Temat: pomyłkowy przelew
W przypadku pomyłkowego wypłacenia kontrahentowi (osobie fizycznej ) większej kwoty niż by to wynikało z zawartej z nim umowy lub wypłacenia należności podmiotowi do tego nieuprawnionemu, można żądać zwrotu tego typu należności. Wiąże się to z faktem, że ten kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania tej korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Powyższa zasada odnosi się do świadczeń nienależnych, a więc takich gdzie, ten, kto je spełnił:
-nie był w ogóle zobowiązany
-nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył
-jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty
-jeżeli czynność prawa zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
Odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia obciąża wzbogaconego niezależnie od tego, w wyniku jakiego zdarzenia uzyskał korzyść majątkową.
Aby otrzymać zwrot nienależnie wypłaconych kwot należy wezwać osobę która je otrzymała do zwrotu tych świadczeń. Celem ewentualnego późniejszego udowodnienia przed sądem, że takie wezwanie nastąpiło, najlepiej wysłać je pismem poleconym za potwierdzeniem odbioru.
Ten kto otrzymał tego typu wezwanie powinien należności zwrócić niezwłocznie. W przypadku braku zwrotu należności pozostaje droga sądowa.
Osoba, która otrzymała nienależne świadczenie, może jednak próbować odmówić jego zwrotu, gdyż taki obowiązek wygasa jeśli ten kto taką korzyść otrzymał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie został wzbogacony. W większości przypadków jednak przepis ten będzie trudny do obrony przez osobę otrzymującą świadczenie, gdyż każdy otrzymujący należności wpłacane przez osobę nieznaną powinien się liczyć z tym, że nastąpiła pomyłka i kwoty należy zwrócić. Jeśli osoba taka wyzbywając się tych świadczeń, liczyła się z ich obowiązkiem zwrotu, powyższy przepis (dotyczący braku wzbogacenia) nie będzie miał zastosowania.
W przypadku gdy wzbogacenie polega na uzyskaniu sumy pieniężnej, wzbogacony, który korzystając z tych pieniędzy uzyskał określoną korzyść, powinien zwrócić świadczenie pieniężne przeliczone zgodnie z zasadą ekwiwalentności.
Pomyłka w przelewie
Występują czasami sytuacje, że przez pomyłkę zostaną przelane pieniądze na niewłaściwy rachunek bankowy. Błędne podany numer rachunku, tzn. taki który nie istnieje, wykryje sam system bankowy i nie przyjmie realizacji zlecenia. Inaczej jednak będzie, gdy wpłata zostanie dokonana na prawidłowe, ale z punktu widzenia wpłacającego niewłaściwe konto - wpłacający podał prawidłowe dane kontrahenta ale podał błędny jego numer konta. W takim wypadku pieniądze otrzyma osoba która jest właścicielem konta. Osoba taka jest zobowiązana do zwrotu bezpodstawnie otrzymanych środków ( o tym wyżej ).
Wpłacający może także w niektórych sytuacjach żądać zwrotu od banku części pomyłkowo wpłaconych środków pieniężnych (oczywiście jeśli bezpodstawanie wzbogacony nie zwrócił pieniędzy ). Wiąże się to z faktem, że bank który nie sprawdził czy podany numer klienta zgadza się z nazwą posiadacza rachunku ( skoro bank wymaga tego typu danych, wpłacający ma prawo przypuszczać, że bank sprawdzi wszystkie dane ), działa bez zachowania należytej staranności. Odszkodowanie dla wpłacającego jest ograniczone do połowy wpłaconych środków, gdyż także i on swoim błędem, przyczynił się do powstania szkody.
Bank jednak może uwolnić się od odpowiedzialności, jeśli wykaże, że wpłacający wiedział i wyraził na to zgodę, że decydujące znaczenie przy wysyłaniu przelewu, ma numer rachunku bankowego ( a nie także nazwa tego rachunku). Wiąże się to z faktem że banki w rozliczeniach stosują system który identyfikuje swoich klientów po numerze konta a nie po ich nazwie.
Orzecznictwo
W wyroku z 17.12.2008 r. Sąd Najwyższy uznał, że bank może być odpowiedzialny za przelanie pieniędzy na konto osoby ( firmy) niezgodny z nazwą określoną w poleceniu przelewu.
SN stwierdził, że choć żaden przepis nie nakłada wprost na bank obowiązku sprawdzenia czy nazwisko beneficjenta przelewu podanego w poleceniu przelewu zgadza się ze wskazanym na tym poleceniu numerem rachunku bankowego, to jednak obowiązek taki wynikać będzie z ogólnych przepisów kodeksu cywilnego. Zgodnie z k.c. bank powinien wykonać swoje zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego. Cel przelewu zostaje osiągnięty, gdy pieniądze znajdą się na rachunku beneficjenta przelewu. Ponad to bank jako profesjonalista ( podobnie jak każdy dłużnik ) ma obowiązek zachowania należytej staranności, którą określa się z uwzględnieniem zawodowego charakteru tej działalności.
W przypadku gdy przelew dokonywany jest przez kilka banków, ponoszą one odpowiedzialność solidarną
(sygn. I CSK 205/08).
Przedawnienie roszczeń o zwrot należności
W przypadku gdy zwrotu należności wynikających z bezpodstawnego wzbogacenia powstałego w związku z prowadzona działalnością gospodarczą domaga się przedsiębiorca to przedawnienie wynosi trzy lata. W innym przypadku roszczenie o zwrot przedawnia się po 10 latach