Temat: Swastyka w twórczości Obarskiego - estetyka ponad etyką?

"Trudno uznać za sztukę galanteryjno-ornamentalne zabawy, jakie uprawia pan Obarski, a dopisywanie im pseudofilozoficznego posłannictwa (pomijając jego znaczenie) trąci hochsztaplerstwem. Czy pan Obarski bawiłby się tak niefrasobliwie swastyką, gdyby był ofiarą eksperymentów medycznych lekarzy noszących opaskę z tym znakiem, gdyby stracił całą rodzinę w obozie koncentracyjnym, gdyby przeszedł piekło bombardowań, tortur, gdyby przez lata męczyły go koszmary gwałtów zadawanych mu przez rasę panów spod tego znaku, gdyby został skopany przez fanów swastyki kibicujących lokalnej drużynie piłkarskiej?"

Marek Żydowicz
krytyk sztuki, prezes toruńskiej fundacji Tumult, szef międzynarodowego festiwalu Camerimage, po którego interwencji zdecydowano się zamknąć wystawę


"Rozumiem zaniepokojenie Marka Żydowicza wywołane użyciem symboliki kojarzonej z nazizmem na wystawie w toruńskiej galerii. Jednak Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu, który często rozsądza podobne przypadki, przyjął zasadę, że swoboda wypowiedzi obejmuje nie tylko poglądy postrzegane jako nieszkodliwe albo obojętne, ale również te, które obrażają, oburzają lub wprowadzają niepokój. A praca Obarskiego do takich należy.

Trzeba dyskutować nad podobnymi wystawami, a nie je zamykać. W przypadku toruńskiej wystawy do zamknięcia doszło, zanim widzowie i krytycy mogli ją obejrzeć i ocenić. Nie odbieram Markowi Żydowiczowi prawa do krytyki. Uważam jednak, że nawet najbardziej kompetentny krytyk nie powinien decydować, jakiego rodzaju sztukę można prezentować publicznie, a jakiej nie. Inaczej przestaje być krytykiem, a staje się cenzorem".

Roman Pawłowski
autor artykułu "Zamknięte z powodu swastyki"

Więcej:
Gazeta.pl, Zamknięte z powodu swastyki cz. 2
Gazeta.pl, Zamknięte z powodu swastyki

Temat: Swastyka w twórczości Obarskiego - estetyka ponad etyką?

I od razu mój krótki komentarz z semiotycznego punktu widzenia.

Każdy symbol ma swoją historię, która w mniejszym bądź w większym stopniu jest w nim zapisana. Symbol swastyki został wykorzystany przez propagandę III Rzeszy, ponieważ m.in. odnosił do starożytnego symbolu ognia i słońca. Odwołanie do korzeni idealnie wpisywało się w politykę i ideologię nazizmu.

Pochodzenie swastyki nie jest jednak do końca znane. Prawdopodobnie symbol ten ma swoje źródło w kulturze indyjskiej. W Europie pojawiał się w różnych momentach historycznych i był wykorzystywany do różnych celów. Od czasów II wojny św. swastyka jednoznacznie kojarzona jest ze zbrodniami faszystowskimi.

Co w ogóle mieści w sobie symbol?

Czy rzeczywiście można go traktować jedynie w sposób estetyczny odwołując do znaczeń, w które obrósł w ciągu wieków? Czy też ważniejszy powinien być kontekst etyczny, a więc perspektywa historii dwudziestego wieku?

Intencje Przemysława Obarskiego były dobre, w komentarzu do instalacji wyznał bowiem, że chodziło mu o "rehabilitację motywu swastyki oraz krzewienie pozytywnego wizerunku tego symbolu jako 'przynoszącego szczęście'".

Temat: Swastyka w twórczości Obarskiego - estetyka ponad etyką?

Ja - niezależnie od intencji autora - jestem przeciwna cenzurowaniu sztuki zanim ogół się zdoła z danym obiektem zapoznać. I tyle.

Temat: Swastyka w twórczości Obarskiego - estetyka ponad etyką?

tako rzekł Franklin: Any society that would give up a little liberty to gain a little security will deserve neither and lose both.