi na czynność komornika powoduje jej odrzucenie. Wydanie w takim wypadku zarządzenia o zwrocie skargi nie pozbawia strony możliwości zaskarżenia tej czynności zażaleniem (uchwała SN z dnia 6 września 1994 r., III CZP 101/94, OSNC 1995, nr 2, poz. 24).
15. Na postanowienie sądu rejonowego oddalające skargę na czynność komornika, polegającą na zajęciu ruchomości, nie przysługuje zażalenie (uchwała SN z dnia 15 września 1995 r., III CZP 110/95, OSNC 1995, nr 12, poz. 177).
16. Od zażalenia na postanowienie sądu rozstrzygającego skargę na czynności komornika w sprawie o egzekucję świadczenia majątkowego pobiera się wpis przewidziany § 53 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych - Dz. U. Nr 154, poz. 753 (uchwała SN z dnia 27 czerwca 1995 r., III CZP 75/95, OSNC 1995/11 poz. 154 ).
17. W sprawie ze skargi na czynności komornika o kosztach postępowania orzeka sąd na podstawie art. 770 k.p.c., stosując odpowiednio w niezbędnym zakresie przepisy o zwrocie kosztów procesu (uchwała SN z dnia 29 lutego 1996 r., III CZP 17/96, Wokanda 1996/4 str. 10).
18. Na postanowienie sądu rejonowego odrzucające spóźnioną skargę na czynności komornika przysługuje zażalenie (uchwała SN z dnia 26 stycznia 1999 r., III CZP 58/98, OSNC 1999, nr 6, poz. 107).
19. W sprawie wszczętej na skutek skargi na czynności komornika, podlegającej wpisowi stałemu, wniesione przez adwokata lub radcę prawnego nie opłacone zażalenie na postanowienie sądu, od którego pobiera się ułamkową część wpisu stałego, podlega odrzuceniu bez wzywania do uiszczenia opłaty (uchwała SN z dnia 13 września 2000 r., III CZP 34/2000, OSNC 2001/1 poz. 4).
Autor: Zdzisław Świeboda
WZÓR:
Gdańsk, dnia 30 września 2001 r.
Do Sądu Rejonowego w Gdańsku
Wydział II Cywilny
Wierzyciel: Sławomir Baranowski
zam. w Gdańsku przy ul. Łódzkiej 23/9.
Dłużnik: Cezary Zielarski
zam. w Gdańsku przy ul. Szewskiej 35/1
reprezentowany przez pełnomocnika
radcę prawnego Andrzeja Kempińskiego
prowadzącego kancelarię radcowską
w Gdańsku przy ul. Nowe Ogrody 40.
Skarga dłużnika na postanowienie komornika rewiru IV przy Sądzie Rejonowym w Gdańsku z dnia 10 września 2001 r. wydane w sprawie IV KM 732/01 w przedmiocie ustalenia kosztów postępowania egzekucyjnego
W imieniu dłużnika Cezarego Zielarskiego, na podstawie udzielonego mi pełnomocnictwa, wnoszę o:
1. uchylenie wskazanego powyżej postanowienia komornika;
2. obciążenie kosztami postępowania egzekucyjnego wierzyciela;
3. dopuszczenie dowodu z akt postępowania IV KM 732/01 komornika rewiru IV przy Sądzie Rejonowym w Gdańsku;
4. dopuszczenie dowodu z akt Sądu Rejonowego w Gdańsku w sprawie I C 265/01;
5. zasądzenie od wierzyciela na rzecz dłużnika zwrotu kosztów niniejszego postępowania w tym kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego według załączonego spisu.
UZASADNIENIE
Wierzyciel złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie nieprawomocnego wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Gdańsku w sprawie I C 265/01, który został zaopatrzony w rygor natychmiastowej wykonalności.
(dowód: akta postępowania IV KM 732/01)
W istocie rzeczy wierzytelność w dacie wykonania nie istniała, którą to okoliczność dłużnik podniósł w sprzeciwie od wyroku zaocznego.
(dowód: akta sprawy I C 265/01 Sądu Rejonowego w Gdańsku)
Mimo to wierzyciel złożył wniosek egzekucyjny domagając się oprócz wyegzekwowania świadczeń orzeczonych wyrokiem zaocznym, przyznania mu kosztów postępowania egzekucyjnego w tym kosztów adwokackich.
(dowód: akta postępowania egzekucyjnego jw.)
Równolegle ze wszczęciem postępowania egzekucyjnego zakończyła się sprawa tocząca się przed Sądem Rejonowym w Gdańsku o sygnaturze I C 265/01. Wyrokiem z dnia 15 sierpnia 2001 r. Sąd oddalił powództwo wierzyciela.
(dowód: akta sprawy I C 265/01)
Dopiero w wyniku wyraźnego żądania dłużnika wierzyciel cofnął wniosek egzekucyjny. Konsekwencją tego oświadczenia było umorzenie postępowania egzekucyjnego i ustalenie jego kosztów.
(dowód: akta postępowania egzekucyjnego jw.)
Dłużnik nie wnosi zastrzeżeń co wysokości tych kosztów i poszczególnych ich składników, nie może jednak zgodzić się z obciążeniem go tymi kosztami. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 770 k.p.c. dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi koszty niezbędne do celowego prowadzenia egzekucji. W niniejszej sprawie samo już wszczęcie egzekucji nie było celowe, a co za tym idzie dalsze czynności również nie były celowe. Zdaniem dłużnika, nie może on ponosić negatywnych konsekwencji nieuczciwości wierzyciela i braku przepływu informacji pomiędzy wierzycielem i jego pełnomocnikiem w przedmiocie wielkości dochodzonych roszczeń.
Dlatego też w niniejszej sprawie koszty postępowania egzekucyjnego na zasadzie art. 770 a contrario k.p.c. powinien ponieść wierzyciel.
Mając powyższe na uwadze, na zasadzie powołanego przepisu oraz art. 767 k.p.c. skarga jest konieczna i uzasadniona.
Andrzej Kempiński
radca prawny
Załączniki:
1. odpis skargi,
2. pełnomocnictwo,
3. spis kosztów.
Zobacz następujące przepisy:
Dz.U.64.43.296: art. 767; art. 770
Opracowanie:
Tomaszewska E.
