Temat: Ścisz ta lajera! (zbiorczy na muzykę, film, itp -...
Wojciech Kilar
http://www.youtube.com/watch?v=YrE-CZesQXA&feature=rel...
Urodził się 17 lipca 1932 roku we Lwowie w Polsce (obecnie miasto należy do Ukrainy). Jego dom rodzinny znajdował się przy ulicy Sapiehy 59. Ojciec kompozytora był lekarzem, matka – aktorką teatralną. Jako dziecko, z wielką niechęcią brał lekcje gry na fortepianie u pani Reissówny. Po przymusowym wysiedleniu z ojczystego Lwowa, w 1945 kontynuował naukę gry na fortepianie w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej nr 2 w Rzeszowie.
http://www.youtube.com/watch?v=gkcosqj1CaY&feature=rel...
Jako pianista zadebiutował w 1947 roku na konkursie Młodych Talentów, wykonując własne Dwie miniatury dziecięce. W latach 1947-48 uczęszczał do Państwowego Liceum Muzycznego w Krakowie, zaś w latach 1948-1950 do Państwowego Liceum Muzycznego w Katowicach. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. Studiował u Władysławy Markiewiczówny (fortepian), Artura Malawskiego (teoria muzyki) i Bolesława Woytowicza (fortepian i kompozycja). Dyplom ukończenia studiów z najwyższym odznaczeniem uzyskał w 1955 roku. W latach 1955-58 był asystentem Woytowicza w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. W 1957 roku uczestniczył w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadt. W latach 1959-1960 jako stypendysta rządu francuskiego kształcił się pod kierunkiem Nadii Boulanger w Paryżu.
Kilar zadebiutował w końcu lat 50. na pierwszych edycjach festiwalu Warszawska Jesień. Początkowo jego twórczość pozostawała pod wpływem polskiego i
europejskiego neoklasycyzmu. Kompozytor sięgał do klasycznych form i gatunków (Mała uwertura, I i II Symfonia, Sonata na róg i fortepian), także do klasycznej melodyki, orkiestry i brzmienia. Czerpał z twórczości Béli Bartóka, Igora Strawińskiego, Dymitra Szostakowicza, Siergieja Prokofjewa. W 1960 roku za odę Béla Bartók in memoriam otrzymał nagrodę fundacji L. Boulanger w Bostonie.
Od początku lat sześćdziesiątych współtworzył wraz z Krzysztofem Pendereckim i Henrykiem Góreckim nową, polską szkołę awangardową oraz nowy kierunek we współczesnej muzyce zwany sonoryzmem, nawiązywał do serializmu i dodekafonii. Ważne utwory z tego okresu to: oparty na wierszu Rilkego Herbsttag, jazzujący Riff 62, Générique (1963), Diphtongos (1964) na chór mieszany i orkiestrę, dodekafoniczny Springfield Sonnet oraz Training 68 na klarnet, puzon, wiolonczelę i fortepian, minimalistyczno-sonorystyczne Upstairs-Downstairs na dwa chóry dziecięce i orkiestrę.
W połowie lat siedemdziesiątych Kilar uprościł swój język muzyczny, zaczął coraz wyraźniej nawiązywać do tradycji, w jego muzyce pojawiły się inspiracje ludowe i religijne. Punktem zwrotnym był Krzesany (1974). Ważne dzieła z tego okresu to: Przygrywka i kolęda (1972) na cztery oboje i smyczki, Bogurodzica (1975) na chór mieszany i orkiestrę, Kościelec 1909 (1976) - poemat symfoniczny napisany na 75-lecie Filharmonii Narodowej, nawiązujący do tragicznej śmierci Mieczysława Karłowicza, Siwa mgła (1979) na baryton i orkiestrę, Exodus (1980), Angelus (1984) na sopran, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną, Orawa (1986) na orkiestrę kameralną, Preludium chorałowe (1988).
Z okazji przypadającego Jubileuszu 100-lecia Filharmonii Warszawskiej, na zamówienie jej dyrektora Kazimierza Korda, Wojciech Kilar skomponował mszę w intencji pokoju na nowe tysiąclecie: Missa pro pace (A. D. 2000) na sopran, alt, tenor, bas, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną. Światowe prawykonanie miało miejsce 12 stycznia 2001 roku w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Dzieło przyjęto z wielkim entuzjazmem, stało się tematem książki artystycznej wydanej przez znanego twórcę Jacka Wdzięczaka.
Mimo entuzjazmu części publiczności, te religijne utwory zapoczątkowane przez Angelus, a kontynuowane przez kolejne utwory sakralne, takie jak Missa pro pace, u wielu krytyków wywołały konsternację swoją prostotą, a nawet prymitywizmem (źródłem dodatkowych kontrowersji bywa religijność kompozytora[1]), a Stefan Kisielewski styl ten nazwał socrealizmem liturgicznym, podkreślając jego podobieństwo do panegirycznych kantat "dla mas" pisanych w czasach stalinowskich.
Niekwestiowana jest natomiast pozycja Kilara jako jednego z najwybitniejszych kompozytorów muzyki filmowej. Napisał muzykę do ponad 130 filmów. Jego związki z filmem zaczęły się już w 1958, kiedy napisał muzykę do Narciarzy N. Brzozowskiej. Współpracował z wieloma reżyserami: Andrzejem Wajdą, Kazimierzem Kutzem, Krzysztofem Zanussim (począwszy od Struktury kryształu stworzył muzykę do niemal wszystkich filmów tego reżysera), Krzysztofem Kieślowskim, Stanisławem Różewiczem, Wojciechem Hasem, Tadeuszem Konwickim, Markiem Piwowskim, Romanem Polańskim, Francisem Fordem Coppolą, Jane Campion. O ile sukcesy religijnych utworów komponowanych w ostatnich latach właściwie ograniczają się do polskiej publiczności, to międzynarodowym uznaniem i popularnością cieszy się jego muzyka filmowa, a wyjątkowy sukces odniósł kompozytor Drakulą.
Nagrody i odznaczenia [edytuj]
Wojciech Kilar jest laureatem wielu nagród, otrzymał m.in. wspomnianą wyżej nagrodę kompozytorską im. L. Boulanger, nagrodę fundacji A. Jurzykowskiego, nagrodę Lux ex Silesia (1995), nagrodę Złotego berła (2000) i Feniksa (2008).
Za muzykę do filmu Pan Tadeusz Kilar otrzymał Złotą Kaczkę oraz Platynową Płytę za 20 tysięcy sprzedanych egzemplarzy. Za ścieżkę muzyczną do filmu Dracula otrzymał nagrodę Stowarzyszenia Kompozytorów Amerykańskich.
Gwiazda w łódzkiej Alei Gwiazd
W 1998 został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. 16 października 1998 na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi odsłonięto jego gwiazdę w Alei Gwiazd. W dowód uznania dla jego twórczości otrzymał 10 marca 1999 tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Opolskiego. 9 marca 2001 roku został laureatem Nagrody Wielkiej Fundacji Kultury za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury. Jest również członkiem Rady Patronackiej Instytutu Jagiellońskiego. Od 2006 roku jest Członkiem Rady Programowej Fundacji Centrum Twórczości Narodowej.
Jest patronem szkół muzycznych w Dzierżoniowie, Rzeszowie i szkoły w Wodzisławiu Śląskim). W 2005 członek Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich, a podczas kampanii przed wyborami do parlamentu w 2007 udzielił wsparcia partii Prawo i Sprawiedliwość. 23 marca 2006 został honorowym obywatelem Katowic, zaś 21 kwietnia 2006 Wodzisławia Śląskiego. Członek Rady Patronackiej Instytutu Jagiellońskiego.
19 listopada 2008 został odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w twórczości artystycznej, za propagowanie polskiej kultury w kraju i za granicą[2].
8 czerwca 2009, podczas targów Sacroexpo w Kielcach, odebrał z rąk JE arcybiskupa Gianfranco Ravasi medal Per artem ad Deum (Przez sztukę do Boga), przyznawany przez Papieską Radę ds. Kultury[3].
10 października 2009 został laureatem specjalnej, jubileuszowej nagrody Totus 2009, przyznawanej przez Fundację Konferencji Episkopatu Polski Dzieło Nowego Tysiąclecia.
Ważniejsze dzieła [edytuj]
* Mała uwertura na orkiestrę, 1955
* Symfonia nr 1 na smyczki, 1955
* Oda Béla Bartók in memoriam, 1956
* Symfonia nr 2 Sinfonia Concertante na fortepian i orkiestrę, 1956
* Koncert na dwa fortepiany i orkiestrę perkusyjną, 1958
* Diphtongos, 1964
* Training 68, 1968
* Upstairs-Downstairs, 1971
* Przygrywka i kolęda na orkiestrę smyczkową i 4 oboje, 1972
* Krzesany na orkiestrę, 1974
* Bogurodzica na chór mieszany i orkiestrę, 1975
* Kościelec 1909 na orkiestrę, 1976
* Siwa mgła na baryton i orkiestrę, 1979
* Exodus na chór mieszany i orkiestrę, 1981
* Victoria na chór mieszany i orkiestrę, 1983
* Angelus na sopran, chór mieszany i orkiestrę, 1984
* Orawa na orkiestrę smyczkową, 1986
* Preludium chorałowe na orkiestrę smyczkową, 1988
* Koncert na fortepian i orkiestrę, 1997
* Missa pro pace (A. D. 2000) na gł. solowe,chór mieszany i orkiestrę, 2001
* Symfonia nr 3 September Symphony, 2003 - hołd ofiarom 9/11
* Symfonia nr 4 Sinfonia de motu, 2005 - z okazji Światowego Roku Fizyki
* Ricordanza na orkiestrę smyczkową, 2005
* Magnificat na gł. solowe,chór mieszany i orkiestrę, 2006
* Symfonia nr 5 Adwentowa na chór mieszany i orkiestrę, 2007
* Te Deum na gł. solowe,chór mieszany i orkiestrę, 2008 - z okazji 90. rocznicy Niepodległości Polski
Wybrana filmografia [edytuj]
* Narciarze, 1958
* Lunatycy, 1959
* Nikt nie woła, 1960
* Giuseppe w Warszawie, 1964
* Salto, 1965
* Marysia i Napoleon, 1966
* Sami swoi, 1967
* Westerplatte, 1967
* Człowiek z M-3, 1968
* Lalka, 1968
* Samotność we dwoje, 1968
* Przygody pana Michała, 1969
* Sól ziemi czarnej, 1969
* Struktura kryształu, 1969
* Rejs, 1970
* Perła w koronie, 1971
* Zazdrość i medycyna, 1973
* Hubal , 1973
* Ziemia obiecana, 1974
* Bilans kwartalny, 1975
* Barwy ochronne, 1976
* Smuga cienia, 1976
* Trędowata, 1976
* Rodzina Połanieckich, 1978
* Przypadek, 1981
* Kronika wypadków miłosnych, 1985
* Dracula (Bram Stoker's Dracula), 1992
* Śmierć i dziewczyna
(Death and the Maiden), 1994
* Faustyna, 1994
* Śmierć jak kromka chleba, 1994
* Cwał, 1996
* Portret damy (The Portrait of a Lady), 1996
* Brat naszego Boga, 1997
* Dziewiąte wrota (The Ninth Gate), 1999
* Pan Tadeusz, 1999
* Tydzień z życia mężczyzny, 1999
* Życie jako śmiertelna choroba
przenoszona drogą płciową, 2000
* Suplement, 2001
* Pianista (The Pianist), 2002
http://www.youtube.com/watch?v=itR0-I9idXk
* Zemsta, 2002
* Persona non grata, 2005
Marek Bronisław Hubert edytował(a) ten post dnia 03.12.10 o godzinie 19:40