Temat: Delfin jako ssak morski - opracowanie Danuta Grabczan

Delfin jako ssak morski
1. Budowa ciała i związane z nią potrzeby
Zewnętrzną warstwę okrywającą każdego zwierzęcia stanowi skóra. U delfinów jest ona zbudowana inaczej niż u ssaków lądowych. Naskórek jest bardzo gruby, dodatkowo wzbogacony wpukleniami ze skóry właściwej, zwiększającymi jego elastyczność a jednocześnie wrażliwość. Wpuklenia te są również siedliskiem zakończeń nerwowych i naczyń krwionośnych. Włókna elastycznie w skórze właściwej przebiegają ukośnie do powierzchni. Brak w niej włosów oraz gruczołów potowych i łojowych, występują za to ciała czuciowe. Skóra jest nie zwilżalna, co zmniejsza opór wody, która ślizga się po jej powierzchni. Umożliwia to szybsze pływanie, ale zarazem powoduje większą wrażliwość na wysychanie w przypadku braku wody (oraz skłonność do przegrzania w przypadku braku możliwości ucieczki na większą głębokość) Zła jakość wody może powodować podrażnienia delikatnej powłoki skórnej.
Mięśnie zawierają większe ilości hemoglobiny niż u zwierząt lądowych, co zwiększa ich wydajność. Delfiny na wolności żyją w ciągłym ruchu a dziennie przepływają około 40 mil z szybkością 3-7 mil na godz. Ograniczona przestrzeń jest niezgodna z ich przystosowaniem do życia i stanowi poważne naruszenie dobrostanu. [Banasiak 2008]
Życie na pograniczu dwóch środowisk wymusiło odpowiednią budowę układu oddechowego, który zapewnia tez możliwość nurkowania na duże głębokości, nawet do 500m. Zasadniczy plan budowy jest podobny jak u innych ssaków z wyjątkiem kilku istotnych szczegółów. Nozdrza zakończone są pojedynczym otworem zamykanym zwieraczem i dodatkowo uszczelnione mięśniowym fałdem. W kanale nosowym prowadzącym do gardła położone są ujścia do worków powietrznych. Kanał nosowy kończy się również zwieraczem. Część chrząstek krtani tworzy rurkę wciskającą się do dolnych nozdrzy., co zapewnia całkowite oddzielenie dróg oddechowych od pokarmowych. Z krtani powietrze przechodzi do tchawicy a dalej coraz drobniejszych oskrzeli i oskrzelików. Wszystkie te kanały są usztywnione chrząstkowymi pierścieniami zaś w miejscach rozgałęzień znajdują się zwieracze. Każda część układu oddechowego może być zamykana. Liczba pęcherzyków płucnych jest u delfinów znacznie większa niż u drapieżnych ssaków lądowych tych samych rozmiarów tak, więc pojemność płuc jest duża. Ośrodek oddechowy w mózgu podczas pobytu zwierzęcia pod wodą nie może uruchomić narządów oddechowych.
Układ krwionośny delfinów nie różni się specjalnie od układów występujących innych ssaków tylko serce jest stosunkowo nieduże. Jego prace ułatwia przystosowanie do gromadzenia tlenu we krwi i mioglobinie mięśni.
Budowa żołądka delfina przypomina budowę żołądka ssaków przeżuwających. Delfin połyka swa zdobycz w całości a procesy trawienne przebiegają u niego bardzo szybko. W warunkach stworzonych przez człowieka odżywianie jest dużym problemem, Karmione sztucznie delfiny cierpią na niestrawność, owrzodzenia albo otyłość. W warunkach naturalnych bez przerwy penetrują ogromne obszary w poszukiwaniu pożywienia. Same mogą wybrać gatunek ryb, który im odpowiada a w niewoli skazane są przeważnie na pokarm mrożony.
Nerki to duże narządy złożone z mnóstwa drobnych części tworzących ścisłe grona. Każdy pojedynczy twór ma własny kanalik wyprowadzający a wszystkie z grona łączą się we wspólny moczowód uchodzący do pęcherza. Pęcherz moczowy jest stosunkowo mały. Delfiny wydalają mocz małymi porcjami, ale za to często. Czynność ta ma znaczenie dla utrzymania kontaktu miedzy osobnikami w stadzie. Za płynącym zwierzęciem tworzy się smuga smakowa. To sprawia również ze w zamkniętym akwenie woda szybciej ulega zanieczyszczeniu i skażeniu wydalanymi bakteriami.
Delfiny są wyposażone w receptory smakowe na wargach przedniej części jamy gębowej i języku. Receptorów węchu nie wykryto, ale ich zmysł chemiczny jest bardzo czuły, co nastręcza dodatkowychtrudności przy sztucznym karmieniu.
Najważniejszym zmysłem dla tych zwierząt jest słuch. Delfiny nie mają małżowin usznych, drgania ośrodka przenoszone są wystarczająco dobrze przez kości głowy do błony bębenkowej. Szczególnie wielkie są ośrodki słuchowe w mózgu. Co umożliwia delfinom odbieranie fal głosowych do częstotliwości 200 000 drgań na sekundę (nietoperz odbiera tylko 95 000)
Delfiny nie posiadają strun głosowych. Wydawane przez nie dźwięki powstają na skutek przechodzenia powietrza, w różnych częstotliwościach i o różnym ciśnieniu, przez zwieracze układu oddechowego.{Wernerowa1972]

2.Zachowanie i związane z nim potrzeby
Delfiny żyjące na wolności tworzą stada, wśród których można wyodrębnić kilka grup spokrewnionych ze sobą zwierząt. Jedne to matki z małymi lub samice spodziewające się potomstwa – towarzyszą im zwykle bezdzietne samice. Inne składają się z młodzieży lub starszych samców. Zespoły te w różnych okresach życia i porach roku zmieniają się lub w razie potrzeby łącza w bardziej zwartą grupę. Zawsze jednak pozostają w kontakcie ze sobą, szczególnie czułe na sygnały alarmowe od współbraci. W stadzie obowiązuje hierarchia, podobnie jak u kur, zwana hierarchia dziobania. Przewodnik stada to przeważnie najstarszy samiec a pozostałe muszą mu bezwzględnie podlegać. Posłuszeństwo jest egzekwowane siłą. Osobnik zdominowany ma jednak możliwość oddalenia, co daje mu szansę na wyjście cało z opresji, a czego brakuje w warunkach niewoli. Organizacja hierarchiczna ma ogromne znaczenie u zwierząt stadnych, zapobiega bójkom miedzy członkami tej samej grupy, oszczędza siły i zdrowie, zapewnia bezpieczeństwo i ułatwia zbiorowe przedsięwzięcia grupowe. [Wernerowa1972]
BIBLIOGRAFIA
• Banasiak Jakub „Problematyka dobrostanu delfinów butlonosych przetrzymywanych w niewoli”, SWPS, Warszawa 2007
• Werner Jadwiga „Sekrety Delfinów”, Nasza Księgarnia, Warszawa 1972