Temat: Zgłaszanie nadużyć w Unii Europejskiej, a ochrona...

Zgłaszanie nadużyć w Unii Europejskiej, a ochrona sygnalistów

Posted by Rafał Turczyn on 15.11.2013 in Whistleblowing Zarządzanie Ryzykiem Nadużyć

Kilka dni temu organizacja Transparency International opublikowała raport na temat ochrony sygnalistów, czyli osób zgłaszających nadużycia na terenie krajów Unii Europejskiej.

Z raportu wynika, że spośród 23 badanych państw 30% nie posiada mechanizmów prawnej ochrony dla sygnalistów lub posiada jedynie mechanizmy ochrony bardzo ograniczone. Zapewne każdy zastanawia się w tym momencie jak na tle innych państw wypada w badaniu Polska? Polska znajduje się wśród grupy 16 państw posiadających częściową ochronę osób zgłaszających nadużycia.

Nieliczne osoby zajmujące się problematyką pamiętają, że zarządzanie ryzykiem nadużyć nie było jeszcze do nie dawna tak popularnym zagadnieniem jakim jest obecnie w Polsce. W organizacjach nie chętnie poruszano tematy związane z nadużyciami. Często nie widziano również potrzeby budowania samych kanałów raportowania nadużyć, tłumacząc to brakiem występowania problemu nadużyć, czy podkreślając obawę przed negatywną oceną próby zachęcania pracowników do donosicielstwa. W ramach większości różnych szczebli pracowników pokutowała również negatywna konotacja sprowadzająca ewentualnych śmiałków raportowania do miana różnego typu donosicieli, dlatego zgłaszanie przypadków nadużyć nie kojarzyło się w tamtym okresie z niczym chwalebnym, czy wartym wysiłku.

Dzisiaj bardziej przedsiębiorcze organizacje potrafią nie tylko wiedzieć co dzieje się w ramach organizacji, ale również zarządzają kosztem nadużyć wykazując z tego tytułu istotne oszczędności, zabezpieczają swój trudno wypracowywany przychód, widzą korzyści z bycia zgodnym i transparentnym. Ponadto w przedsiębiorstwach w których proces zarządzania ryzykiem nadużyć został odpowiednio skonstruowany i budzi zaufanie pracowników można spotkać pracowników dokonujących swoich zgłoszeń z imienia i nazwiska, bez troski o anonimowość składanych zgłoszeń w wyniku wewnętrznej potrzeby własnej i odpowiedniej kultury organizacji.

Raport Transparency International wskazuje, że w Polsce nie istnieje akt prawny poświęcony ochronie sygnalistów i umożliwiający składanie tego typu raportów o nadużyciach, ale istnieją przepisy, które w przypadku potrzeby mogą zapewnić ochronę osobom informującym o nadużyciach, ale nie ma gwarancji, że stanie się tak w każdym przypadku. Należy zwrócić uwagę na brak orzecznictwa związanego z ochroną sygnalistów w Polsce, dodatkowo co podkreśla raport trudno stwierdzić jak zachowa się sąd badający często różne gatunkowo sprawy. Polskie prawo pracy zapewnia zabezpieczenie przed bezpodstawnym rozwiązaniem stosunku pracy, w przypadku zasadnego roszczenia pracownika złożonego do Sądu Pracy.

Nie ma zagwarantowanej anonimowości osób zgłaszających nadużycia, a samo działanie polegające na zgłoszeniu nadużycia może przyjmować wciąż różne negatywne konotacje w społeczeństwie.

Pozostaje liczyć nam, że polskie ustawodawstwo przejdzie podobną ewolucję, jaką przeszła część polskich organizacji, która może wykazać się wysoką dbałością o szybką i właściwą informację ze swojego wnętrza.

Źródło: Transparency International, “Whistleblowing in Europe. Legal protections for Whistleblowers in EU”, November 2013

http://forensic-blog.deloitte.pl/zglaszanie-naduzyc-w-...