Temat: Przedawnienie
Kodeks cywilny
Art. 117. § 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.
§ 2. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.
Art. 118. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.
W tejże sytuacji należałoby przyjąć, że termin przedawnienia wynosi 3 lata. Termin liczy się od daty wymagalności roszczenia.
Zarzut przedawnienia może być skutecznie podniesiony tylko po upływie terminu przedawnienia. Zarzut ten nie musi być podniesiony w toku procesu, może on być podniesiony także przed wytoczeniem powództwa, gdy tylko wierzyciel zażąda od dłużnika spełnienia świadczenia. Jeżeli wierzyciel nie zgodzi się z podniesionym poza sądem zarzutem przedawnienia i pomimo to wystąpi do sądu z przedawnionym roszczeniem przeciwko dłużnikowi, to zdaniem komentującego, dłużnik w trakcie procesu powinien ponownie podnieść taki zarzut, chociażby z przyczyn dowodowych (może również powołać się przed sądem na wcześniejsze skorzystanie z tego zarzutu).
Art. 123. § 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;
3) przez wszczęcie mediacji.
Jeżeli wcześniej nie wystąpiła jedna z tych sytuacji to nie nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia.
Provident celowo pisze o próbie ugodowej bowiem jej przyjęcie umożliwia mu podnoszenie przed sądem zrzeczenia się zarzutu przedawnienia przez dłużnika.
Zrzeczenie się korzystania z zarzutu przedawnienia ma w zasadzie, zdaniem komentującego, charakter nieodwołalny i nieodwracalny. Jeżeli więc dłużnik, który zrzekł się korzystania z tego zarzutu z przyczyn opisanych wyżej, następnie stwierdzi, że proces przebiega nie po jego myśli, nie może odstąpić od dokonanego zrzeczenia i skorzystać z zarzutu przedawnienia (por. wyr. SN z dnia 6 listopada 1975 r., I PRN 32/75, OSPiKA 1976, z. 9, poz. 168: "Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia powoduje przekształcenie - z mocy prawa - zobowiązania naturalnego z powrotem w zaskarżalne roszczenie. Takiego skutku materialnoprawnego nie niweczy oświadczenie o cofnięciu uznania, gdyż oświadczenie takie, jakkolwiek ma znaczenie procesowe, nie zmienia stanu materialnoprawnego, dotyczącego zasadności roszczeń"). Jak wskazał SN w wyr. z dnia 21 lipca 2004 r. (V CK 620/03, Lex nr 137673): "Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia jest jednostronną czynnością prawną, która wywołuje skutki prawne ex nunc. Jest to wykonanie prawa kształtującego. Jeśli zrzeczenie się zarzutu przedawnienia jest oświadczeniem woli, to należy do niego stosować wszelkie reguły dotyczące oświadczeń woli. Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia wywołuje zatem skutki prawne, gdy doszło do drugiej strony w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią". Inaczej SN w wyr. z dnia 19 marca 2002 r. (IV CKN 917/00, Lex nr 54485), w którym wskazał, że "skutek materialnoprawny (zrzeczenia się korzystania z zarzutu przedawnienia) może być zniweczony odwołaniem zrzeczenia się korzystania z zarzutu przedawnienia dokonanym przed prawomocnym zakończeniem postępowania. Dopuszczalność omawianego odwołania uwzględnia procesowy charakter złożonego oświadczenia woli. Powszechnie przyjmuje się, że dopuszczalne jest odwołanie czynności procesowych stron. Pozwany może zatem odwołać dokonane zrzeczenie się korzystania z zarzutu przedawnienia w złożonej apelacji".
Zrzeczenie się korzystania z zarzutu przedawnienia może być dokonane w sposób dorozumiany, jednak, jak wskazał SN w wyr. z dnia 21 lipca 2004 r., tylko wtedy, gdy zamiar zrzeczenia się zarzutu przedawnienia wynika w sposób niewątpliwy z okoliczności towarzyszących temu oświadczeniu.