Marcin Nowak Handel B2B
Temat: WIDZIANA Z EUROPY CHIŃSKA DROGA NA SZCZYTY ŚWIATOWEJ...
http://GlobalEconomy.plWydawnictwo Instytutu Analiz i Prognoz Gospodarczych
Autor Magdalena A. KOLKA (12.06)
Ten artykuł jest uzupełnieniem rozważań dotyczacych chińskiej gospodarki, które zostały zaprezentowane w miesiącu poprzednim. Tym razem koncentruje on uwagę czytelnika na bezpośrednich inwestycjach zagranicznych (ZIB), które odegrały istotną rolę w rozwoju Chin i które na pewno będą miały na nie znaczący wpływ w przyszłości.
Zagraniczne inwestycje bezpośrednie
Zagraniczne inwestycje bezpośrednie (ZIB) z roku na rok stanowią coraz ważniejszą sferę prowadzenia działalności gospodarczej. Z teoretycznego punktu widzenia ZIB są jednym z rodzajów międzynarodowego przepływu kapitału, który w szerokim ujęciu tłumaczy się jako ruch kapitału za granicę odnotowany w bilansie płatniczym[1].
Spośród 3 form napływu kapitału do Chin w postaci: zagranicznych pożyczek, ZIB i innych zagranicznych inwestycji udział ich zagranicznych inwestycji bezpośrednich na przestrzeni lat uległ znacznej zmianie. Jeszcze w latach 80-tych dominowały zagraniczne pożyczki, z niemalże 60% udziałem w całości napływu, natomiast w latach 90-tych dominowały już ZIB.[2]
A więc Wwartość napływu ZIB do Chin wzrosła znacznie w ciągu ostatnich dwóch dekad. Przed 1979 r. ZIB były zabronione, dopiero polityka „otwartych drzwi” pozwoliła na stopniowe znoszenie ograniczeń w ich przepływie. Początkowo ZIB można było kierować tylko do wyznaczonych 4 specjalnych stref ekonomicznych i w formie equity joint ventures. Następnie w 1984 r. wprowadzono nowe prawo regulujące ZIB, którego zadaniem było zwiększenie napływu inwestycji na tereny Chin i w następnym roku wyniosły one nieco poniżej 2 mld USD. Prawdziwy wzrost napływu ZIB miał miejsce dopiero w 1993 r. , który wyniósł 28 mld USD. W następnych latach inwestycje rosły (wyjątkiem był 1999 r.), w 2004 r. osiągając 61 mld USD- czyli 30 razy większą wartość niż 20 lat wcześniej.[3]
Obecnie w powszechnej opinii wielu ekspertów Chiny posiadają najlepsze warunki dla lokalizacji ZIB.
W Chinach można spotkać się z dwoma rodzajami ZIB: horyzontalnymi i wertykalnymi. ZIB horyzontalne polegają na transferze produkcji z zagranicy na wewnętrzny chiński rynek w celu jej sprzedaży. W dużym stopniu takie inwestycje są inicjowane przez kraje z Europy Zachodniej oraz USA. Natomiast celem wertykalnych ZIB jest uzyskanie przewagi w formie niskich kosztów produkcji, a wyprodukowane dobra zostaną wyeksportowane. Takie proeksportowo zorientowane inwestycje pochodzą przede wszystkim z azjatyckich krajów np.: Południowej Korei, Tajwanu[4].
Należy wspomnieć, że początkowo głównym powodem lokowania unijnych ZIB w Chinach były niskie koszty produkcji, a nie wewnętrzny rynek. Jednakże postępująca liberalizacja gospodarki (również wynikająca z wstąpienia do WTO) pozwala na lepszy dostęp do wewnętrznego rynku, szczególnie usług. W konsekwencji tych zmian skoncentrowano się na inwestycjach horyzontalnych.[5] Jednak bez względu na rodzaj inwestycji zagranicznych Chiny posiadają przewagi konkurencyjne nad innymi odbiorcami ZIB, które pozwalają zarówno na inwestycje pro-rynkowe jak i pro-eksportowe. Do nich należą:
- ogromny rynek zbytu, obejmujący ponad 1,3 mld potencjalnych konsumentów oraz rosnąca siła nabywcza,
- duże zasoby siły roboczej ze średnim poziomem płac na stosunkowo niskim pułapie,
- ogólna dostępność zasobów naturalnych np.: ziemi, żelaza i innych minerałów,
- otwartość w międzynarodowej wymianie handlowej,
- bardziej transparentne przepisy regulujące działalność gospodarczą.
Powyżej wymienione kierunki zmian i cechy gospodarki chińskiej przyczyniły się do wzmocnienia jej jako odbiorcy ZIB.
W 2005 r. 165 mld USD światowych ZIB (ok. 18%) napłynęło do Azji Południowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej, w tym Chiny otrzymały 43,86% tej wartości- 72,41 mld USD[6].
Liczba zagranicznych inwestorów w Chinach jest znaczna, lecz to garstka odpowiada za znaczną część wartości ZIB. Duża część ZIB pochodziła z krajów, które były związane z Chinami etnicznie i kulturowo. W 2005 r. najważniejszymi chińskimi inwestorami są inne kraje azjatyckie- grupa 10-ciu[7] odpowiada prawie za połowę, bo 35,34 mld USD. Hongkong jest największym indywidualnym inwestorem w Chinach- wartość ZIB pochodzących z niego wynosiła 17,95 mld USD- to 24,79% całości inwestycji. Spośród krajów rozwiniętych, Japonia (6,53 mld USD) i USA (3,06 mld USD) są najważniejszymi inwestorami. Na tle wspomnianych wcześniej państw unijne inwestycje są niewielkie- 5,19 mld USD. Wyniki w napływie unijnych ZIB do Chin we wcześniejszych latach przedstawiają się następująco:
Tabela 1 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich z UE(15) do Chin w latach 1995-2005 (w mld USD)
Kraj
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Napływ ZIB (świat) w mld USD
37,52
41,73
45,26
45,46
40,32
40,71
46,88
52,74
53,50
60,63
72,41
Napływ ZIB z UE w mld USD
2,13
2,74
4,17
3,98
4,48
4,48
4,18
3,71
3,93
4,24
5,19
Udział UE w ZIB ogółem w %
5,68
6,57
9,21
8,75
11,11
11,00
8,92
7,03
7,35
6,99
7,17
Uwaga:
Nie uwzględniono w wynikach Hongkongu.
Źródło: dane statystyczne z oficjalnej rządowej strony: http://fdi.gov.cn
Nawiązując do tab. 3 warto zwrócić uwagę na to, że inwestycje Unii w ciągu ostatnich 10 lat w Chinach ulegały ciągłym wahaniom. Niemniej należy zauważyć, że w ciągu ostatnich 4 lat bezwzględna wartość ZIB rosła osiągając najwyższy wynik od 20 lat- 5,19 mld USD. W 2005 r. czołowymi unijnymi inwestorami są: Niemcy- 1,53 mld USD, Holandia- 1,04 mld USD, Wielka Brytania- 0,96 mld USD i Francja- 0,62 mld USD.
Stosunkowo mała obecność unijnych gospodarek jako dostarczycieli ZIB może być w dużym stopniu wytłumaczona poprzez procesy zarówno gospodarcze jak i polityczne, które miały miejsce na kontynencie europejskim. Wśród nich można wyróżnić[8]:
- kolejne etapy rozszerzania geograficznego UE,
- pogłębianie integracji gospodarczej w UE,
- połączenie Niemiec Wschodnich i Zachodnich.
Te procesy przyczyniły się do stworzenia nowych możliwości inwestycyjnych w Europie, pochłonęły znaczne ilości kapitału, które alternatywnie mogły zostać przeznaczone na inwestycje w Chinach.
Jeżeli będziemy analizować pozycję Chin jako dostawcy ZIB do Unii, to w 2004 r. odpowiadały one za 7,7% napływu ZIB, co stawia je na pierwszym miejscu wśród azjatyckich inwestorów. Ich średni udział w latach 1999-2004 w napływie ZIB do UE wynosił ok. 4,12% rocznie.[9]
Literatura:
European competitiveness report 2004, Commission staff working document SEC(2004)1397, European Communities, s. .
EUROSTAT news release: 6th ASEM Summit, ASEM partners account for 28% of EU25 imports and 15% of exports. An EU25 trade deficit of 175 bn euro in 2005, 117/2006 – 7 September 2006, s. .
Fan, Gang (2003) Podwójna transformacja w Chinach: minione 20 i najbliższe 50 lat [w:] G.W. Kołodko (red.) Globalizacja, marginalizacja i rozwój, Wyd. WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa, s. .
Gabryś, Lidia (1995) Przemiany w gospodarce Chin- strategia i polityka rządu Deng Xiaopinga [w:] J. Żabińska (red.) Strategie rozwojowe i polityka przemysłowa wybranych krajów Azji i Ameryki Łacińskiej, Wyd. AE w Katowicach, Katowice, s. .
Hult, M.; Foltete, A. (2006) EU Foreign Direct Investment in 2004, Statistics in focus 13/2006, European Communities, s. .
Kozłowska, M (2001) Międzynarodowe przepływy kapitału - próba systematyzacji, motywy, skutki [w:] U. Zagóra – Jonszta (red.) Zagadnienia społeczne i rola kapitału we współczesnej gospodarce, Wydawnictwo AE w Katowicach, Katowice, s. .
Niemiec, Mariusz (2004) Stosunki handlowe Unia Europejska - Chiny [w:] J Rymarczyk i M. Wróblewski (red.) Wymiana handlowe UE z wybranymi regionami świata, Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław, s. .
OECD (2000) Main determinants and impacts of foreign direct investment on China’s economy, Working Papers on International Investment 2000/4, s. .
Qingjiang, Kong (2002) China and the World Trade Organization. A legal perspective, National University of Singapore, World Scientific, Singapore, s. .
Tong, Zhiguang, (2006) The Development of China and World Trade, Journal of World Trade 40(1), s. .
Whalley, John; Xin, Xian (2006) China’s FDI and non-FDI economies and the sustainability of future high chinese growth, NBER Working Paper Series No. 12249, Cambridge, s. .
World Investment Report 2006: FDI from Developing and Transition Economies: Implications for Development, UNCTAD, New York and Geneva 2006, s. .
[1] M. Kozłowska, Międzynarodowe przepływy kapitału –s. 63.
[2] OECD (2000) Main determinants and, s. 5.
[3] J. Whalley, X. Xin, NBER 12249, s. 2.
[4] J. Whalley, X. Xin, NBER 12249, s. 3.
[5] European competitiveness report 2004, s. 247.
[6] WIR 2006, s. XX.
[7] W skład tej grupy wchodzą: Hongkong, Indonezja, Japonia, Makau, Malezja, Filipiny, Singapur, Korea Południowa, Tajlandia, Tajwan.
[8] European competitiveness report 2004, s. 245.
[9] Hult, M.; Foltete, A. (2006) EU Foreign Direct Investment, s. 3.
http://globaleconomy.pl/content/view/1963/27/