Temat: Czwarta grupa
Czwarta grupa to Polacy, którzy w ostatnich latach wyjechali w poszukiwaniu pracy do krajów Unii Europejskiej.
Na Litwie, Łotwie i Białorusi (do 2005 roku) istnieją silne, ogólnokrajowe stowarzyszenia reprezentujące polską mniejszość. Zazwyczaj jedna-dwie najważniejsze organizacje z danego kraju należą do Rady Polonii Świata, a także do Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych;do USOPAŁ (Unia Stowarzyszeń i Organizacji Polskich w Ameryce Łacińskiej) - w Ameryce Południowej czy do Kongresu Polonii Amerykańskiej - w USA.
Poza Białorusią organizacje polskie mają na ogół szeroką autonomię w działaniach, choć w Federacji Rosyjskiej ich niezależność jest podważana. Najczęściej organizacje polonijne prowadzą działalność kulturalno-oświatową, popierają badania polskich archiwów, wydają pisma, organizują przedsięwzięcia, mające na celu prezentowanie ojczystej kultury, pośredniczą w nawiązywaniu kontaktów przez rozdzielone rodziny, pomagają w potwierdzaniu polskiego pochodzenia, prowadzą własne zespoły folklorystyczne, itp.
Oto najważniejsze organizacje polonijne na świecie:
W Kazachstanie działa ok. dziesięciu organizacji zrzeszających Polaków, ale czołową rolę odgrywa ogólnokrajowy Związek Polaków w Kazachstanie.
Na terytorium Federacji Rosyjskiej działa ok. 50 organizacji polonijnych, zrzeszających ok. 3 tys. członków. Nieliczne prezentują się za pośrednictwem Internetu (jak Polonia w Abakanie czy Sankt Petersburgu)
Związek Polaków na Białorusi to organizacja założona w 1990 r., wywodząca się z istniejącego od 1988 na Grodzieńszczyźnie Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego im. Adama Mickiewicza. Głównym celem Związku jest wspieranie polskiego szkolnictwa, kultury i prasy. Związek skupia ok. 25 tys. Polaków. W marcu 2005 roku odbył się VI Zjazd Związku, na którym na stanowisko prezesa została wybrana Andżelika Borys. Jeszcze przed zjazdem białoruskie organy bezpieczeństwa ingerowały w sprawy organizacji, zastraszając wielu działaczy, wzywając ich na przesłuchania do milicji i działów ideologii, grożąc zwolnieniami z pracy. Po nieudanej akcji i niepodporządkowaniu się delegatów, jeszcze w marcu 2005 roku Zjazd został uznany przez Ministerstwo Sprawiedliwości Białorusi za nieważny.
W sierpniu 2005 roku władza przy pomocy służb bezpieczeństwa przeprowadziły w Wołkowysku tzw. „VI Zjazd ZPB. Zjazd Pojednania”, na którym wybrano na prezesa Józefa Łucznika i ogłoszono nowy Zarząd Główny ZPB. W taki sposób została stworzona sztuczna struktura dla polskiej mniejszości, całkowicie podporządkowana białoruskim władzom. Ci, którzy odmówili współpracy z Łucznikiem lub utrzymywali kontakt z Andżeliką Borys, mają problemy (nagany dyrekcji swoich zakładów pracy, zakaz udziału w przedsięwzięciach kulturalno-oświatowych, w przypadku nauczycieli - zakaz wyjazdu na szkolenia metodyczne do Polski itd.).
Drugą pod względem wielkości organizacją mniejszości polskiej na Białorusi jest zjednoczenie społeczne Polska Macierz Szkolna, które powstało w 1995 roku z misją odrodzenia szkolnictwa polskiego. Prezesem Polskiej Macierzy Szkolnej na Białorusi jest doc. dr Stanisław Sienkiewicz.
Na Ukrainie działalność polskich organizacji polega głównie na rekrutacji młodzieży na studia, kolonie i obozy w Polsce, nauczaniu języka polskiego, staraniach o odzyskanie świątyń rzymskokatolickich, opiece nad miejscami pamięci narodowej, działalności charytatywnej, tworzeniu zespołów folklorystycznych oraz współpracy z organizacjami społecznymi w Polsce, m.in.. w celu uzyskania pomocy materialnej.
Według oficjalnych włoskich danych liczba obywateli polskich, przebywających legalnie na terytorium Republiki to 73 tysiące. Dane polskiego duszpasterstwa we Włoszech mówią nawet o 150 tysiącach osób. Władze lokalne we Włoszech nie ograniczają w żaden sposób działalności organizacji polonijnych, często wręcz je wspierają, niekiedy nawet finansują ich przedsięwzięcia promocyjne i kulturalne. Wiodącą organizacją jest istniejący od 1996 roku Związek Polaków we Włoszech. Jest to zrzeszenie o charakterze federacyjnym, niezależne i apolityczne. Jego członkami mogą być, obok organizacji polonijnych, również organizacje polsko-włoskie i włosko-polskie. Związek reprezentuje Polonię wobec władz włoskich i polskich. Zgodnie ze statutem głównym celem jego działalności jest dbałość o integrację Polaków żyjących we Włoszech, podtrzymywanie więzi między nimi oraz umacnianie stosunków między Polską a Włochami. Związek pozostawia poszczególnym zrzeszeniom polonijnym swobodę działania, pełni jedynie rolę łącznika przy realizacji wspólnych inicjatyw.
Najstarszą i najliczniejszą organizacją polonijną we Włoszech jest Ognisko Polskie w Turynie. Największą organizacją nowej emigracji jest Stowarzyszenie Polsko-Włoskie w Modenie. Powstało 4 czerwca 2006 roku. Głównym jego celem jest integracja środowisk emigracyjnych, pomoc socjalna, udzielanie informacji nowym emigrantom oraz rozwijanie współpracy z miejscowymi władzami.
W 1922 roku powstał Związek Polaków w Niemczech, który dysponuje Domem Polskim w Bochum i periodykiem „Ogniwo”. Kolejna z organizacji, Kongres Polonii Niemieckiej, skupia dwadzieścia dziewięć organizacji, m.in.. Polskie Towarzystwo Medyczne i Zrzeszenie Polskojęzycznych Prawników. W skład Chrześcijańskiego Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego w Niemczech, działającego przy Polskiej Misji Katolickiej, wchodzą, oprócz członków indywidualnych, 23 zarejestrowane organizacje lokalne. Stowarzyszenie przede wszystkim prowadzi naukę języka polskiego i przedmiotów ojczystych w szkółkach niedzielnych dla ok. 3,5 tys. dzieci. Piątą z organizacji jest Polska Rada w Niemczech. W 1998 roku przedstawiciele tych pięciu zrzeszeń ogólnoniemieckich powołali do życia Konwent Organizacji Polskich w Niemczech, jako reprezentanta interesów Polonii niemieckiej i Polaków w Niemczech wobec władz i instytucji wszystkich instancji Republiki Federalnej Niemiec i Rzeczypospolitej Polskiej. Obecnie w skład Konwentu Organizacji Polskich w Niemczech wchodzą cztery organizacje. Bez Związku Polaków w Niemczech.
Od maja 2004 roku do września 2006 roku na terenie Wielkiej Brytanii Polacy złożyli 307 670 wniosków o rejestrację w WRS (Worker Registration Scheme), 82 proc. zarejestrowanych to ludzie w wieku od osiemnastu do trzydziestu czterech lat. Największym skupiskiem Polaków był i pozostaje Londyn.
Większość organizacji polonijnych działa na podstawie statutu organizacji charytatywnej, których istnienie nie wymaga rejestracji formalnej, np. Zjednoczenie Polskie w Wielkiej Brytanii, które uznawane jest przez władze brytyjskie za organizację reprezentującą polską grupę etniczną. Początki zorganizowanego życia Polaków w Zjednoczonym Królestwie wiążą się z powstaniem Polskiej Misji Katolickiej w 1894 roku, jako centrum religijnego, społecznego i towarzyskiego.
Ożywienie polonijnego życia na Wyspach nastąpiło tuż po II wojnie światowe. W 1945 roku powołano Instytut Historyczny im. gen. Władysława Sikorskiego. W oparciu o fundusze rządu emigracyjnego zaczęły powstawać także liczne organizacje i stowarzyszenia naukowe, zawodowe, kulturalnooświatowe i socjalne.
Migranci ostatnich lat zakładają nowe organizacje, z których najbardziej prestiżową jest The Polish City Club. Skupia on młodych, dobrze wykształconych i pracujących w swoich zawodach Polaków (prawników, finansistów, analityków bankowych, audytorów) z londyńskiego City. Głównym celem Klubu jest lobbing i działanie na rzecz promocji Polski. O ile PCC jest organizacją dość elitarną (płatne członkostwo i selekcja kandydatów), o tyle powstałe w lutym 2005 roku Stowarzyszenie Polaków w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej Poland Street jest organizacją otwartą. W 2006 roku Fundacja Pomocy Wzajemnej Barka z Poznania rozpoczęła tworzenie Polsko- Brytyjskiej Misji Zatrudnienia w Londynie. Fundacja ma, zdobyte w Polsce, doświadczenie w niesieniu pomocy bezdomnym i bezrobotnym. W Londynie ma powstać placówka, która będzie się zajmowała problemami bezdomnych i bezrobotnych Polaków, niezależnie od tego, czy chcą wrócić do kraju, czy postanowią zostać w Wielkiej Brytanii.
Kongres Polonii Amerykańskiej powstał w czerwcu 1944 z inicjatywy polonijnych działaczy w USA –„dla ratowania Polski zagrożonej przez ZSRR”. Podczas kongresu założycielskiego w Buffalo ustalono, że na jego czele będzie stać prezes największej i najbogatszej organizacji polonijnej, jaką był Związek Narodowy. Do 22 marca 2005 prezesem Kongresu był kontrowersyjny Edward Moskal. Nowym prezesem jest Franciszek Spula, który m.in. chce podjąć dialog ze środowiskami żydowskim, które bojkotowały Edwarda Moskala, oskarżając go o antysemityzm. W skład KPA wchodzą organizacje polonijne i osoby fizyczne. Kongres dzieli się na Wydziały Stanowe, z których najliczniejszym jest Wydział w Illinois.
KPA doprowadził m.in.. do uznania przez Kongres USA zbrodni katyńskiej za zbrodnię sowiecką i ludobójstwo, miał też znaczny wkład w przyjęcie Polski do NATO, organizuje liczne akcje pomocowe dla Polaków w kraju i Polonii na całym świecie od czasów Solidarności aż do dziś.
Kongres Polonii Kanadyjskiej powstał w 1933 roku. Początkowo jako Federacja Polskich Związków w Kanadzie. W 1948 roku zmieniono nazwę i formułę. Dziś Kongres zrzesza organizacje polonijne działające na terenie Kanady, a jest ich ok. 260. Głównym zadaniem Kongresu jest reprezentowanie Polonii wobec władz państwowych, dbanie o jej interesy i utrzymywanie kontaktów z Polską, a także obrona dobrego imienia Polski. Po wojnie głównym celem było doprowadzenie do niepodległości ojczyzny i niesienie pomocy Polakom poszkodowanym w czasie działań wojennych. Do dziś przy Kongresie działa Fundacja Charytatywna KPK. Organizacja ta pomaga dzisiaj również Polakom, którzy wyemigrowali do Kanady. KPK ma oddziały niemal w całej Kanadzie, niemal w każdej prowincji, najwięcej w Ontario, które jest największym skupiskiem Polonii.Informacje i adresy organizacji polonijnych na świecie znajdują się na stronie.