Zdążyliśmy się już przyzwyczaić, że każdego roku w polskim ustawodawstwie pojawiają się kolejne zapisy odnoszące się bezpośrednio do zmian w prawie pracy. Nie inaczej jest i tym razem. Nowe rozwiązania legislacyjne wymagają od pracowników przygotowania i poszerzenia wiedzy, ale w efekcie mają prowadzić do ułatwień i podwyższenia codziennego standardu życia.
Chociaż trwa już drugi miesiąc 2020 roku i część zmian weszła z powodzeniem w życie, wiele kwestii nie zostało jeszcze poprawnie wyartykułowanych. Najważniejsze z nich zostały omówione poniżej, w celu ostatecznego przygotowania do fali nadciągających, nieprzekraczalnych terminów inicjatyw.
Płaca minimalna
Pojęcie płacy minimalnej odnosi się do każdego rodzaju umowy o pracę, a stawka miesięcznego wynagrodzenia przysługuje osobom zatrudnionym na etacie. Minimalna stawka godzinowa dotyczy umów zlecenia i o świadczenie usług. Pensja osoby zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustanowione przez państwo.
– minimalne wynagrodzenie za pracę – 2 600 zł brutto
– minimalna stawka godzinowa – 17 zł brutto
Wprowadzona w 2020 roku podwyżka minimalnego wynagrodzenia jest rekordowa. W stosunku do poprzedniego roku, wysokość wynagrodzenia minimalnego wzrosła o 15,6 %, co zamienione na złotówki daje aż 350 złotych brutto. Warto także zwrócić uwagę na stawki z poprzednich lat, które dobrze obrazują skalę zmian w prawie pracy. W 2010 wynagrodzenie minimalne wynosiło 1 327 złotych brutto, czyli wzrost z ostatnich dziesięciu lat to prawie 100%.
W 2019 roku stawka godzinowa wynosiła 14,7 złotych brutto, obecnie jest to już 17 złotych brutto, co oznacza, że w porównaniu do poprzedniego roku, za każdą przepracowaną godzinę zleceniobiorca otrzyma 2,3 złotych brutto więcej.
Wraz z podwyżką minimalnego wynagrodzenia za pracę wzrośnie także między innymi dodatek za godziny nocne, minimalna podstawa zasiłku chorobowego czy kwota wolna od potrąceń.
Obliczenie wysokości wynagrodzenia
Wysokość wynagrodzenia pracownika zależy od składników wynagrodzenia oraz innych świadczeń, które wynikają ze stosunku pracy. Do kwoty minimalnego wynagrodzenia nie wlicza się nagrody jubileuszowej, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej oraz odprawy pieniężnej związanej z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy. Od stycznia 2020 roku do tej kwoty nie zalicza się także dodatek stażowy. Nierespektowanie zapisów odnoszących się do minimalnej kwoty może spotkać się z przykrymi konsekwencjami, łącznie z karą w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł.
Podwyżki
Oprócz wzrostu minimalnego wynagrodzenia dla ogółu pracowników z sektora prywatnego, od 1 stycznia 2020 roku kilka grup zawodowych ze sfery budżetowej może liczyć na dodatkowe podwyżki. Dla urzędników jest to wzrost o 6%. To samo przewidziane jest dla nauczycieli, jednak podwyższenie wynagrodzenia czeka ich dopiero we wrześniu. Pracownicy prokuratury, w porównaniu do roku ubiegłego, otrzymają z budżetu ponad 120 mln złotych więcej, co oznacza, że pensje mogą być wyższe nawet o 27%. Podwyżki przewidziane zostały także dla ratowników medycznych, które powinny być równoważne etatowi w wysokości 1 600 złotych brutto.
Służby mundurowe
Od 1 stycznia 2020 roku pracownicy służb mundurowych mogą liczyć na podwyżki o 500 złotych brutto, dwustopniowe przedemerytalne dodatki dla policjantów – nawet 2 500 złotych – czy zwiększone stawki żywieniowe.
Uposażenie żołnierzy powinno wzrosnąć o średnio 624 złote. Podwyżki i dodatki przysługują wyłącznie żołnierzom zawodowym, a kwota o którą wzrośnie poszczególna pensja jest zależna od stopnia wojskowego.
Płatność podatków
Od 2020 r. zwolnienie z podatku osób do 26 roku życia (tzw. ulgę dla młodych) płatnik będzie stosował już bez obowiązku składania przez podatnika oświadczenia. Zwolnienie nadal obejmuje dochody do wysokości pierwszego progu podatkowego.
Do końca minionego roku podatnik oraz pracodawca-płatnik w obwieszczeniu o obowiązujących rachunkach bankowych urzędów skarbowych znajdywali dla siebie odrębne rachunki bankowe i na nie wpłacali środki.
Rok 2020 wprowadza spore zmiany w procesie płacenia podatków PIT, VAT oraz CIT. Dla każdego podatnika zostanie wygenerowany mikrorachunek, mający w założeniu upłynnić płatności danin publicznych. Za wygenerowanie numeru rachunku odpowiedzialny jest generator, który jest dostępny przez całą dobę na stronie internetowej portalu podatkowego.
Mikrorachunek jest rewolucją, której największą zmianą jest kierowanie przelewów przez płatnika i podatnika na jedno konto. Bez względu na zmianę miejsca zamieszkania czy miejsca prowadzenia firmy, mikrorachunek nie zmienia się.
PPK w średnich firmach
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) gromadzą oszczędności uczestnika Planu, które są przeznaczone do wypłaty po ukończeniu przez niego 60 roku życia. Teraz PPK obejmuje kolejną grupę przedsiębiorców. Firmy, które liczą od 50 do 249 pracowników od 1 stycznia 2020 roku muszą stosować się do Pracowniczego Planu Kapitałowego. W praktyce oznacza to, że do 24 marca muszą one wybrać instytucję finansową. Ma to nastąpić w porozumieniu z załogą, a pierwsza wpłata musi zostać odprowadzona w czasie czerwiec-lipiec roku bieżącego.
Kolejną grupą, która ma planowo dołączyć do PPK są firmy zatrudniające od 20 do 49 pracowników. Termin wcielenia i obowiązku stosowania się do Planu to 1 lipca 2020 roku.
Pracodawca, który nie dopełni obowiązku zawarcia umowy o PPK podlega karze grzywny w wysokości do 1,5% całego funduszu wynagrodzenia.
OFE
W 2019 roku OFE (Otwarty Fundusz Emerytalny) został zlikwidowany, ale uczestnicy OFE w 2020 roku są zobowiązani do przestrzegania istotnego terminu, z którego niedotrzymania będą wyciągane konsekwencje. Od 1 czerwca do 1 sierpnia 2020 roku jest ostateczny czas na decyzję o przekazaniu funduszy z OFE do ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) i złożenia odpowiedniej deklaracji. Brak złożenia deklaracji w wyznaczonym terminie oznacza, że pieniądze z OFE trafią automatycznie do IKE (Indywidualne Konto Emerytalne).
Urlopy macierzyńskie i rodzicielskie
Od 2020 roku część urlopu macierzyńskiego przysługuje także najbliższej rodzinie, odpowiedzialnej za wychowanie dziecka, a nie jak dotychczas – wyłącznie matce i ojcu dziecka. Trzymając się odpowiednich zasad na część urlopu macierzyńskiego może liczyć babcia i dziadek dziecka oraz rodzeństwo matki dziecka. Dotyczy to jednak tylko sytuacji, gdy matka dziecka sama nie może skorzystać z urlopu.
Wniosek o przyznanie części urlopu powinien być pisemny, złożony w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z niego.
Niedziele handlowe
Od 1 stycznia 2020 roku ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele nie przewiduje ułatwień, które pozwalały stopniowo przyzwyczaić się do zmian. Zakaz handlu obejmuje wszystkie niedziele w miesiącu. Ustawa pozwala jednak na kilka ustępstw, gdzie między innymi, niezależnie od dnia tygodnia handel jest możliwy w aptekach, piekarniach, cukierniach, sklepach internetowych, kwiaciarniach czy na stacjach benzynowych. Kara za niezastosowanie się do ustawy to od 1 000 do 100 000 złotych.
Jednakże, zakaz handlu nie będzie obowiązywał w ostatnie niedziele stycznia, kwietnia, czerwca, sierpnia oraz niedzielę bezpośrednio poprzedzającą Wielkanoc oraz dwie niedziele przed pierwszym dniem Bożego Narodzenia. W sumie, w 2020 roku tylko w 7 niedziel można handlować beż żadnych obostrzeń.
Emerytura+
Projekt ustawy Emerytura+ to przedłużenie inicjatywy trzynastej emerytury dla emerytów i rencistów, która ma być pomocą powtarzającą się co rok. Nie trafił on jeszcze do Sejmu, jednak w założeniu świadczenie ma być wypłacone w kwietniu 2020 roku i ma wynosić 1100 złotych, czyli równowartość minimalnej emerytury.
Rok 2020 rokiem nowości
Ledwo usłyszeliśmy sygnał startowy nowego roku, a już bez zastanowienia możemy powiedzieć, że nudny nie będzie. Ustawy wprowadzają wiele zmian w prawie pracy, z których wyróżnia się kilka, na które wiele osób niecierpliwie czekało.
Wzrost płacy minimalnej zasługuje na szczególną uwagę, nie tylko z tytułu bycia rekordowym, ale także dlatego, że jest wyższy od przewidywanej stawki o 150 złotych brutto. Początkowo mówiło się o 2 450 złotych brutto, by ostateczni skończyć na 2 600 złotych brutto.
Dla osób, które długo pracują w jednej firmie bardzo istotna jest także zmiana obliczania wysokości wynagrodzenia pracownika, która od tego roku nie bierze pod uwagę dodatku za staż pracy. Zdarzały się przypadki, gdzie przez dodatki wieloletni pracownik zarabiał tyle samo lub nawet mniej niż nowy pracownik, na tym samym stanowisku.
Na uwagę zasługuje także PPK, który docelowo ma obowiązywać w każdym podmiocie, który zatrudnia przynajmniej jedną osobę. Wcielenie do Planu ostatniej zainteresowanej grupy ma zacząć się od 1 stycznia 2021 roku.
Ciągle do góry idzie nasz standard życia, wymagamy od niego więcej, ale także potrzebujemy więcej. Dlatego największe zmiany w prawie pracy w 2020 roku to rosnące stawki, podwyżki i zmieniające się wynagrodzenia, które próbują równoważyć nasze wysokie potrzeby.
Paweł Drąg
Współpracownik LSJ HR Group, wiodącego w Polsce przedsiębiorstwa w zakresie doradztwa personalnego, rekrutacji i selekcji, pracy tymczasowej, szkoleń, a także tworzenia strategii personalnych. Po więcej informacji zapraszamy na www. lsj.pl