пропозиції роботи
Grażyna C. mgr turystyki,
Temat: Odchudzanie
Zwalczanie otyłościOtyłość jest chorobą i stanowi poważny problem społeczny i zdrowotny w krajach wysoko rozwiniętych. Dane statystyczne wskazują, że dotyczy ponad 20% ludzi w Europie i Stanach Zjednoczonych. W Polsce ponad 53% osób cierpi na tę przypadłość. Otyłość rozwija się w konsekwencji dodatniego bilansu energetycznego, tj. przewagi spożycia energii nad jej wydatkowaniem. W wyniku tego w organizmie gromadzi się zbyt dużo tłuszczu. Przeciętnie tłuszcz stanowi około 15% masy ciała. Z otyłością mamy do czynienia jeśli ilość tłuszczu w organizmie stanowi więcej niż - 30% masy ciała u kobiety i 25% masy ciała u mężczyzny.
Rodzaje otyłości
W zależności od rozmieszczenia tkanki tłuszczowej w ciele rozróżniamy:
- otyłość wisceralną (brzuszną, centralną, androidalną) - cechą charakterystyczną jest duży brzuch i kark przy stosunkowo szczupłych kończynach (apple-shaped - kształt jabłka) tkanka tłuszczowa jest zlokalizowana wewnątrz jamy brzusznej,
- pośladkowo-udową (obwodową, ginoidalną) - cechuje ją odkładanie się tkanki tłuszczowej w okolicach pośladków i kończyn dolnych (pear-shaped - kształt gruszki).
Najprostszym sposobem odróżnienia otyłości centralnej od pośladkowo-udowej jest obliczenie stosunku obwodu talii do obwodu w biodrach (WHR - waist to hip ratio). U mężczyzn wartość tego stosunku powyżej 1,0 daje podstawę do rozpoznania otyłości centralnej, natomiast poniżej 1,0 do rozpoznania otyłości pośladkowo-udowej. U kobiet wartością różnicującą jest 0,85.
Podstawowe parametry diagnostyczne w otyłości
Określając wagę docelową należy wziąć pod uwagę: płeć, wiek, ogólną budowę ciała.
Miernik stopnia nadwagi - BMI (ang. body mass index) - obliczamy, dzieląc masę ciała w kilogramach przez wzrost w metrach do kwadratu. Prawidłowe BMI powinno oscylować między 20 a 24, 9 kg/m2.
Wartość wskaźnika:
poniżej 18,5 kg/m2.- to niedowaga,
25-29,9 kg/m2.- nadwaga,
powyżej 30 kg/m2.- otyłość.
Wzór Broca - może być stosowany dla osób o wzroście od 160 cm do 190 cm:
waga prawidłowa to wzrost minus 100.
Miernik typu otyłości - wskaźnik WHR (ang. waist to hip ratio, wskaźnik talia-biodra) - stosujemy w przypadku dużej otyłości brzusznej. Obliczamy go dzieląc obwód talii w centymetrach przez obwód bioder na poziomie krętarzy. Dla kobiet norma wynosi poniżej 0,85; dla mężczyzn poniżej 1,0.
Pomiar grubości fałdu tłuszczowego - należy ująć fałd skóry na brzuchu między dwa palce i zmierzyć jego grubość linijką. Jeśli grubość fałdu jest większa niż 2,5 cm - świadczy to o otyłości.
Rozpoznanie typu i stopnia nasilenia otyłości jest ważne dla określenia stopnia zagrożenia zaburzeniami metabolicznymi i krążeniowymi.
Czy nadwaga jest groźna dla zdrowia?
Otyli żyją krócej. Badania epidemiologiczne prowadzone w USA w 1995 r. dowodzą, że długość życia osób otyłych spada o 22 % przy nadwadze 5-14% masy ciała, a aż o 44% przy nadwadze 15-25% masy ciała. Jak twierdzą lekarze otyłość sprzyja rozwojowi wielu chorób. W otyłości brzusznej częściej występują zaburzenia metaboliczne: oporność na insulinę, nietolerancja glukozy, hiperlipidemia, nadciśnienie, dna. Otyłość biodrowa obciąża układ kostno-stawowy, sprzyja występowaniu żylaków, powikłań położniczych, raka macicy. Otyłość może prowadzić również do zaburzeń psychicznych, sprzyjać depresji. Ludziom z nadwagą trudniej znaleźć pracę, przyjaciół, partnera życiowego. Czują się nieakceptowani, zamykają się w sobie.
Profilaktyka i leczenie otyłości
Najogólniej profilaktyka i leczenie otyłości sprowadza się do wypracowania ujemnego bilansu, tzn. przewagi wydatkowania energii nad jej dostarczaniem. Zmniejszenie o 10% masy ciała stanowi realny cel, który pacjent powinien sobie wytyczyć rozpoczynając terapię odchudzającą. Najczęściej osiąga się to poprzez:
postępowanie dietetyczne, które ma na celu ograniczenie spożycia energii;
zwiększoną aktywność fizyczną, która ma na celu zwiększone wydatkowanie energii;
farmakoterapię, która stanowi uzupełnienie leczenia dietetycznego ? pod nadzorem lekarza;
edukację pacjenta, która powinna prowadzić do zmiany niewłaściwych przyzwyczajeń żywieniowych i stylu życia.
Aktywność fizyczna stanowi ważny element wspomagający odchudzanie. Regularne ćwiczenia fizyczne korzystnie wpływają na występujące w otyłości zaburzenia metaboliczne, np. obniżają poziom insuliny oraz poziom ciśnienia tętniczego krwi. Ponieważ jednak te korzystne efekty są krótkotrwałe, bardzo ważne jest, aby ćwiczyć regularnie.
Diety odchudzające:
Podstawowa metodą leczenia otyłości jest dieta ubogoenergetyczna, która powinna: dostarczać mniej energii niż wynosi zapotrzebowanie organizmu, zapewniać zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne dla organizmu składniki odżywcze, być dostosowana do zwyczajów żywieniowych pacjenta, być łatwa do przygotowania zarówno w domu, jak i poza domem, być odpowiednia do długotrwałego stosowania oraz powinna stanowić model żywienia w przyszłości.
Dieta odchudzająca nie powinna zawierać mniej niż 100g węglowodanów, gdyż chroni to przed zużywaniem białka wewnątrzustrojowego na potrzeby energetyczne, zapobiega i chroni przed zakłóceniem bilansu wodnego. Bezpieczne odchudzanie polega na ograniczeniu ilości dostarczanej energii w ciągu dnia i jednoczesnym wzmożeniu aktywności fizycznej.
Efekt jo-jo - pamięć metaboliczna organizmu
Stanowi zmorę odchudzających się, gdy wreszcie wskutek diety pozbyliśmy się nadmiaru kilogramów i wracamy do normalnego odżywiania, to mimo iż nie objadamy się nadmiernie ? waga znowu rośnie! Pamięć metaboliczna, żywieniowa organizmu zależy od tego jak bardzo radykalnie odchudzaliśmy się i jak to długo trwało. W sytuacji, gdy proces odchudzania był rozciągnięty w czasie nawet na okres kilku lat, to efekt jo-jo może po zakończeniu diety nie nastąpić w ogóle, gdyż organizm zdążył przyzwyczaić się do nowego poziomu żywienia. Jeżeli jednak zastosowaliśmy radykalne odchudzanie w krótkim czasie ? pamięć metaboliczna spowoduje, że efekt jo-jo wystąpi na pewno. Jednocześnie należy pamiętać, że wahania masy ciała powodowane powtarzanymi kuracjami o przemijającym efekcie mogą powodować nasilenie zaburzeń metabolicznych i przyspieszenie rozwoju miażdżycy.
Preparaty pojędrniające i wyszczuplające. Preparaty te ? dostępne w postaci kremów i żeli - nie odchudzają. Kremy tego typu robione są na bazie zielonej herbaty, kofeiny i alg. Każdej skórze dobrze jednak zrobi zadbanie o nią poprzez systematyczny masaż z użyciem nawilżających lub natłuszczających preparatów.
Preparaty ułatwiające spalanie tłuszczów. To tak zwane ?pożeracze tłuszczu?. Ich efekt odchudzający jest niestety wątpliwy. Zlikwidowanie komórek tłuszczowych, o których często zapewniają producenci pigułek odchudzających, jest w rzeczywistości niemożliwe.
Preparaty ułatwiające walkę z głodem Preparaty tego typu zawierają w swym składzie efedrynę. Działa ona stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy. W połączeniu z kofeiną może pobudzić przemianę materii i zmniejszyć apetyt. Jednak u niektórych pacjentów zażywających środki zawierające efedrynę mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca, wzrost ciśnienia krwi, zmiany w psychice.
Wypełniacze żołądka. Ich mechanizm polega na efekcie wypełnienia żołądka, w którym pęcznieją. W wyniku tego pacjent odczuwa sytość, co powoduje mniejsze spożycie posiłków.
Niestety, aby schudnąć nie wystarczy jeść mniej.
Żywność funkcjonalna jest to żywność, która posiada korzystny wpływ na organizm poprzez poprawę stanu zdrowia i samopoczucia lub zmniejsza ryzyko choroby. Żywność funkcjonalna musi pozostawać żywnością i wykazywać korzystne oddziaływanie w ilościach, które będą normalnie spożywane z dietą. Nie są to jednak ani tabletki, ani kapsułki, czy inne środki farmaceutyczne. Podwyższona jakość zdrowotna tej żywności wynika z obecności w jej składzie substancji bioaktywnych, które stymulują właściwy przebieg przemian metabolicznych w organizmie. Składnikami typowymi żywności funkcjonalnej są:
- błonnik pokarmowy,
- probiotyki,
- prebiotyki,
- wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT) np. omega-3,
- witaminy- C, E, ß karoten,
- fitozwiązki w tym Polifenole, Bioflawonoidy, Fitosterole,
- składniki mineralne: wapń, żelazo.
Do produktów o charakterze żywności funkcjonalnej zaliczyć można:
produkty fermentowane z czynną mikroflorą, produkty zawierające bioflawonoidy owoce jagodowe, cebula szczególnie czerwona, produkty o zredukowanej zawartości tłuszczu, wartości energetycznej lub cukru, produkty o wysokiej zawartości prozdrowotnych składników, np. błonnika pokarmowego (chleby z ciemnych mąk z ziarnami, płatki zbożowe).
Można wyróżnić cztery podstawowe kierunki oddziaływania żywności funkcjonalnej na poprawę psychofizycznego komfortu życia konsumentów:
wpływ bezpośredni przez hamowanie zmian degeneracyjnych ustroju lub działanie lecznicze w przebiegu niektórych schorzeń,
zwiększenie podaży składników odżywczych w stanach fizjologicznych zwiększonego zapotrzebowania (np. intensywny wzrost, ciąża, okresy rekonwalescencji, sport),
komponowanie prawidłowej diety w specyficznych stanach chorobowych (np. w alergiach i nietolerancjach pokarmowych, cukrzycy itp.),
poprawę nastroju i zwiększenie wydolności psychofizycznej organizmu.
Słowniczek:
Adipocyt - komórka tłuszczowa, syntetyzująca i magazynująca tłuszcze proste.
Anoreksja - choroba, tzw. jadłowstręt psychiczny, ciężkie wymagające pomocy lekarza zaburzenie percepcji powodujące, że osoba chora odbiera swoje ciało jako zbyt otyłe, podczas gdy w rzeczywistości może być bardzo szczupła. Dochodzi wówczas do drastycznego zmniejszenia przyjmowania pokarmów z następowym wychudzeniem
Bariatria - gałąź medycyny zajmująca się dietetycznym leczeniem otyłości.
Bulimia - zaburzenie o podłożu psychicznym dotyczące zwykle młodych kobiet, polegające na występowaniu regularnych i niekontrolowanych epizodów przymusowego spożywania olbrzymich ilości pokarmu, aż do pojawienia się wzdęcia i nudności kończących się prowokacją wymiotów i dobrowolnym przeczyszczeniem.
Błonnik (celuloza) - Błonnik kontroluje wiele bardzo istotnych procesów w organizmie. Posiada unikalne zdolności adsorbowania wody - od czterech do sześciu razy zwiększając swoją objętość. W efekcie tego w żołądku i jelitach tworzy się miękka, gąbczasta masa. Dlatego właśnie pokarm bogaty w błonnik daje poczucie sytości, szybciej niż pokarm ubogo błonnikowy, a to dodatkowo zabezpiecza przed przejadaniem się i pomaga kontrolować wagę. Masa błonnikowa, działająca jak nasączona gąbka, stymuluje również aktywność perystaltyczną jelit.
W przypadku diety ubogo błonnikowej zbite masy pokarmowe przechodzą przez przewód pokarmowy aż kilka dni. Natomiast spożywając dietę bogatą w błonnik, skracamy ten czas do 24 - 36 godzin. Wzbogacając dietę w produkty bogato błonnikowe można wyleczyć większość zaparć, obniżyć poziom cholesterolu we krwi, zmniejszyć problemy z hemoroidami, żylakami, zapaleniami wyrostka robaczkowego, uchyłkowatością jelita grubego.
Błonnik hamuje procesy gnilne w jelitach, zmniejszając przez to podrażnienie błony śluzowej jelit, co pomaga leczyć stany owrzodzenia. Obecność błonnika w masach pokarmowych izoluje błonę śluzową jelita grubego od niszczących substancji chemicznych, znajdujących się nieraz w spożywanym pokarmie. Działanie to wraz ze stosowaniem niskotłuszczowej i nisko cholesterolowej diety ma zdecydowany udział w zapobieganiu nowotworom jelita grubego. Błonnik pokarmowy działając jak miotła znakomicie oczyszcza na całej ich długości.
Błonnik zdecydowanie spowalnia procesy wchłaniania substancji pokarmowych z jelita cienkiego do krwi. Pomaga to w utrzymaniu właściwego poziomu cukru we krwi i chroni przed jego znacznymi wahaniami, co umożliwia utrzymanie energii organizmu na stałym poziomie. Wysoko błonnikowa dieta pomaga w leczeniu hipoglikemii oraz kontrolowaniu cukrzycy.
Produkty pochodzenia zwierzęcego nie zawierają błonnika. Tymczasem około 40% typowej diety krajów rozwiniętych składa się z mięsa i nabiału. Resztę stanowi zwykle rafinowana, przetwarzana żywność, tłuszcz i cukier. Taka dieta jest bardzo uboga w błonnik. Błonnik występuje w obfitości we wszystkich pokarmach roślinnych. Spożywając różne rodzaje owoców, warzyw, ziaren zbóż i nasion roślin strączkowych (fasola, soczewica, groch) zaopatrujemy organizm w odpowiednią ilość błonnika .
Rola węglowodanów w żywieniu i ich wpływ na zdrowie człowieka:
Działanie błonnika
Obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów. Błonnik rozpuszczalny (pektyny) jest rozkładany do trójkarboksylowych kwasów tłuszczowych, które odpowiadają za hamowanie biosyntezy cholesterolu w wątrobie. Dzięki swej konsystencji wyłapuje i usuwa kwasy żółciowe z jelit. Ponieważ wątroba używa ich do produkcji cholesterolu, zatem gdy zostaną usunięte, obniża się poziom cholesterolu. Wydalanie kwasów żółciowych to główny sposób pozbywania się przez organizm nadmiaru cholesterolu, gdyż nie może on, tak jak inne tłuszcze zostać zmetabolizowany.
Błonnik nierozpuszczalny obniża poziom trójglicerydów we krwi, przez co zmniejsza ryzyko miażdżycy. Stabilizuje stężenie glukozy we krwi.
Błonnik opóźnia przemianę węglowodanów poprzez częściowe blokowanie dostępu glukozy do krwi, co z kolei zmniejsza wydzielanie insuliny i pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi. Ponadto wydzielanie insuliny jest częściowo wywoływane i regulowane przez system hormonalny (żołądkowy peptyd hamujący GIP i enteroglukagon). Wzrost spożycia błonnika prowadzi do obniżenia poziomu hormonów.
Oczyszcza organizm z toksyn i metali ciężkich.
Błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny pomaga eliminować z organizmu toksyny, kwasy żółciowe, metale ciężkie (dzięki zdolnościom jonowymiennym wolnych grup karboksylowych) a nawet substancje rakotwórcze (np. poziom azotynów w organizmie skutecznie obniżają pektyny znajdujące się w jabłkach, porzeczkach i innych owocach, jeśli owoce te nie były nadmiernie opryskiwane).
Lipodystrofia - polega na lokalnym nagromadzeniu tkanki tłuszczowej (najczęściej w okolicy ramion, pośladków, ud, kolan) u kobiet, które nie mają znacznej nadwagi.
Lipoplastyka - polega na niszczeniu tkanki tłuszczowej za pomocą sondy emitującej ultradźwięki.
Liposukcja - odessanie nadmiaru tkanki tłuszczowej.
L-karnityna - aminokwas biorący udział w przemianie tłuszczowej. Organizm sam produkuje niewielką ilość L-karnityny. Naturalna L-karnityna znajduje się w mięsie wieprzowym, wołowym oraz baraninie.
Nutraceutyki (ang. Nutraceuticals) - to półprodukty i finalne wyroby żywnościowe o działaniu prozdrowotnym. Stanowią zarówno poszczególne składniki żywności, jak i substancje dodatkowe, a także gotowe produkty spożywcze oraz suplementy (tabletki, kapsułki).
Probiotyki - są to pojedyncze lub mieszane kultury żywych mikroorganizmów, które wywierają na organizm korzystny wpływ, poprzez zapewnienie właściwej równowagi mikroflory. Jako probiotyki wykorzystywane są najczęściej bakterie należące do rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium.
Prebiotyki - oligosacharydy. Są to naturalne składniki bioaktywne stosowane do wzbogacania żywności. Stymulują rozwój probiotycznej flory jelitowej.
Żywność funkcjonalna - środki spożywcze lub ich składniki, które obok dostarczenia określonej wartości odżywczej, wywierają korzystny wpływ na stan zdrowia człowieka oraz jego aktywność fizyczną i psychiczną.
Preparaty VEGA MIX i VIS Vitalis MIX kupisz w naszym sklepie:
sklep Twoje Zdrowie
albo zadzwoń 604 72 04 72 by dostać kartę stałego klienta, albo
zostać dystrybutorem
lub napisz: grazyna.czajkabartosik@interia.pl
