Temat: Spadek proszę o pomoc
Art. 679. § 1 kpc Dowód, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku, z zastosowaniem przepisów niniejszego rozdziału. Jednakże ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.
§ 2. Wniosek o wszczęcie takiego postępowania może zgłosić każdy zainteresowany.
§ 3. W razie przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub w części nabyła inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, sąd spadku, zmieniając to postanowienie, stwierdzi nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.
§ 4. (777) Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio do zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia oraz do stwierdzenia nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego.
Wniosek o wszczęcie przedmiotowego postępowania powinien odpowiadać ogólnym wymogom określonym w art. 511, a także zawierać dokładne określenie prawomocnego postanowienia mającego ulec zmianie oraz przytoczenie okoliczności oraz środków dowodowych uzasadniających twierdzenie o niezgodności takiego postanowienia z rzeczywistym stanem faktycznym i prawnym. W przypadku gdy wnioskodawcą jest uczestnik postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, niezbędne jest również powołanie okoliczności uzasadniających zachowanie terminu do złożenia wniosku oraz niemożności wcześniejszego powołania podstaw uzasadniających zmianę postanowienia (por. postanowienie SN z dnia 12 stycznia 1993 r., I CRN 208/92, LEX nr 146210).
Do najczęściej wymienianych przyczyn zmiany prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku zalicza się przedstawienie testamentu nieujawnionego w trakcie postępowania, wykrycie okoliczności uzasadniających nieważność testamentu przyjętego za podstawę dziedziczenia, zgłoszenie się spadkobiercy ustawowego nieznanego uczestnikom lub przez nich zatajonego, uznanie spadkobiercy za niegodnego.
W literaturze podkreśla się, iż wskutek złożenia wniosku o zmianę prawomocnego postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku może zapaść orzeczenie niekorzystne dla wnioskodawcy; zakaz reformationis in peius obowiązuje tylko w ramach postępowania odwoławczego (zob. postanowienie SN z dnia 19 listopada 1998 r., III CKN 28/98, LEX nr 78215).
Złożenie wniosku na podstawie art. 679 nie jest ograniczone w czasie wyłącznie dla tych osób zainteresowanych, które nie były uczestnikami postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku (por. uchwała SN z dnia 27 kwietnia 1982 r., III CZP 15/82, OSNC 1982, nr 8-9, poz. 118). Termin roczny na złożenie takiego wniosku dotyczy natomiast osób będących uprzednio uczestnikami postępowania o stwierdzenie nabycia spadku (jak również spadkobierców takich osób - por. postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2001 r., II CKN 784/00, OSNC 2001, nr 7-8, poz. 118, z glosą A. Szpunara, Rejent 2001, nr 11, s. 136; uchwała SN z dnia 21 marca 2001 r., III CZP 4/01, OSNC 2001, nr 10, poz. 144, z glosą A. Szpunara, Rejent 2002, nr 1, s. 92; orzeczenie SN z dnia 5 czerwca 2002 r., II CKN 944/00, IC 2002, nr 11, s. 47) i rozpoczyna swój bieg od dnia, w którym wskazana osoba uzyskała możliwość przytoczenia podstawy uzasadniającej dokonanie zmiany postanowienia (pod warunkiem niemożności jej powołania w takcie postępowania spadkowego) - por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 27 kwietnia 1982 r., III CZP 15/82, OSNC 1982, nr 8-9, poz. 118. Uchybienie terminowi bądź zaniechanie przytoczenia podstawy uzasadniającej zmianę lub przyczyn uniemożliwiających przedstawienie jej w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku prowadzi do oddalenia wniosku; fakultatywnie również na posiedzeniu niejawnym (art. 514 § 2).
Nurtuje mnie jednak jak pani dziadkowie stali się współwłaścicelami gospodarstwa rolnego, skoro pochodziło ono ze spadku ze strony rodziców Anny. Czy oboje zostali powołani testamentowo?
Wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 2001 r. (P 4/99, OTK 2001, nr 1, poz. 5) przepis art. 1059 k.c. został uznany za niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 21 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP w zakresie, w którym odnosi się do spadków otwartych od dnia 14 lutego 2001 r.
Uwaga krąg osób uprawnionych do spadku należy badać na dzień otwarcia spadku (dzień śmierci spadkobiercy) niezależnie od tego czy aktualnie żyją. Poniższe wywody dotyczą sytuacji po śmierci dziadka ale nie babci, bowiem w tym zakresie wydano postanowienie o spadkobraniu, o którym Pani napisała
Artykuł 1059 k.c. określa przesłanki (warunki), jakie musi spełniać spadkobierca ustawowy gospodarstwa rolnego. Gospodarstwo rolne z ustawy może dziedziczyć tylko ten spadkobierca, który powyższe warunki spełnia w chwili otwarcia spadku, ich uzyskanie po tej dacie nie wpływa na zdolność do dziedziczenia gospodarstwa rolnego. Stąd też, w przypadku stwierdzenia nabycia spadku, w skład którego wchodzi gospodarstwo rolne, należy w pierwszej kolejności ustalić, którzy ze spadkobierców ustawowych spełniają przesłanki do jego dziedziczenia (por. post. SN z dnia 29 maja 2008 r., II CSK 72/08, Lex nr 420387; post. SN z dnia 24 września 2009 r., IV CSK 129/09, Lex nr 602502). Jeżeli chociażby jedna osoba spełnia warunki ustawowe bądź jako spadkobierca powołany w pierwszej kolejności, bądź tytułem tzw. zastępstwa szczególnego (art. 1060 i 1062 k.c.), sąd stwierdzi dziedziczenie z ustawy gospodarstwa rolnego przez taką osobę lub osoby. W braku zaś uprawnionych z ustawy gospodarstwo rolne będą dziedziczyć spadkobiercy ustawowi na zasadach ogólnych.
Art. 1059. (410) Spadkobiercy dziedziczą z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli w chwili otwarcia spadku:
1) stale pracują bezpośrednio przy produkcji rolnej albo
2) mają przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej, albo
3) są małoletni bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół, albo
4) są trwale niezdolni do pracy.
Po zmarłym dziadku winna zatem dziedziczyć żona Anna z racji pracy na gospodatrswtei, marian przy założeniu, że stale pracował na gospodarstwie, Władysława przy założeniu, że jej praca na gospodarstwie odpowiada pkt 1 , Aleksander moim zdaniem odpada bo tylko mieszkał w gospodarstwie, Stanisłąw jest problematyczny, ale nie można zapominąc o postanowieniu SN z dnia 04 października 2002 roku w sprawie III CKN135/01 Spadkobierca urodzony i wychowany w rodzinnym gospodarstwie rolnym, wykonujący w nim przez wiele lat wraz z pozostałymi członkami rodziny prace przy produkcji rolnej i w obejściu gospodarskim, ma umiejętności praktyczne potrzebne do prowadzenia gospodarstwa rolnego i na mocy art. 1059 pkt 2 k.c. w związku z § 1 pkt 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 1990 r. w sprawie warunków dziedziczenia ustawowego gospodarstwa rolnego (Dz. U. Nr 89, poz. 519 ze zm.), posiada kwalifikacje do dziedziczenia takiego gospodarstwa także wówczas, gdy pracował również poza rolnictwem, wyprowadził się z gospodarstwa i w chwili otwarcia spadku nie pracował już w żadnym gospodarstwie rolnym.