Temat: Umowa zlecenie na urlopie wychowawczym?
W każdym przypadku trwałego zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem pracodawca ma prawo wezwać pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania. Może to jednak uczynić nie później niż w ciągu 30 dni od dnia, gdy się o tym dowiedział.
Jeśli pracownik nie stawi się na wezwanie pracodawcy z powodów nieusprawiedliwionych, to sytuacja taka może być potraktowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, uzasadnionym wówczas stanie się rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.). Pracownik może jednakże nie zgodzić się z wezwaniem pracodawcy i wystąpić do sądu pracy z powództwem o ustalenie dalszego prawa do urlopu wychowawczego.
Definicja
Przepisy kodeksu pracy nie definiują „trwałego zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem”.
W literaturze tematu podkreśla się, że sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem nie oznacza, że kontakt z dzieckiem musi być ciągły, nieprzerwany, a osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem może czasami zostać zastąpiona w wykonywaniu czynności opiekuńczych przez np. domowników.
Decydująca i wskazująca na trwałe zaprzestanie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem może natomiast być cykliczność, powtarzalność takiej rozłąki, np. codzienne powierzanie dziecka na kilka godzin opiekunce, zostawianie dziecka na kilka godzin w przedszkolu, żłobku itp. Raz jeszcze podkreślić należy, że zgodnie z przepisami opieka nad dzieckiem ma być sprawowana osobiście przez pracownika.
Przykładem wskazującym jednoznacznie na trwałe zaprzestanie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem jest przykład pracownicy, która w okresie urlopu wychowawczego wyjeżdża za granicę w celach zarobkowych pozostawiając dziecko pod opieką małżonka lub dziadków.
W orzecznictwie dominuje pogląd, zgodnie z którym trwałe zaprzestanie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem następuje w przypadku podjęcia zatrudnienia przez pracownika na ½ etatu – wyrok NSA z dnia 25 marca 2011 r., I OSK 2066/10, LEX nr 1079748: „(…) nadrzędnym celem urlopu wychowawczego jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem przez pracownika… W konsekwencji należy przyjąć, że podjęcie zatrudnienia w okresie korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego jest dopuszczalne wyjątkowo wtedy, gdy nie doprowadzi do wyłączenia możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem…”
Na podstawie ww. orzeczenia przyjęto za „bezpieczne” podejmowanie zatrudnienia przez pracownika podczas urlopu wychowawczego w wymiarze niższym niż ½ etatu.
W orzecznictwie utrwalił się jednak pogląd, że nie ma podstaw do przerwania urlopu wychowawczego pracownicy, która przebywa wraz z dzieckiem za granicą, gdyż bez znaczenia jest miejsce, w jakim sprawowana jest opieka nad dzieckiem i pozostaje to bez wpływu na prawo do urlopu.
Natomiast inaczej omawianą kwestię prezentuje ZUS na swojej stronie internetowej, w rubryce z pytaniami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych osób sprawujących osobistą opiekę nad dzieckiem. Na pytanie, czy jeżeli dziecko uczęszcza do klubu dziecięcego na 4 godziny dziennie, to osoba sprawująca nad nim opiekę może być objęta ubezpieczeniami społecznymi udzielono następującej odpowiedzi:
„Tak, o ile spełnia wszystkie warunki do objęcia ubezpieczeniami. Dziecko może uczęszczać do przedszkola, żłobka, klubu dziecięcego albo szkoły. Nie jest istotna ilość godzin, przez które tam przebywa. Ważne jest aby nie nastąpiło trwałe zaprzestanie sprawowania opieki”.
ZUS wskazał więc, że sytuacja taka jest jedynie „przejściowym”, a nie „trwałym” zaprzestaniem sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Resumując, z uwagi na brak jednoznacznej definicji pojęcia „trwałego zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem” pracodawca każdy przypadek oceniać będzie indywidualnie i w taki też sposób podejmował będzie decyzję o przerwaniu urlopu wychowawczego pracownika.