Temat: Służebność drogowa a scalenie gruntów
Nadto dane postępowanie reguluje ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r.
o gospodarce nieruchomościami
Art. 104. 1. Rada gminy podejmuje uchwałę o scaleniu i podziale nieruchomości. Uchwałę doręcza się uczestnikom postępowania, których adresy są znane, a ponadto informację o podjęciu uchwały podaje się do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości oraz na stronach internetowych urzędu gminy, a także przez ogłoszenie w prasie lokalnej. Czynności związane z przeprowadzeniem postępowania w sprawie scalenia i podziału wykonuje wójt, burmistrz albo prezydent miasta.
Nieruchomości
Działy tematyczne
Postępowanie w sprawie scalenia i podziału
Piotr Połczyński
2012-02-27
Komentarz do art. 103-104 UGN
Art. 103 UGN wskazuje uczestników postępowania w sprawie scalenia i podziału nieruchomości oraz przyznaje uprawnienie do wybrania rady uczestników scalenia. Określa sposób postępowania z projektem uchwały rady gminy o scaleniu i podziale nieruchomości, w tym jego zaopiniowanie i udostępnienie uczestnikom postępowania oraz udostępnienie tego projektu do wiadomości publicznej. Przewiduje prawo do składania wniosków, uwag i zastrzeżeń do tego projektu oraz procedowanie w zainicjowanych nimi sprawach. Reguluje ponoszenie kosztów postępowania scaleniowo-podziałowego.
Art. 104 UGN dotyczy uchwały rady gminy o scaleniu i podziale nieruchomości. Przewiduje doręczenie jej uczestnikom postępowania i podanie informacji o jej podjęciu do publicznej wiadomości. Wskazuje elementy konieczne uchwały o scaleniu i podziale nieruchomości oraz normuje prawne konsekwencje jej podjęcia. Zawiera też znajdujące zastosowanie w postępowaniu wieczystoksięgowym uregulowanie dotyczące obciążeń na nieruchomościach objętych scaleniem i podziałem. Przyznaje wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) kompetencje do wykonania czynności związanych z przeprowadzeniem postępowania scaleniowo-podziałowego.
Rada gminy podejmuje nie tylko uchwałę o przystąpieniu do scalenia i podziału nieruchomości (szerzej zob. Komentarz do art. 102 UGN), ale jest także organem właściwym do uchwalenia samego scalenia nieruchomości i ich dalszego podziału na działki gruntu.
Czynności poprzedzające podjęcie tej uchwały organizuje i przeprowadza wójt (burmistrz, prezydent miasta). Również ten organ prowadzi postępowanie w sprawie scalenia i podziału na podstawie uchwały scaleniowo-podziałowej.
Uczestnikami postępowania scaleniowo-podziałowego są:
-właściciele nieruchomości objętych scaleniem i podziałem,
-użytkownicy wieczyści tych nieruchomości,
-samoistni posiadacze.
W przypadku współwłasności status uczestnika przysługuje każdemu ze współwłaścicieli. Identycznie rzecz ma się w przypadku współużytkowania wieczystego.
Jeżeli chodzi o samoistnego posiadacza nieruchomości, jest nim podmiot, który włada faktycznie nieruchomością tak jak właściciel (art. 336 KC). Może być to przykładowo osoba, która zawarła umowę sprzedaży nieruchomości bez zachowania wymaganej formy aktu notarialnego, czy też osoba, która zawarła umowę sprzedaży nieruchomości z osobą nieuprawnioną do przeniesienia prawa własności. W przypadku współposiadania uczestnikiem postępowania jest każdy ze współposiadaczy.
Na wójcie (burmistrzu, prezydencie miasta) ciąży obowiązek powiadomienia uczestników o wszczęciu postępowania scaleniowo-podziałowego. Obowiązek zawiadomienia dezaktualizuje się w sytuacji, gdy mimo dołożenia należytej staranności nie zdołano ustalić adresu tych osób. Przy ustalaniu adresów uczestników pomocne mogą być przykładowo dane z ewidencji gruntów i budynków, w której gromadzi się informacje o miejscu zamieszkania lub siedzibie właścicieli gruntów (art. 20 ust. 2 pkt 2 ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne). W celu uzyskania informacji adresowych można zwrócić się również do Wydziału Udostępniania Informacji Departamentu Spraw Obywatelskich MSWiA (art. 44h ust. 1 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych).
W przypadku gdy dla nieruchomości objętej postępowaniem nie jest prowadzona księga wieczysta lub zbiór dokumentów, ustalając uczestników, przyjąć należy inne dokumenty, z których wynikają prawa do nieruchomości, a nadto należy posłużyć się danymi z katastru nieruchomości (obecnie z ewidencji gruntów i budynków – art. 224 UGN), które przeznaczone są do jej oznaczenia (art. 103 ust. 1 w zw. z art. 113 ust. 4 UGN).
Po wejściu w życie uchwały o przystąpieniu do scalenia i podziału nieruchomości (co w praktyce, zgodnie z postanowieniami samej uchwały, ma miejsce z chwilą jej podjęcia przez radę gminy) wójt (burmistrz, prezydent miasta) wyznacza termin zebrania informacyjnego, powiadamiając o nim uczestników postępowania w sprawie scalenia i podziału nieruchomości (§ 6 ust. 1 rozporządzenia RM z 2005 r. w sprawie scalania i podziału nieruchomości).
Na zebraniu uczestników zapoznaje się z uchwałą o przystąpieniu do scalenia i podziału nieruchomości oraz z wynikami przeprowadzonej analizy, o której mowa w § 4 rozporządzenia (§ 6 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia).
Właściciele i użytkownicy wieczyści nieruchomości objętych scaleniem i podziałem są uprawnieni do wyłonienia ze swojego grona rady uczestników scalenia. Uprawnienie to nie przysługuje samoistnym posiadaczom nieruchomości, którzy ponadto nie mogą wchodzić w skład rady.
Wybory rady uczestników scalenia przeprowadza wójt (burmistrz, prezydent miasta) na zebraniu informacyjnym (§ 6 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia). Wybór ten następuje zwykłą większością głosów – do rady wchodzą więc osoby, które otrzymały najwięcej głosów. Minimalna liczba uczestników postępowania niezbędna do wiążącego decydowania o składzie rady wynosi połowę wszystkich uczestników postępowania uprawnionych do głosowania. Kandydatów zgłaszają sami zainteresowani. Liczba członków rady scalenia nie może być większa niż 10. Ewentualne spory dotyczące przebiegu i wyników głosowania rozstrzyga wójt (burmistrz, prezydent miasta) – § 6 ust. 3 rozporządzenia. Spośród swoich członków rada scalenia wybiera przewodniczącego (§ 7 rozporządzenia).
Rada scalenia jako organ opiniodawczy wypowiada się w zakresie:
1)projektu uchwały rady gminy o scaleniu i podziale nieruchomości,
2)wniosków, uwag i zastrzeżeń złożonych przez uczestników postępowania do projektu uchwały rady gminy o scaleniu i podziale nieruchomości.
W razie braku jednomyślności przy wydawaniu opinii decydujące znaczenia ma większość głosów, zaś przy równej liczbie głosów rozstrzygający jest głos przewodniczącego rady (§ 8 ust. 2 rozporządzenia).
Opinie rady scalenia w tych sprawach zamieszcza się w protokole jej posiedzeń, który jest przekazywany wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) – § 8 ust. 1 rozporządzenia.
Projekt uchwały o scaleniu i podziale nieruchomości opracowywany jest przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) po przygotowaniu przez upoważnionego przez ten organ geodetę geodezyjnej dokumentacji projektowej scalenia i podziału nieruchomości. Dokumentacja ta obejmuje mapę z geodezyjnym projektem scalenia i podziału nieruchomości oraz rejestr nieruchomości, z wykazaniem stanu dotychczasowego oraz stanu nowego po scaleniu i podziale (§ 9 ust. 1 rozporządzenia).
Po zaopiniowaniu projektu uchwały o scaleniu i podziale nieruchomości przez radę scalenia podlega on wyłożeniu do wglądu uczestnikom postępowania – w siedzibie urzędu gminy na okres 21 dni. Wyłożenie projektu uchwały do wglądu poprzedza się pisemnym powiadomieniem o tym fakcie uczestników postępowania, których adresy są znane. Dodatkowo informację o wyłożeniu projektu uchwały należy podać do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości (przykładowo przez wywieszenie na tablicy ogłoszeń urzędu gminy) oraz na stronach internetowych urzędu gminy i przez ogłoszenie w prasie lokalnej.
W trakcie trwania 21-dniowego okresu, w ciągu którego projekt uchwały o scaleniu i podziale nieruchomości wyłożony jest w siedzibie urzędu gminy, uczestnikom postępowania przysługuje uprawnienie do pisemnego składania wniosków, uwag i zastrzeżeń do przedmiotowego projektu.
We wnioskach uczestnicy mogą wskazywać działki gruntu, które chcieliby otrzymać w zamian za posiadane dotychczas nieruchomości objęte postępowaniem.
Wnioski, uwagi i zastrzeżenia zgłoszone po upływie terminu przewidzianego na ich składanie nie podlegają merytorycznemu rozpoznaniu.
Projekt uchwały o scaleniu i podziale nieruchomości po upływie wskazanego terminu wójt przedstawia radzie gminy. Załącza do niego:
-geodezyjną dokumentację projektową scalenia i podziału nieruchomości w postaci mapy z geodezyjnym projektem scalenia i podziału nieruchomości oraz rejestru nieruchomości, z wykazaniem stanu dotychczasowego i stanu nowego po scaleniu i podziale,
-wnioski, uwagi i zastrzeżenia zgłoszone przez uczestników,
-protokoły z posiedzeń rady scalenia,
-propozycje rozstrzygnięć ze wskazaniem praw do nowo wydzielonych działek gruntu (§ 11 rozporządzenia).
Wnioski, uwagi i zastrzeżenia zgłoszone przez uczestników postępowania scaleniowo-podziałowego podlegają rozstrzygnięciu przez radę gminy. Rozstrzygnięcie w tej materii stanowi element uchwały o scaleniu i podziale nieruchomości. Powinno ono zawierać uzasadnienie. W przypadku zgłoszenia wniosków, uwag i zastrzeżeń po terminie rada gminy stwierdza ten fakt w uchwale. Uczestnicy postępowania, którzy złożyli wnioski, uwagi i zastrzeżenia, są zawiadamiani o sposobie ich załatwienia przez doręczenie wyciągu z uchwały. Wyciąg ten powinien obejmować rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku, uwagi lub zastrzeżenia zgłoszonego przez uczestnika, któremu jest doręczany.
Niezależnie od powyższego:
-uchwała rady gminy o scaleniu i podziale nieruchomości podlega doręczeniu wszystkim uczestnikom postępowania, których adresy są znane,
-informacja o podjęciu uchwały o scaleniu i podziale nieruchomości podawana jest do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości oraz na stronach internetowych urzędu gminy, a także przez ogłoszenie w prasie lokalnej.
Uchwała ta wywiera skutki nie tylko w sferze prawa administracyjnego – przejawiające się odmiennym niż dotychczasowe geodezyjnym ukształtowaniem nieruchomości – ale także w sferze prawa cywilnego.
Jej efektem są zmiany w obrębie prawa własności, a jeżeli chodzi o nieruchomości oddane w użytkowanie wieczyste – również w obrębie prawa użytkowania wieczystego. Rozstrzyga się nią bowiem o przyznaniu uczestnikom postępowania nieruchomości w zamian za nieruchomości stanowiące ich własność lub pozostające przed scaleniem i podziałem w użytkowaniu wieczystym uczestników (art. 104 ust. 2 pkt 5 i art. 105 ust. 2 UGN). Wymienia się je w stanowiącym element uchwały scaleniowo-podziałowej rejestrze nieruchomości, w którym wskazuje się zasadniczo stan dotychczasowy i stan nowy, to jest po scaleniu i podziale (art. 104 ust. 2 pkt 4 UGN).
Jeżeli chodzi o inne skutki uchwały rady gminy o scaleniu i podziale nieruchomości, które wywiera ona w sferze cywilnoprawnej, to znosi się nią służebności gruntowe, jak np. służebność przejazdu lub przechodu (art. 145 i art. 285 KC) na nieruchomościach objętych scaleniem i podziałem, które stały się zbędne do korzystania z nowo wydzielonych nieruchomości (art. 104 ust. 2 pkt 5 i art. 105 ust. 5 UGN). Jest to szczególny przypadek ustania służebności gruntowej, odmienny od wygaśnięcia jej wskutek zrzeczenia się tego ograniczonego prawa rzeczowego przez właściciela nieruchomości władnącej (art. 246 KC), konfuzji (art. 247 KC), wygaśnięcia wskutek niewykonywania przez lat 10 (art. 293 KC) czy też zniesienia jej w drodze orzeczenia sądowego w trybie art. 294 KC albo art. 295 KC.
пропозиції роботи
