Temat: Zmiany w postępowaniu egzekucyjnym

Zmiany w postępowaniu egzekucyjnym

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad poprawą sprawności i skuteczności egzekucji, racjonalizacją obciążenia stron kosztami postępowania egzekucyjnego, odformalizowaniem postępowania egzekucyjnego oraz zwiększeniem efektywności nadzoru judykacyjnego nad komornikami.
Rozwiązania w tym zakresie ma wprowadzić przygotowany w Ministerstwie projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.
Proponowane zmiany są uzupełnieniem zmian wprowadzonych ustawą z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 112 poz. 769), która wejdzie w życie w dniu w życie 28 grudnia 2007 r.
Przepisy projektu wprowadzają klauzulę generalną, pozwalającą sądowi na ograniczenie skutków zajęcia przy wskazanych w przepisie sposobach egzekucji po zawieszeniu postępowania, o ile taka decyzja będzie równoważyła interesy stron, jak też będzie znajdowała oparcie w zasadach współżycia społecznego. Dopuszczalne także będzie ograniczenie skutków zajęcia, gdy dłużnik uzyska zabezpieczenie powództwa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, w sytuacji, w których powództwo jest nie tylko uprawdopodobnione i powód wykaże interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, ale gdy na etapie wstępnego badania pozwu uprawdopodobnienie to będzie graniczyło z pewnością, a brak dalej idącego zabezpieczenia niż wyłącznie zawieszenie postępowania egzekucyjnego będzie narażał dłużnika na oczywistą szkodę albo krzywdę.
Wprowadzono także obowiązek udzielania przez dłużnika informacji o swym majątku komornikowi, a nie dopiero na żądanie sądu. Jednocześnie podniesiono dziesięciokrotnie górną granice grzywny (dotychczas pięćset złotych) za nieuzasadnioną odmowę udzielenia komornikowi wyjaśnień lub informacji albo udzielania informacji lub wyjaśnień nieprawdziwych. Proponuje się także wprowadzenie tygodniowego terminu do udzielenia komornikowi żądanych przez niego informacji. Zniesiony został także wymóg uprzedniego nieskutecznego trzykrotnego wymierzenia grzywny, aby móc zastosować grzywnę w wyższej wysokości.
Wprowadzono także enumeratywny katalog czynności komornika, na które przysługuje skarga. Krótsze także będzie samo postępowanie skargowe, gdyż skargę będzie się teraz składać bezpośrednio do komornika którego czynności skarga dotyczy, a nie - jak obecnie do sądu. Komornik w terminie trzech dni sporządzał będzie uzasadnienie i tak jak dotychczas, przekazywał sprawę sądowi do rozpoznania. Projekt nie przyznaje komornikowi uprawnień do badania braków formalnych i fiskalnych skargi, uznając, że czynności te powinny pozostawać wyłącznie w kompetencji sądu. Ponadto komornik w wypadku przychylenia się do skargi nie musi już zawiadamiać o tym sądu - na takie postanowienie przysługuje skarga na zasadach ogólnych.
Na sądy został nałożony w każdym przypadku obowiązek zbadania akt egzekucyjnych pod kątem prawidłowości dokonywanych czynności, a skarga na wymierzoną przez komornika grzywnę nie będzie już rozstrzygana na rozprawie. Na zasadach ogólnych (art. 103 kpc) będą też rozliczane koszty postępowania egzekucyjnego, które powstały w wyniku niesumiennego bądź niecelowego działania wierzyciela.
Ponadto nadano rangę normy ustawowej zasadzie prowadzenia egzekucji świadczeń alimentacyjnych zawsze przez sądowy organ egzekucyjny - komornika oraz skreślono art. 782 § 2 kpc z którego wynikał obowiązek nadawania nakazom zapłaty klauzuli wykonalności z urzędu.
Ograniczono obowiązek uzyskania przez komornika informacji dotyczących zastawu rejestrowego z Centralnej Informacji Rejestru Zastawów wyłącznie do uzasadnionych przypadków. Sąd rejestrowy będzie miał tygodniowy termin do udzielenia komornikowi informacji, o które się zwracał. Komornik będzie miał obowiązek powiadomienia sądu rejestrowego o zakończeniu postępowania egzekucyjnego.
Dodano dwa nowe rodzaje zabezpieczeń - w formie przelewu na rachunek bankowy oraz przez złożenie papierów wartościowych.
Proponuje się także wprowadzenie instytucji ukończenia postępowania. Organ egzekucyjny w celu stwierdzenia ukończenia wydaje postanowienie, które jako kończące postępowanie w sprawie jest zaskarżalne w drodze skargi na czynności komornika na zasadach ogólnych. Postanowienie to, analogicznie jak w postępowaniu rozpoznawczym zawierać będzie rozstrzygnięcie o kosztach postępowania.
Odstąpiono od obligatoryjnego wysłuchania dłużnika i wierzyciela przed zawieszeniem lub umorzeniem postępowania oraz przed zmianą dozorcy zajętych ruchomości.
Doprecyzowano także, że ograniczeniu egzekucji podlegają przedmioty, które bezpośrednio służą wykonywaniu praktyk religijnych. Projekt zakłada także, że wyłączeniu spod egzekucji podlegać będą produkty lecznicze, wyroby medyczne i inne przedmioty lub urządzenia należące do dłużnika udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej, służące do ratowania życia lub zdrowia ludzkiego. Spod egzekucji wyłączono także świadczenia z pomocy społecznej.
Istotna zmiana dotyczy przepisu art. 831 § 1 kpc ograniczającego do NFZ i budżetu państwa egzekucję wierzytelności przypadających dłużnikowi od państwowych jednostek organizacyjnych z tytułu dostaw, robót lub usług przed ukończeniem dostawy, roboty lub usługi w wysokości nieprzekraczającej 75% każdorazowej wypłaty, chyba że chodziło o wierzytelności pracowników dłużnika z tytułu pracy wykonywanej przy tychże dostawach, robotach lub usługach. Jest to związane z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 stycznia 2007 r. (P 5/2005), w którym stwierdził on, że przepis art. 831 § 1 pkt 4 kpc jest niezgodny z art. 20, art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 2 Konstytucji.
Proponuje się także wprowadzenie domniemanej zgody wierzycieli na sprzedaż ruchomości z wolnej ręki w przypadku, gdy w terminie tygodniowym nie udzielą oni odpowiedzi na zapytanie komornika oraz obniżenie ceny wywoławczej ruchomości na pierwszej licytacji z trzech czwartych do jednej drugiej wartości szacunkowej oraz do jednej piątej na drugiej licytacji. Do połowy wartości szacunkowej zostanie obniżona także cena sprzedażna w wypadku decyzji wierzyciela o umieszczeniu przedmiotu w komisie, z dalsza możliwością obniżenia jej po upływie miesiąca o 25%.
Jednocześnie proponuje się także wprowadzenie obowiązku uiszczania wadium przy sprzedaży ruchomości, których wartość szacunkowa przekracza 4.500 zł i jednoczesnego przepadku wpłaconego wadium w razie utraty przez nabywcę prawa wynikającego z przybicia.
Również cena wywoławcza na pierwszej licytacji nieruchomości zostanie obniżona z trzech czwartych sumy oszacowania do dwóch trzecich sumy oszacowania. Tak samo w przypadku drugiej licytacji kwota ta konsekwentnie winna być obniżona z dwóch trzecich do połowy sumy oszacowania.
Ustawa ma wejść w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.