Temat: Odszkodowanie małoletni

Rodzice niepełnoletniego dziecka (10lat) starają się o rentę dla niego (ciezki uszczerbek na zdrowiu). W związku z przedawnieniem przysługiwałaby mu renta za 3 lata, czy dałoby się to obejść przy pomocy art 447kc i zamienić na jednorazowe odszkodowanie?

Temat: Odszkodowanie małoletni

Zamiana renty na jednorazowe odszkodowanie – czyli tak zwana kapitalizacja renty – może być dokonana albo przez sąd (gdy brak zgodnej woli stron), albo w drodze umowy mającej charakter ugody. Kapitalizacja ta może dotyczyć zarówno renty przysługującej samemu poszkodowanemu (art. 444 k.c.), jak i renty służącej na podstawie art. 446 k.c.
2. Zasadą jest naprawienie spowodowanej czynem niedozwolonym szkody na osobie przez przyznanie uprawnionemu odpowiedniej renty (art. 444 § 2 k.c.), a zasądzenie w to miejsce jednorazowego odszkodowania możliwe jest wyjątkowo, gdy występują „ważne powody" (wyrok SN z dnia 15 grudnia 1998 r., II UKN 603/98, OSNAPiUS 2000, nr 4, poz. 153, Prok. i Pr.-wkł. 1999, nr 6, poz. 45).
3. Zarówno przy jednorazowym odszkodowaniu, jak i przy rencie chodzi o naprawienie poniesionego uszczerbku majątkowego. Jednak wybór jednej z alternatywnych możliwości w zasadzie należy do samego poszkodowanego, nie zależy więc od swobodnej decyzji sądu. Dopiero uwzględnienie wyraźnego żądania poszkodowanego co do przyznania mu jednorazowego odszkodowania zależy od zaistnienia ustawowej przesłanki w postaci ważnych powodów (por. wyrok SN z dnia 25 lipca 2001 r., I CKN 1140/99, niepubl.).
Konieczną przesłanką dopuszczalności odstępstwa od ogólnej zasady przyznania renty odszkodowawczej i zastosowania wyjątku w postaci jednorazowego odszkodowania jest istnienie ważnych powodów. Jeden z nich został wymieniony w art. 447 k.c., ma on jednak charakter przykładowy, na co wskazuje określenie „w szczególności" (por. wyrok SN z dnia 24 września 2009 r., II PK 65/2009, niepubl.). Podkreśla się, że przesłanka „ważnych powodów" winna być oceniana każdorazowo przez sąd, na tle występujących w sprawie okoliczności faktycznych (por. A. Cisek (w:) Kodeks..., s. 803).
7. Orzecznictwo przyjmuje, że kryterium oceny istnienia ważnych powodów może stanowić wyłącznie interes uprawnionego do renty. Ważnym powodem w rozumieniu tego przepisu będzie bowiem każda istotna, leżąca w interesie poszkodowanego, potrzeba zaspokojenia wydatków. W szczególności może to mieć miejsce w sytuacji, gdy ze względu na ustalone szczególne okoliczności przyznanie jednorazowego odszkodowania zapewni poszkodowanemu zaspokojenie wszystkich potrzeb, dla zaspokojenia których przeznaczona była renta, a równocześnie z punktu widzenia szeroko pojętego interesu poszkodowanego będzie bardziej korzystne dla poszkodowanego niż renta (por. uchwała SN z dnia 3 października 1966 r., III CZP 17/66, OSNCP 1968, nr 1, poz. 1, OSNPG 1967, nr 12, poz. 42, s. 15, OSPiKA 1968, z. 2, poz. 28, OSPiKA 1969, z. 1, poz. 1 z glosą S. Garlickiego, OSPiKA 1969, z. 1, s. 4; wyrok SA w Poznaniu z dnia 31 lipca 2003 r., I ACa 568/2003, OSA 2005, z. 3, poz. 11, s. 51).
Ustalenie wysokości jednorazowego odszkodowania powinno nastąpić przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności, a przede wszystkim wysokości renty, wieku poszkodowanego, prawdopodobieństwa długości jego życia lub czasu trwania renty (por. M. Safjan (w:) Kodeks..., s. 1456; A. Cisek (w:) Kodeks..., s. 803).