Temat: treści w internecie
Rozważając kwestię cytowania czyjegoś utworu należy wziąć pod uwagę art. 29 oraz 34 ustawy o prawie autorskim.
Zaczynając od omówienia art. 29 pozwolę sobie przytoczyć treść tego artykułu:
Art. 29. 1. Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości.
2. Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach.
21. Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w antologiach.
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 21, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 listopada 2004 r. w sprawie o sygn. Akt I CK 232/04 uznał, iż cytowany urywek lub nawet cały drobny utwór musi pozostawać w takiej proporcji do wkładu własnej twórczości, aby nie było wątpliwości co do tego, że powstało własne, samoistne dzieło. Trudno jest przy tym określić proporcje utworu przejmowanego do utworu własnego.
Znaczenie ma za to cel przytoczenia cytatu, który decyduje o jego dozwolonych rozmiarach. Zgodnie z ustawą wyróżniamy 4 cele:
1. wyjaśnienie
2. analiza krytyczna
3. nauczanie
4. sprawa gatunku twórczości.
1. Cel wyjaśniania oznacza, że bez cytatu dzieło byłoby w danym fragmencie niejasne lub co najmniej trudne do zrozumienia dla przeciętnego odbiorcy.
2. Cel nauczania realizowany jest najczęściej w cytatach występujący w podręcznikach i wydawnictwach popularnonaukowych. Służy on wówczas jako przykład zgrabnego lub znanego ujęcia istotnej myśli, a w przypadku sławnych sformułowań zmierza do pogłębienia wiedzy i erudycji uczącego się.
Przy czym zarówno cel wyjaśnienia i nauczania zakłada, że cytat ma służyć informacji, ugruntowaniu własnego poglądu, uczynieniu własnych wywodów bardziej zrozumiałymi.
3. Cel analizy krytycznej Cytat z cudzej twórczości jest dopuszczalny, gdyż odbiorca takiej analizy musi zapoznać się z analizowanym dziełem lub jego fragmentem, żeby zrozumieć jego krytykę.
4. Odwołanie się w przepisie dotyczącym cytatu do praw gatunku twórczości oznacza, że posługiwanie się cytatem dozwolone jest w przypadku samodzielnej twórczości nawiązującej w sposób jednoznaczny do cudzego dzieła. Cytat jest więc szeroko stosowany w działalności parodystycznej, kabaretowej oraz karykaturze politycznej. Działalność ta, bez wyraźnego nawiązania do cudzej twórczości, byłaby bowiem zupełnie niemożliwa. Jednakże i tu zakres cytowania musi pozostawać w ścisłym związku z celem, jakiemu służy.
Podsumowując publikowanie całego cudzego artykułu z własnym bardzo krótkim podsumowaniem nie mieści się w ramach dozwolonego cytatu.
(J. Barta, M. Czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiąkalski, R. Markiewicz, E. Traple. Komentarz, Dom Wydawniczy ABC, 2001, wyd. II.)
Art. 34 brzmi: „Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości. Twórcy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej.”
Art. 34, realizuje prawo autora do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem ( art. 16 pkt 2). We wcześniejszej regulacji prawnej, tj. w ustawie z 1952 r. art. 21 § 1 stanowił, iż przewidziane w przepisach o dozwolonym użytku rozpowszechnianie lub przytaczanie cudzych utworów jest dozwolone tylko pod warunkiem wyraźnego wymienienia źródła oraz bez wprowadzania zmian w utworze. W obecnej ustawie brak jak w przepisie art. 34 zakazu wprowadzania zmian. Jednak nie oznacza to, że zmiany są dozwolone. Stosuje się tu ogólne prawo do integralności, czyli nienaruszalności treści i formy utworu. Nie ulega jednak wątpliwości, że niektóre formy rozpowszechnienia dozwolone na mocy przepisów oddz. 3 możliwe są tylko przy wprowadzeniu pewnych zmian, koniecznych choćby ze względu na zastosowaną technikę.
Należy przyjąć, że dozwolone są zmiany absolutnie konieczne do tego, aby można było skorzystać z danej formy dozwolonego użytku. Nie są konieczne żadne zmiany w przypadku cytatu i przedruku.
Pamiętać przy tym należy, iż w sytuacji gdy utwór został opublikowany anonimowo, to nie oznacza, iż twórca publikujący utwór upoważnia osoby do przejmowania jego twórczości. Anonimowość jest prawem twórcy. W sytuacji gdy ustalenie osoby twórcy jest niemożliwe, to warunek określony w art. 34 Pr. aut. może wypełniać poprze podanie informacji, że cytat pochodzi od anonimowego twórcy.
Pojęcie "podanie źródła" oznacza co najmniej wskazanie autora, a przy przedruku z czasopisma należy podać obok autora nazwę gazety, w przypadku strony internetowej podanie autora (jeżeli jest podany) oraz najlepiej link do strony skąd został wzięty dany cytat, w przypadku korzystania z nadania - nazwę organizacji nadającej.
пропозиції роботи
