Temat: Legalna umowa z nianią - będzie warto?
Z dniem 01.10.2011 r. wchodzą w życie art. 50-53 ustawy z dn. 04.02.2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. Nr 45, poz. 235, z późn. zm.), zwanej dalej 'ustawą żłobkową', zawierające przepisy dotyczące zatrudniania niań na podstawie tzw. umowy uaktywniającej.
Umowa uaktywniająca jako podstawa zatrudnienia niani
W rozumieniu art. 50 ust. 1 ustawy żłobkowej nianią jest osoba fizyczna sprawująca opiekę nad dziećmi na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami ustawy z dn. 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) stosuje się unormowania dotyczące zlecenia (dalej jako „umowa uaktywniająca”).
Umowę uaktywniającą należy zawrzeć w formie pisemnej. Stronami tej umowy są: niania oraz rodzice albo rodzic samotnie wychowujący dziecko (oznacza to rodzica będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem lub rodzica, w stosunku do którego orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, a także rodzica pozostającego w związku małżeńskim, jeżeli jego małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich bądź odbywa karę pozbawienia wolności).
Z art. 50 ust. 2 ustawy żłobkowej wynika, że umowa uaktywniająca odnosi się do usług świadczonych przez nianię polegających na sprawowaniu opieki nad dziećmi w wieku od ukończenia 20 tygodnia życia.
Jak już wcześniej wspomniano, umowa uaktywniająca jest cywilnym stosunkiem prawnym, do którego zastosowanie mają przepisy dotyczące zlecenia (art. 734–751 k.c.). Jednakże, ze względu na szczególny charakter umowy uaktywniającej, ustawodawca zobowiązał strony do zamieszczenia w umowie określonych postanowień. Oznacza to, że w umowie uaktywniającej powinny się znaleźć zapisy wskazujące:
* strony umowy,
* cel i przedmiot umowy,
* czas i miejsce sprawowania opieki,
* liczbę dzieci powierzonych opiece,
* obowiązki niani,
* wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty,
* czas, na jaki umowa została zawarta,
* warunki i sposób zmiany, a także rozwiązania umowy.
Opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne
W ustawie żłobkowej w szczególny sposób uregulowano kwestie związane z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne za nianię. W przypadku zawarcia z nianią umowy uaktywniającej składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne, opłaca:
* ZUS – od podstawy stanowiącej kwotę nie wyższą niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę,
* rodzic (płatnik składek) – od podstawy stanowiącej kwotę nadwyżki nad kwotą minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Tryb przekazywania tych składek nie różni się natomiast od odprowadzania należności w innych przypadkach zatrudniania pracowników, a więc należy stosować przepisy ustawy z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.) oraz ustawy z dn. 27.08.2004 r. o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.).
Aby składki za nianię mogły być opłacane przez ZUS, muszą zostać spełnione łącznie poniższe warunki:
1) niania została zgłoszona przez rodzica do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego,
2) rodzice albo rodzic samotnie wychowujący dziecko są zatrudnieni, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych lub prowadzą pozarolniczą działalność,
3) dziecko nie jest umieszczone w żłobku, klubie dziecięcym oraz nie zostało objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.
W razie utraty przez rodziców albo rodzica samotnie wychowującego dziecko zatrudnienia, zaprzestania świadczenia usług lub działalności, o których mowa powyżej w pkt 2, składki opłaca się przez okres 3 miesięcy od dnia zaistnienia tych przyczyn.
Jeżeli niania przystąpiła dobrowolnie na swój wniosek do ubezpieczenia chorobowego, składki na to ubezpieczenie opłaca rodzic na zasadach określonych dla zleceniobiorców w przepisach ustawy z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.).
ZUS nie opłaca składek ubezpieczeniowych, w przypadku gdy:
* rodzic dziecka korzysta z ulgi na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w art. 61c ust. 1 ustawy z dn. 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym przed dniem 26.10.2007 r., z osobą bezrobotną w celu wykonywania pracy zarobkowej w gospodarstwie domowym lub
* umowa uaktywniająca została zawarta między nianią a osobami pełniącymi funkcję rodziny zastępczej zawodowej.
Zgodnie z art. 52 ustawy żłobkowej – rodzic (płatnik składek) zobowiązany jest do niezwłocznego informowania ZUS o każdej zmianie mającej wpływ na opłacanie składek, w szczególności o rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy uaktywniającej.
Zmiany w innych przepisach
W związku z przedstawionymi regulacjami ustawy żłobkowej, odnoszącymi się do powierzania opieki nad dziećmi nianiom, dokonano kilku zmian dostosowujących w odrębnych przepisach. Dotyczy to następujących aktów prawnych:
* ustawy z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.) – w zakresie trybu opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe,
* ustawy z dn. 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322, z późn. zm.) – w zakresie uznania za wypadek przy pracy zdarzeń powodujących uraz lub śmierć, które nastąpiły w okresie ubezpieczenia wypadkowego podczas wykonywania pracy na podstawie umowy uaktywniającej, zawartej w oparciu o przepisy ustawy żłobkowej,
* ustawy z dn. 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) – w zakresie zwolnienia pracodawcy z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy za osoby świadczące pracę na podstawie umowy uaktywniającej,
* ustawy z dn. 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) – w zakresie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób zatrudnionych jako niania, sprawujących opiekę nad dziećmi na podstawie umowy uaktywniającej, zawartej w oparciu o przepisy ustawy żłobkowej oraz trybu opłacania tej składki.
Zmiany w wymienionych ustawach wchodzą w życie 01.10.2011 r.
Nowe kody ubezpieczeniowe
Warto także zaznaczyć, że z dniem 01.10.2011 r. wchodzą w życie zmiany do rozp. MPiPS z dn. 23.10.2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.U. Nr 186, poz. 1444) wprowadzone rozp. zmieniającym wydanych przez MPiPS dnia 13.05.2011 r. (Dz.U. Nr 109, poz. 633). W ramach tej nowelizacji do rozp. podstawowego dodano nowe kody ubezpieczeniowe, dzięki którym będzie możliwe rozliczanie pracy osób sprawujących opiekę nad dziećmi do lat 3.
Nowe kody oznaczono jako 04 30 oraz 04 31. Pierwszy z wymienionych kodów stosuje się, rozliczając osobę sprawującą opiekę nad dzieckiem na podstawie umowy uaktywniającej, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi kwota nie wyższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę. Drugi z kodów dotyczy rozliczania osób, o których mowa, w przypadku gdy podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest nadwyżka ponad kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę.
пропозиції роботи
