Temat: Wypadek dziecka w przedszkolu
Dla wprowadzenia (nie jest to wyczerpanie całego tematu) w temat wyjaśniam, że zgodnie art. 5 ust. 7 lit. a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty zapewnienie warunków działania szkoły, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki - to zadanie należące do organu prowadzącego szkołę. Zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt. 5a ustawy o systemie oświaty dyrektor szkoły lub placówki wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę. Przepis art. 7 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela stanowi, że dyrektor szkoły odpowiedzialny jest w szczególności za zapewnienie bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć zorganizowanych przez szkołę. Podobnie stanowi art. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 Nr 6, poz. 69 z późn. zm.), zgodnie z którym dyrektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę lub placówkę poza obiektami należącymi do tych jednostek.
Wypadki osób pozostających pod opieką szkoły i placówki - rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
§ 40. Pracownik szkoły lub placówki, który powziął wiadomość o wypadku, niezwłocznie zapewnia poszkodowanemu opiekę, w szczególności sprowadzając fachową pomoc medyczną, a w miarę możliwości udzielając poszkodowanemu pierwszej pomocy.
§ 41.
1. O każdym wypadku zawiadamia się niezwłocznie:
1) rodziców (opiekunów) poszkodowanego;
2) pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy;
3) społecznego inspektora pracy;
4) organ prowadzący szkołę lub placówkę;
5) radę rodziców.
2. O wypadku śmiertelnym, ciężkim i zbiorowym zawiadamia się niezwłocznie prokuratora i kuratora oświaty.
3. O wypadku, do którego doszło w wyniku zatrucia, zawiadamia się niezwłocznie państwowego inspektora sanitarnego.
4. Zawiadomień, o których mowa w ust. 1-3, dokonuje dyrektor lub upoważniony przez niego pracownik szkoły lub placówki.
§ 42.
1. Do czasu rozpoczęcia pracy przez zespół powypadkowy, zwany dalej „zespołem”, dyrektor zabezpiecza miejsce wypadku w sposób wykluczający dopuszczenie osób niepowołanych.
2. Jeżeli czynności związanych z zabezpieczeniem miejsca wypadku nie może wykonać dyrektor, wykonuje je upoważniony przez dyrektora pracownik szkoły lub placówki.
§ 43.
1. Członków zespołu powołuje dyrektor.
2. Zespół przeprowadza postępowanie powypadkowe i sporządza dokumentację powypadkową, w tym protokół powypadkowy.
3. Wzór protokołu powypadkowego jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
4. W skład zespołu wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy.
5. Jeżeli z jakichkolwiek powodów nie jest możliwy udział w pracach zespołu jednej z osób, o której mowa w ust. 4, dyrektor powołuje w jej miejsce innego pracownika szkoły lub placówki przeszkolonego w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
6. Jeżeli w składzie zespołu nie mogą uczestniczyć ani pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy ani społeczny inspektor pracy, w skład zespołu wchodzi dyrektor oraz pracownik szkoły lub placówki przeszkolony w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
7. W składzie zespołu może uczestniczyć przedstawiciel organu prowadzącego, kuratora oświaty lub rady rodziców.
8. Przewodniczącym zespołu jest pracownik służby bhp, a jeżeli nie ma go w składzie zespołu - społeczny inspektor pracy. Jeżeli w zespole nie uczestniczy ani pracownik służby bhp ani społeczny inspektor pracy, przewodniczącego zespołu spośród pracowników szkoły lub placówki wyznacza dyrektor.
9. W sprawach spornych rozstrzygające jest stanowisko przewodniczącego zespołu. Członek zespołu, który nie zgadza się ze stanowiskiem przewodniczącego, może złożyć zdanie odrębne, które odnotowuje się w protokole powypadkowym.
§ 44. Przewodniczący zespołu poucza poszkodowanego lub reprezentujące go osoby o przysługujących im prawach w toku postępowania powypadkowego.
§ 45.
1. Z treścią protokołu powypadkowego i innymi materiałami postępowania powypadkowego zaznajamia się:
1) poszkodowanego pełnoletniego;
2) rodziców (opiekunów) poszkodowanego małoletniego.
2. Jeżeli poszkodowany pełnoletni zmarł lub nie pozwala mu na to stan zdrowia, z materiałami postępowania powypadkowego zaznajamia się jego rodziców (opiekunów).
§ 46.
1. Protokół powypadkowy doręcza się osobom uprawnionym do zaznajomienia się z materiałami postępowania powypadkowego.
2. Jeden egzemplarz protokołu powypadkowego pozostaje w szkole lub placówce.
3. Organowi prowadzącemu i kuratorowi oświaty protokół powypadkowy doręcza się na ich wniosek.
§ 47. Protokół powypadkowy podpisują członkowie zespołu oraz dyrektor.
§ 48.
1. W ciągu 7 dni od dnia doręczenia protokołu powypadkowego osoby, o których mowa w § 46 ust. 1, mogą złożyć zastrzeżenia do ustaleń protokołu.
2. Zastrzeżenia składa się ustnie do protokołu powypadkowego lub na piśmie przewodniczącemu zespołu.
3. Zastrzeżenia rozpatruje organ prowadzący.
4. Zastrzeżenia mogą dotyczyć w szczególności:
1) niewykorzystania wszystkich środków dowodowych niezbędnych dla ustalenia stanu faktycznego;
2) sprzeczności istotnych ustaleń protokołu z zebranym materiałem dowodowym.
§ 49. Po rozpatrzeniu zastrzeżeń organ prowadzący szkołę lub placówkę może:
1) zlecić dotychczasowemu zespołowi wyjaśnienie ustaleń protokołu lub przeprowadzenie określonych czynności dowodowych;
2) powołać nowy zespół celem ponownego przeprowadzenia postępowania powypadkowego.
§ 50.
1. Rejestr wypadków prowadzi dyrektor.
2. Wzór rejestru wypadków jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
§ 51. Dyrektor omawia z pracownikami szkoły lub placówki okoliczności i przyczyny wypadków oraz ustala środki niezbędne do zapobieżenia im.
§ 52. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy.
Zgodnie zaś z art. 5 ust. 7 ustawy o systemie oświaty za działalność szkoły lub placówki odpowiada jej organ prowadzący, tj. w przypadku szkół i placówek publicznych - właściwa jednostka samorządu terytorialnego lub właściwy minister, natomiast w przypadku szkół i placówek niepublicznych - osoba fizyczna lub inna niż jednostka samorządu terytorialnego osoba prawna. Przepis art. 417 Kodeksu cywilnego stanowi, że:
§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
Zaniedbanie przez organ prowadzący, w szczególności obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki, może skutkować odpowiedzialnością tego organu, jeżeli w prowadzonej przez niego szkole dojdzie do wypadku z udziałem uczniów.
Przesłanki odpowiedzialności
Podstawy odpowiedzialności cywilnej organu prowadzącego mogą być różne i wynikać z wielu przepisów kodeksu cywilnego (np. art. 417, 427, 433, 435, 444 Kodeksu cywilnego). W każdym jednak przypadku poszkodowany musi wykazać, że zaistniały przesłanki, od których ustawodawca uzależnia odpowiedzialność za szkodę, czyli: zdarzenie, szkoda oraz związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a zaistniałą szkodą. Musi zatem wykazać, że doszło do tzw. czynu niedozwolonego. Odpowiedzialność za wypadek zaistniały w szkole może opierać się:
- na zasadzie winy (np. art. 415, 427 Kodeksu cywilnego) lub
- na zasadzie ryzyka (np. art. 427 Kodeksu cywilnego).
Zgodnie z cytowanym wyżej art. 417 Kodeksu cywilnego, organ prowadzący odpowiada na zasadzie ryzyka. Wystarczy jedynie wykazanie, że działanie lub zaniechanie pracownika było niezgodne z prawem. Inaczej natomiast kształtuje się odpowiedzialność organu prowadzącego wynikająca z art. 427 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że:
Kto z mocy ustawy lub umowy jest zobowiązany do nadzoru nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można, ten obowiązany jest do naprawienia szkody wyrządzonej przez tę osobę, chyba że uczynił zadość obowiązkowi nadzoru albo że szkoda byłaby powstała także przy starannym wykonywaniu nadzoru.
Przewidziana w cytowanym artykule odpowiedzialność opiera się na winie osoby zobowiązanej do nadzoru. Omawiany przepis wprowadza domniemanie winy osoby zobowiązanej do nadzoru (np. nauczyciela) oraz domniemanie związku przyczynowego między zaistniałym zdarzeniem i zaistniałą szkodą. Jest to jednak domniemanie wzruszalne. Tak więc nie poszkodowany powinien wykazać winę nadzorującego nauczyciela, lecz ten ostatni uwolni się od odpowiedzialności udowadniając, że nadzór był sprawowany należycie.
Obok tego dowodu zwalnia od odpowiedzialności wykazanie, że szkoda i tak nastąpiłaby przy starannym wykonywaniu pieczy nad małoletnim. Wiąże się to z ustaleniem zakresu nadzoru, gdyż wina w nadzorze najczęściej polega na zaniechaniu. Zakres wymaganej staranności przy wykonywaniu obowiązku nadzoru nie da się określić według kryteriów jednolitych dla wszystkich, mogących wchodzić w grę przypadków i musi być dostosowany do okoliczności. W szczególności bierzemy pod uwagę rodzaj stosunku uzasadniającego obowiązek nadzoru, stopień rozwoju osoby podlegającej nadzorowi, faktyczne możliwości wykonywania nadzoru, rodzaju zagrożeń itp. Art. 427 Kodeksu cywilnego ma zastosowanie do jakże częstych przypadków w praktyce szkolnej, gdy zarówno poszkodowany, jak i sprawca szkody poddani są nadzorowi tej samej osoby (np. gdy uczeń zrani innego ucznia podczas bójki na korytarzu szkolnym w trakcie przerwy).
Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że nauczyciele z powodu zaniedbań w wykonywaniu swoich obowiązków związanych z nadzorem nad powierzonymi ich opiece uczniami nie ponoszą bezpośredniej odpowiedzialności wobec ucznia. Odpowiedzialność taką w świetle obowiązujących przepisów ponosi organ prowadzący szkołę lub placówkę. Jednak odpowiedzialność organu prowadzącego nie wyklucza odpowiedzialności nauczycieli. Nauczyciel może bowiem podlegać innym rodzajom odpowiedzialności prawnej (np. dyscyplinarnej, porządkowej, karnej). Natomiast w przypadku wykazania, że szkoda została wyrządzona uczniowi przez nauczyciela z jego winy, za szkodę może odpowiadać bezpośrednio nauczyciel (np. popchnięcie ucznia, w wyniku którego nastąpiło złamanie ręki).
Roszczenia przysługujące poszkodowanemu
Zgodnie z art. 444-447 Kodeksu cywilnego, spowodowanie szkody w wyniku zaistniałego wypadku może stanowić podstawę dochodzenia przez poszkodowanego pełnoletniego ucznia (w przypadku ucznia małoletniego - jego przedstawicieli ustawowych) następujących świadczeń:
- zwrot kosztów wynikłych z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia,
- renta z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej,
- zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę,
- zwrot kosztów leczenia i pogrzebu w razie śmierci ucznia,
- odszkodowanie jednorazowe.
Przy ustalaniu wysokości odszkodowania, istotny może okazać się fakt przyczynienia się ucznia do powstania lub zwiększenia szkody. W zależności od stopnia przyczynienia się poszkodowanego pociąga to za sobą odpowiednie zmniejszenie odszkodowania.
Odpowiedzialność dyscyplinarna – Karta Nauczyciela
1. Nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6.
2. Za uchybienia przeciwko porządkowi pracy, w rozumieniu art. 108 Kodeksu pracy, wymierza się nauczycielom kary porządkowe zgodnie z Kodeksem pracy.
Art. 76.
1. Karami dyscyplinarnymi dla nauczycieli są:
1) nagana z ostrzeżeniem;
2)
3) zwolnienie z pracy;
3a) zwolnienie z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim w okresie 3 lat od ukarania;
4) wydalenie z zawodu nauczycielskiego.
2. Kary dyscyplinarne wymierza komisja dyscyplinarna.
3. Wymierzenie kary dyscyplinarnej określonej ust. 1 pkt 4 jest równoznaczne z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim.
4.
5. Odpis prawomocnego orzeczenia wraz z uzasadnieniem włącza się do akt osobowych nauczyciela.
Art. 6. Nauczyciel obowiązany jest:
1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę;
2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju;
3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego;
4) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;
5) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.
Przedawnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej
1. Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływie 3 miesięcy od dnia uzyskania przez właściwy organ, przy którym powołana została komisja dyscyplinarna - wiadomości o popełnieniu czynu uzasadniającego nałożenie kary i po upływie 3 lat od popełnienia tego czynu. Jeżeli jednak czyn stanowi przestępstwo, okres ten nie może być krótszy od okresu przedawnienia ścigania tego przestępstwa.
2. Rozwiązanie stosunku pracy po popełnieniu czynu nie stanowi przeszkody do wszczęcia i prowadzenia postępowania dyscyplinarnego oraz wymierzenia kary dyscyplinarnej.
A ile było dzieci skoro były tylko dwie nauczycielki???
W razie dalszych proszę pisać.
Pozdrawiam
Paweł Król