Temat: zwolnienia grupowe i wysokość odprawy
"Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.) - dalej u.z.g., przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:
1) 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników;
2) 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników;
3) 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników
- zwanego dalej "grupowym zwolnieniem".
Liczby odnoszące się do pracowników, o których mowa w ust. 1, obejmują pracowników, z którymi w ramach grupowego zwolnienia następuje rozwiązanie stosunków pracy z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron, jeżeli dotyczy to co najmniej 5 pracowników.
Dla ustalenia liczebności grupy zwolnionych pracowników zasadnicze znaczenie ma określenie sposobów rozwiązania stosunków pracy. Do liczby zwolnień, od której zależy zakwalifikowanie danego zwolnienia jako zwolnienia grupowego wlicza się:
- wypowiedzenie stosunku pracy dokonane przez pracodawcę. Pod uwagę bierze się wszystkie wypowiedzenia dokonane przez pracodawcę z przyczyn niedotyczących pracowników (również jeżeli pracownik ma ustalone prawo do emerytury i pobiera świadczenie z ZUS);
- rozwiązanie stosunków pracy z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron (jeżeli w tym trybie rozwiązano co najmniej 5 stosunków pracy).
Nie uwzględnia się:
- przypadków wypowiedzenia dokonanego przez pracownika;
- rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia (zarówno z winy jak i bez winy pracownika);
- porozumienia stron, którego zawarcie nastąpiło z inicjatywy pracownika;
- przypadków wygaśnięcia stosunku pracy.
Umowy terminowe wlicza się jeżeli ulegają rozwiązaniu za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę. Nie wlicza się ich jeżeli ulegają rozwiązaniu na skutek nadejścia ich terminu końcowego, nawet jeżeli zbiegło się to w czasie ze zwolnieniem grupowym.
3. Zwolnienie ma charakter zwolnienia grupowego, jeżeli dojdzie do rozwiązania stosunków z określoną w ustawie liczbą pracowników w okresie nieprzekraczającm 30 dni. Okres dokonywania zwolnień - 30 dni - oblicza się przy zastosowaniu art. 111 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Bieg tego terminu rozpoczyna się od dnia w którym zostało dokonane pierwsze wypowiedzenie, lub zawarte pierwsze porozumienie rozwiązujące stosunek pracy. W przypadku oceny 30-dniowego terminu decydujące znaczenie ma moment wypowiedzenia (złożenia oświadczenia woli, którego przedmiotem było wypowiedzenie stosunku pracy), a nie moment rozwiązania stosunku pracy.
4. Spośród obowiązków pracodawcy najważniejsze znaczenie ma przeprowadzenie konsultacji zwolnienia grupowego (art. 2 u.z.g.). Konsultację przeprowadza się z zakładowymi organizacjami związkowymi, a u pracodawcy u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa - z przedstawicielstwem pracowników wyłonionym w trybie przyjętym u danego pracodawcy. W literaturze przedmiotu prezentowane jest stanowisko, że u pracodawców, u których działa rada pracowników (pracodawcy prowadzący działalność gospodarczą, zatrudniający co najmniej 50 pracowników) funkcję takiego przedstawicielstwa może pełnić rada pracowników (K. Jaśkowski, E. Maniewska, J. Stelina, Zwolnienia grupowe. Komentarz, Warszawa 2007, s.44).
Zgodnie z art. 2 ust. 2 u.z.g. konsultacja ma dwa cele:
a) poszukiwanie sposobu uniknięcia lub zmniejszenia zwolnień grupowych
b) poszukiwanie sposobów łagodzenia skutków zwolnień (osłony socjalne)
Jeżeli partnerem pracodawcy jest zakładowa organizacja związkowa, strony powinny dążyć do zawarcia porozumienia w sprawie zwolnień grupowych - porozumienie takie powinny określić zasady przeprowadzenia zwolnienia grupowego. Porozumienie takie jest źródłem prawa pracy w rozumieniu art. 9 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. Jeżeli pracodawca i zakładowa organizacja związkowa nie zdołają zawrzeć porozumienia, wówczas po upływie 20 dni od dnia zawiadomienia o zamiarze przeprowadzenia zwolnienia grupowego pracodawca ma prawo odstąpić od rokowań. W takim przypadku pracodawca wydaje regulamin zwolnień grupowych. Jeżeli u pracodawcy nie działają związki zawodowe, wówczas po konsultacji z przedstawicielstwem pracowników wyłonionym w trybie przyjętym u danego pracodawcy pracodawca wydaje regulamin zwolnień grupowych. Warto przy tym zaznaczyć, że jeżeli zostanie zawarte porozumienia w sprawie zwolnień grupowych, to pracodawca jest zwolniony z obowiązku indywidualnej konsultacji związkowej zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę (art. 5 ust. 1 u.z.g.). Jednakże jeżeli porozumienia nie zostanie zawarte w pracodawca wyda regulamin zwolnień grupowych, wówczas ma obowiązek indywidualnej konsultacji związkowe każdego wypowiedzenia (art. 5 ust. 2 u.z.g.)
5. Pracodawca ma również dwuetapowy obowiązek współdziałania z właściwym powiatowym urzędem pracy.
- Pierwszy etap ma miejsce gdy podjęty zostanie zamiar zwolnień grupowych, w tym samym czasie gdy o planowanym zwolnieniu informowana jest zakładowa organizacja związkowa lub inne przedstawicielstwo pracownicze. W tym samym czasie pracodawca zobowiązany jest przesłać informacje o takiej samej treści właściwemu urzędowi pracy (art. 2 ust. 6 u.z.g.).
- Drugi etap współdziałania z organami zatrudnienia ma miejsce po zakończeniu procedury konsultacyjno - informacyjnej. Zgodnie z art. 4 u.z.g. pracodawca - po zawarciu porozumienia, a w razie niezawarcia porozumienia po wydaniu regulaminu - zawiadamia na piśmie właściwy powiatowy urząd pracy o przyjętych ustaleniach dotyczących grupowego zwolnienia, w tym o liczbie zatrudnionych i zwalnianych pracowników oraz o przyczynach ich zwolnienia, okresie, w ciągu którego ma być dokonane zwolnienie, a także o przeprowadzonej konsultacji zamierzonego grupowego zwolnienia z zakładowymi organizacjami związkowymi lub z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Kopię zawiadomienia, o którym mowa pracodawca przekazuje zakładowym organizacjom związkowym. Zakładowe organizacje związkowe mogą przedstawić właściwemu powiatowemu urzędowi pracy swoją opinię w sprawie grupowego zwolnienia. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe uprawnienie to stosuje się do przedstawicieli pracowników wyłonionych w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
6. Pracodawca dokonujący zwolnień grupowych ma obowiązek wypłacić pracownikom zwolnionym w ramach zwolnień grupowych odprawy (art. 8 u.z.g.). Odprawa jest zależna od stażu pracy pracownika u danego pracodawcy i przysługuje w wysokości:
1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Jednakże zgodnie z art. 8 ust. 4 u.z.g. wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.
7. Po dokonaniu zwolnień grupowych, przez okres 15 miesięcy zwolnieni pracownicy mają tzw. prawo pierwszeństwa w zatrudnieniu. Zgodnie z art. 9 u.z.g. w razie ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej pracodawca powinien zatrudnić pracownika, z którym rozwiązał stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia, jeżeli zwolniony pracownik zgłosi zamiar podjęcia zatrudnienia u tego pracodawcy w ciągu roku od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy. Pracodawca powinien ponownie zatrudnić takiego pracownika w okresie 15 miesięcy od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia."
Monika Latos-Miłkowska
пропозиції роботи
