Temat: Zródło pochodzenia nazwiska
Jacek D.:
>
"Pozwolę się nie zgodzić co do pochodzenia nazwiska Dec wg wersji houdiego ( patrz wcześniejszy wpis) . Nazwisko to jest spolszczeniem niemieckiego nazwiska Dietz (zdrobnienie od imienia Ditrich). W okolicach Sokołowa Młp. pojawiło się ono w II poł. XVI w. (właściciel tamtejszych dóbr Pilecki osadził tam strażnika o takim nazwisku tworząc początek przysiółka Pilecki Zmysłów . Podobnemu spolszczeniu ulegaly inne niemieckie nazwiska np : Metz -Mec , Gó"tz -Goc , Fritz -Fryc , Schmutz - Szmuc itp"
Witam Deców z Golden Line .
Jestem autorem powyższego tekstu (cytowanego przez Jacka ) , który był odpowiedzią na pewien wpis jakiegoś nie-Deca sugerującego pochodzenie nazwiska Dec od prasłowiańskiego słowa dec(deć)oznaczającego córkę .Nawet jeżeli takie słowo istniało to zniknęło zupełnie w takiej formie co najmniej tysiąc pięćset lat temu a więc przynajmniej 1000 lat przed powstawaniem i spisywaniem pierwszych nazwisk nieszlacheckich w Polsce .Faktu , że w rosyjskim doć jest skrótem od słowa doćka w żadnym stopniu nie mozna łączyć z nazwiskiem Dec .
O pochodzeniu nazwiska wypowiedział się w latach 60-tych XX w. wybitny badacz osadnictwa terenu Puszczy Sandomierskiej doktor Kazimierz Skowroński (Dec po kądzieli ), zaliczając nasze nazwisko do nazwisk pochodzenia niemieckiego :,, Niemcy z Holendrami częściowo (...) stworzyli pewne skupienie w okolicach odnogi Puszczy , ''Czarnego Lasu '' od Niwisk ,przez Przedbórz na Huciska w Widełce i pod Raniżowem ,obok potażni-popielarni . Są to Blat , Bryk , Dec , Draus ,(...)Niemców , Niemczyk ,Buchnal , Reder , (...) Knap , Rozmus (...) Fryc ,Lenart (...) '' - cytat za Rocznik Kolbuszowski Biuletyn nr 1/66 ,,Kolbuszowskie ''przytumki''- nazwiska i przydomki ."
W tym artykule Skowroński wymienia również nazwiska pochodzenia tatarskiego , wołoskiego , ruskiego , czeskiego , szwedzkiego występujące w powiecie kolbuszowskim . Aby uwiarygodnić opinię Skowrońskiego zacytuję parę słów o nim samym :
,,Jako historyk - regionalista dużo czasu poświęcił na badanie przeszłości
nie tylko Kolbuszowej ale wielu miejscowościom położonym na obszarze
dawnej Puszczy Sandomierskiej. Równocześnie działał w Polskim
Towarzystwie Archeologicznym i Polskim Towarzystwie Historycznym.
Prowadził badania nad historią, językoznawstwem i etnografią
wspomnianego terenu .(...)
Uczyli go
wówczas słynni profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego: Stanisław
Kutrzeba - historyk prawa polskiego, Tadeusz Garbowski - filozof, Jan
Dąbrowski - historyk średniowiecza, Wacław Sobieski - historyk,
Włodzimierz Demetrykiewicz -archeolog, Józef Kallenbach - historyk
literatury polskiej, Ignacy Chrzanowski -
historyk literatury polskiej, Józef Feldman - historyk, Jan Nepomucen Łoś -
językoznawca, Ludwik Piotrowicz - historyk starożytności, Stanisław
Windakiewicz - historyk literatury polskiej, Roman Gródecki -historyk,
Władysław Konopczyński - historyk, Władysław Semkowicz -historyk,
Ludwik Kolankowski - historyk, Fryderyk Papee - historyk, dyrektor
Biblioteki Jagiellońskiej, Witold Taszycki -językoznawca, Stefan Szuman -
psycholog, Fryderyk Zoil - prawnik ."
Mając już w czasach studenckiej młodości styczność z takimi postaciami miał zapewne wielokrotnie możliwość pytać o pochodzenie
różnych nazwisk i zapewne z tego korzystał .
Mapa rozmieszczenia nazwiska Dec pokazuje , że najwięcej Deców ( biorąc pod uwagę 49 dawnych województw )jest na obszarze dawnego woj.rzeszowskiego (
http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/dec.html) Świadczy to o tym , że tam osiedlili się najwcześniej . Potwierdza to informacja z dokumentu lustracji woj. sandomierskiego z r. 1569 znajdująca się AGAD w której jest mowa o tym jak starosta Pilecki (założyciel miasta Sokołowa Młp.) w r. 1569 utrudnia powstanie wsi królewskiej Zielonka (Ossówka) u granic jego posiadłości , niszcząc drewno przygotowane przez osadników na budowę domów i osadzając niejakiego Deca jako strażnika , który miał pilnować aby osadnicy nie osiedlili się na spornym terenie . Od tej jednodworczej osady Deca powstał przysiółek Pilecki Zmysłów (dziś Zmysłów ) leżący ok.półtora kilometra od tej części wsi Mazury w której urodził się mój dziadek .
Wg. mnie Polscy Dece nie pochodzą od słynnego Decjusza (Josta Ludwika Dietza )ponieważ uzyskał on szlachectwo i herb Łodzia .Jego spolonizowani potomkowie pisali się Decius i trudno przypuszczać , aby pochodząc od bogacza u którego zapożyczał się król Zygmunt Stary stali się chłopami karczującymi Puszczę Sandomierską .
Odnosząc się do tzw. wątku szwedzkich braci rycerzy , którzy osiedlili się podobno na Lubelszczyźnie w okresie potopu szwedzkiego (a więc prawie 100 lat po Decach ,,podrzeszowskich" )
pragnę zauważyć , że będąc rycerzami czyli szlachcicami woleliby zginąć niż ciężko pracować w polu . Ci ,,rycerze'' mogli być tylko prostymi żołnierzami , najprędzej jeńcami , których często osiedlano przymusowo w dobrach szlacheckich . W armii szwedzkiej , która zalała Polskę w okresie ,,potopu" było prawie 13 tysięcy żołnierzy zaciężnych pochodzących z północnych Niemiec (stąd nazwa osady Niemce a nie Szwedy ) Osobiście uważam , że Dece z Lubelszczyzny pochodzą od Deców z Rzeszowszczyzny , których w II poł.XVII w. było coraz więcej o czym świadczy m.in występowanie w tym okresie rzemieślników o tym nazwisku wśród mieszkańców Sokołowa Młp. .
Wg. mojej opinii Decowie nie przybyli w XVI i XVII w. z Kresów Wschodnich . Oni je zasiedlali ,podobnie jak tysiące polskich chłopów . Gdyby było odwrotnie nazwisko to występowałoby wśród Rusinów-Ukraińców . Badając emigrację zarobkową do USA na pocz. XX w. zauważyłem , że kilkuset Deców , którzy wyjechali w tych czasach
deklarowało narodowość polską (żaden rusińską czyli obecną ukraińską ) pewna część ludzi o tym nazwisku , która miała imiona węgierskie i wyjeżdzała z terenów rdzennie węgierskich -deklarowała narodowość węgierską ( można pzypuszczać , że byli to potomkowie Deców ,,galicyjskich '' , którzy osiedlili się dużo wcześniej na Węgrzech i ulegli madziaryzacji tak jak Węgrzy w Polsce ulegali polonizacji (nazwiska : Węgrzyn , Batory , Balazs itp.)
Na tym kończę mój ,,przydługawy'' wywód .
Pozdrawiam .
Marcin Dec
P.S. Nie mam nic przeciwko cytowaniu fragmentów lub całości moich rozważań na portalu ,, Nasza Klasa " (profile : rod dec , klan dec , rodzina dec ).
Marcin Dec edytował(a) ten post dnia 02.02.08 o godzinie 16:08
пропозиції роботи
